استقلال نظامی از آمریکا

در هر حال، ترامپ پس از بازگشت به آمریکا ایده مکرون مبنی بر تشکیل ارتش اروپایی واحد را زیر سوال برد. اما به‌نظر می‌رسد عزم رهبران اروپا در این زمینه جزم است. مرکل، صدراعظم آلمان هم از ایده‌ رئیس‌جمهوری فرانسه حمایت کرد و خواستار تشکیل «یک ارتش واقعی اروپایی» شد. «کاترین بنهولد» و «استیون ارلانگر»، گزارشگران نیویورک‌تایمز در ۱۳ نوامبر نوشتند که مرکل روز سه‌شنبه ۲۲ آبان اعلام کرد آینده اروپا باید در دست اروپایی‌ها باشد و یک «ارتش اروپایی واقعی» به‌وجود آورند.

مرکل با تاکید بر اینکه چنین ارتشی با ناتو مغایرتی نخواهد داشت، اظهار کرد که اگر اروپا یک ارتش واحد و سیستم‌ تسلیحاتی واحدی داشته باشد می‌تواند با قدرت بیشتری در ناتو حضور یابد. به اعتقاد رئیس دولت آلمان، یک ارتش مشترک اروپایی باعث خواهد شد که جنگ تازه‌ای در اروپا درنگیرد. پیش از مرکل، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه با اشاره به خطرهای فزاینده خواستار چنین ارتشی شده بود. او در این راستا به خطر از جانب روسیه، حمله‌ها و نفوذ سایبری، دخالت خارجی در روند انتخاباتی و تصمیم رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده برای خروج از پیمان موشکی ۱۹۸۷ با روسیه اشاره کرده بود. «بنهولد- ارلانگر» نوشتند که مرکل که هفته گذشته اعلام کرده بود در دور بعد نامزد نخواهد شد محکم‌تر از همیشه بر ضرورت جمع شدن اروپایی‌ها گرد یکدیگر تاکید کرد. او گفت اروپا در راستای دفاع از منافع خود باید بیش از همیشه متکی بر خود و نه آمریکا باشد. این گزارشگران افزودند: هدف مرکل که در پارلمان اروپایی در استراسبورگ، فرانسه، سخن می‌گفت چیزی نبود جز بر جا گذاشتن میراثی از خود زیرا قدرتش به آهستگی درحال رنگ باختن است.

به نوشته «بنهولد- ارلانگر»، سخنان مرکل ساعاتی پس از آن بود که دونالد ترامپ در یک پیام توییتری به امانوئل مکرون تاخت و ایده‌ تشکیل ارتش اروپایی را «بسیار توهین‌آمیز» خواند. به اعتقاد ترامپ، اگر آمریکا نبود امروز «فرانسوی‌ها، آلمانی صحبت می‌کردند». ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در توییتی نوشت: «امانوئل مکرون (رئیس‌جمهور فرانسه) پیشنهاد تشکیل ارتش خود را برای محافظت از اروپا در برابر آمریکا، چین و روسیه داده است. اما این آلمان بود که در جنگ جهانی اول و دوم (به شما) حمله کرد- بعدا فرانسه چه کرد؟ آنها (به جایی رسیدند) شروع به یاد گرفتن زبان آلمانی در پاریس کردند تا اینکه آمریکا وارد شد. یا برای ناتو پول پرداخت کنید یا دیگر این‌طور نخواهد شد.» مرکل در سخنرانی خود که در تلویزیون هم پخش شد و گویی روی سخنش با ترامپ بود اما نامی از وی به میان نیاورد، گفت: «آن روزهایی که بی‌قید و شرط بر دیگران اتکا داشتیم سپری شده است. این یعنی ما اروپایی‌ها باید سرنوشت خود را در دست بگیریم اگر می‌خواهیم در جامعه اروپایی بقا یابیم.»

