بیم و امید در نشست ترامپ با پوتین

طی چند هفته گذشته دونالد ترامپ خواستار بازگشت روسیه به گروه ۷ شده بود، کشورهایی قدرتمند در عرصه اقتصادی و صنعتی که سران آن در کانادا با یکدیگر دیدار داشتند. روسیه اما پیش‌تر به‌دلیل اینکه شبه‌جزیره کریمه را ضمیمه خاک خود کرده بود از میان این کشورها که پیش‌تر به گروه ۸ معروف بود کنار گذاشته شد. این درحالی است که هم‌اینک در آمریکا پرونده‌ای علیه روسیه در جریان است که در آن ادعا شده است روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ در این کشور دخالت داشته و به کارزار انتخاباتی هیلاری کلینتون که دیدگاه‌های ضدروسی داشته، آسیب رسانده است. سابقه دیدارهای پیشین ترامپ با سایر رهبران جهان اما و اگرهایی در مورد دیدار او با پوتین مطرح کرده است.

در سنگاپور ترامپ بعد از دیدار خود با کیم‌جونگ‌اون، بعد از وعده شام که کباب خوک بود به میان خبرنگاران آمد و گفت که مساله هسته‌ای با کره‌شمالی حل شد اما پیونگ‌یانگ حتی حاضر نشد این موضوع را تایید کند و در مورد برچیدن برنامه تسلیحاتی و موشکی خود حرفی بزند. این در شرایطی است که ترامپ مانور مشترک نظامی خود با سئول را نیز لغو کرد. این خواسته‌ای بود که پیونگ‌یانگ برای مدت‌های مدیدی به‌دنبال آن بود. ترامپ چندی پیش نیز از شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین تعریف و تمجید کرده بود. ویژگی مشترک این سه رهبر (کره شمالی، چین و روسیه)  در خودکامگی‌شان است و ترامپ پیروزی را در چند برگ توافق‌نامه و گفت‌وگو تلخیص کرده است.

مایکل مک‌فال، سفیر سابق آمریکا در مسکو می‌گوید: ترامپ یک ملاقات خوب را به‌عنوان یک دستاورد دیپلماتیک مثبت می‌داند. سفیر سابق آمریکا در مسکو اضافه می‌کند: اما این اشتباه است. ملاقات خوب وسیله‌ای برای پایان دادن (به مناقشات) است.  مک‌فال همچنین تصریح می‌کند: با توجه به سابقه بد روسیه ترامپ نباید هرگز از پوتین تعریف و تمجید کند و نشان دهد که مشتاق ادامه رابطه با روسیه است. او بر این باور است چنین رویکردی براساس منافع آمریکا نخواهد بود.  مایک پمپئو و جان بولتون دو فرد بسیار مهم در دولت ترامپ بر این باورند که دولت رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا نسبت به دولت اوباما در قبال روسیه بسیار سخت‌گیرانه عمل کرده است. آنها به این امر اشاره می‌کنند که دولت ترامپ تحریم‌هایی را به‌دلیل دخالت روسیه در اوکراین و حملات سایبری روسیه علیه کرملین اتخاذ کرده است.

در این شرایط و در پی توافق ایالات‌متحده و روسیه بر سر دیدار مستقیم میان رهبران دو کشور، دونالد ترامپ به خبرنگاران گفته ‌است قصد دارد در مورد جنگ داخلی سوریه و بحران اوکراین با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده که روز شـشم تیر ماه به روسیه رفته بود، در جریان یک کنفرانس خبری در مسکو اعلام کرد رهبران دو کشور در هلسینکی با یکدیگر دیدار خواهند کرد.  جان بولتون به خبرنگاران گفته است: «هر دو رئیس‌جمهوری، ترامپ و پوتین، احساس می‌کنند لازم است رهبران این دو کشورِ بسیار مهم، دیدار و در مورد مشکلات مشترک و فضای همکاری، گفت‌وگو کنند.»

بولتون می‌گوید این دیدار، در خدمت روابط دو طرف و دیگر مردم جهان است. به گفته مشاور امنیت ملی ترامپ، این چیز عجیبی نیست که دو رئیس‌جمهوری ترامپ و پوتین دیدار کنند. او سپس با اشاره به نام متحدان اروپایی آمریکا، افزوده همه آنها با ولادیمیر پوتین دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند.  در جریان کنفرانس خبری، یکی از روزنامه‌نگاران این جمله جان بولتون را یادآوری کرده که گفته بود «دخالت» روسیه در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده یک اقدام جنگی واقعی است. بولتون مستقیما به این پرسش پاسخی نداد و گفت قصد ندارد به چیزهایی که قبلا نوشته، بپردازد. اندکی پس از کنفرانس خبری جان بولتون، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز با خبرنگاران دیدار کرد. او از اوکراین و سوریه، به‌عنوان مسائلی نام برد که در کنار مسائل و موضوعات دیگر در جریان دیدار با ولادیمیر پوتین، مطرح خواهد کرد.

ترامپ و پوتین دو بار در حاشیه نشست‌های بین‌المللی دیدار کرده‌اند. آنها دست‌کم هشت بار نیز تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند. نخستین دیدار رو در روی دو طرف در ۱۶ تیر ماه سال گذشته، در حاشیه نشست گروه ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان، در هامبورگ آلمان صورت گرفت. دونالد ترامپ در بیستم مارس (۲۹ اسفند سال پیش) در تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری روسیه، پیروزی او در انتخابات را تبریک گفته و افزوده بود او و پوتین احتمالا در آینده نه‌چندان دور دیدار خواهند کرد. از آن زمان تاکنون البته روابط دو کشور با تنش‌های دیگری نیز روبه‌رو شده ‌است؛ از روند و تغییرات میدانی در جنگ داخلی سوریه گرفته تا مسمومیت جاسوس پیشین روس در بریتانیا که غرب، برخلاف تکذیب روسیه، این کشور را عامل آن می‌داند. یوری اوشاکف، مشاور کاخ کرملین نیز به موضوع اوکراین و سوریه در کنار راهبردی برای ایجاد ثبات در پیوند با جنگ‌افزارهای اتمی، مبارزه با تروریسم بین‌المللی و روابط روسیه و ایالات‌متحده به‌عنوان موضوعات مورد بحث میان رهبران دو کشور اشاره کرده‌ است. جان بولتون به خبرنگاران گفته است رئیس‌جمهوری آمریکا قصد دارد در مورد مسائل مختلفی از جمله اتهام‌های وارد شده به مسکو، در مورد انتخابات آمریکا، گفت‌وگو کند. مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات‌متحده نیز از دیگر دولتمردان آمریکایی بود که هفته گذشته توضیحاتی در مورد دیدار پیش‌رو مطرح کرد. او در جریان نشستی در سنای آمریکا تاکید کرد از منظر دونالد ترامپ حضور مسکو در هر مذاکره مهمی در مورد مسائل ژئواستراتژیک اهمیت حیاتی دارد. پمپئو بدون پرداختن به جزئیات خاصی، افزوده آمریکا همچنان الحاق شبه‌‌جزیره کریمه توسط روسیه را غیرقانونی می‌داند و ترامپ به پوتین خواهد گفت دخالت روسیه در انتخابات ایالات‌متحده غیرقابل قبول است. پیش از این مقام‌های دولت روسیه از تمایل مسکو برای انجام دیدار میان رهبران دو کشور سخن گفته بودند. دونالد ترامپ نیز در موارد مختلفی از پوتین ستایش کرده و تمایل خود را برای گفت‌وگوی مستقیم با او ابراز داشته‌ است. قانونگذاران دموکرات و شماری از نمایندگان جمهوری‌خواه ایالات‌متحده، ترامپ را متهم کرده‌اند که در قبال مسکو، رویه سهل‌انگارانه‌ای در پیش گرفته‌ است.