به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز به نقل از تحلیلگران، این ادبیات قبلا هم از سوی مرکل بیان شده بود اما در شرایط فعلی و رابطه پر تنش با آمریکا و در برهه‌ای که دیگر از آن «بانوی آهنین» اروپا نشانی وجود ندارد رنگ و بوی دیگری به سخنان او می‌دهد. صدراعظم آلمان گفت: «باید روی نگرشی کار کنیم که روزی بتوانیم یک ارتش اروپایی واحد به وجود آوریم.» او این ارتش را نه «ضد» ناتو بلکه «مکمل» آن دانست. آنگلا مرکل در سخنرانی خود در پارلمان اروپا همچنین خواستار ایجاد «هر چه زودتر شورای‌عالی امنیت اروپا» شد. مرکل اظهار کرد که یکی از مهم‌ترین وظایف این شورا، تصمیم‌گیری به‌موقع در شرایط استثنایی خواهد بود. صدراعظم آلمان همچنین به اهمیت همبستگی میان اعضای اتحادیه اروپا پرداخت و در این راستا به سیاست پناهجویی کشورهای عضو اتحادیه نیز اشاره کرد. او گفت: کشورهای عضو باید سیاست‌های پناهندگی خود را بیش از پیش هماهنگ کنند. مرکل در میان کف‌زدن‌های پیاپی نمایندگان دموکرات و اعتراض راست‌گرایان پوپولیست تاکید کرد که همسایگان سوریه بین شش تا هفت میلیون پناهجو را در خود جا داده‌اند ولی اتحادیه اروپا با ۵۰۰ میلیون جمعیت حداکثر یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر پناهجو پذیرفته‌ است.

به هر روی، مرکل در این سخنرانی اشاره کرد که این شورا دارای کرسی‌های چرخشی برای دولت‌های عضو باشد تا بتوانند بدون معطل شدن برای رسیدن به اجماع و وحدت نظر، تصمیمات سریعی در زمینه سیاست خارجی بگیرند. «مارک لئونارد»، مدیر شورای اروپایی روابط خارجی در برلین، در این رابطه گفت: «شنیدن این سخنان از سوی مرکل، به‌عنوان رهبر آتلانتیک‌گراترین کشور در جهان و مسوولیت آلمان در قبال آن بسیار جالب توجه و اهمیت است.» گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌نویسند معلوم نیست این سخنان واقعا دارای پشتوانه فنی و فکری و نهادی است یا اینکه مساله‌ای است در حد ایده. با این حال، «بسیاری ارتش اروپایی را یک رویای دور و دراز می‌دانند.» «گونترام وولف»، مدیر موسسه تحقیقاتی بروگل در بروکسل نیز گفت: «درخواست برای یک ارتش اروپایی یک نگرش جسورانه اما بلندمدت است. باید بپذیریم که این رویکرد شاید فقط در بلندمدت ممکن باشد.» او می‌گوید اقتدار و مشروعیت سیاسی اعزام سربازان برای نبرد همچنان در دست پارلمان‌های ملی است. برخی دیگر هم این مساله را فرصتی برای آلمان می‌بینند تا به وسیله آن داشتن نقش رهبری در سیاست خارجی و دفاعی اروپا را نهادینه‌تر سازد.

در هر حال، این ایده مورد پذیرش برخی مقام‌های اروپایی قرار گرفته است. پس از اظهارات مرکل بود که ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا نیز از این ایده حمایت کرد و گفت: «من حامی دیرینه تشکیل ارتش اروپایی هستم و ما باید قابلیت دفاع مشترک بیشتری داشته باشیم.» «آندره ناهلس»، رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان، هم در اظهاراتی خواستار موضع‌گیری قدرتمندانه‌تر علیه دونالد ترامپ و آمریکا شد و بر لزوم تشکیل یک ارتش مستقل اروپایی تاکید کرد. وی اروپا را به همکاری تنگاتنگ‌تر فراخواند تا یک وزنه تقابل با آمریکا تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ ساخته شود. ناهلس گفت: «ما باید حالا یک پاسخ اروپایی برای این شرایط پیدا کنیم.» «کرامپ کارن بایر»، دبیرکل حزب دموکرات مسیحی آلمان هم که قرار است در ماه سپتامبر به‌عنوان جانشین مرکل در ریاست حزب دموکرات مسیحی انتخاب شود خواستار تاسیس و تشکیل یک ارتش مستقل واحد اروپایی شده است. وی در این باره گفت: «من اعتقاد دارم که یک ارتش اروپایی معقول است. برای این منظور ما باید برخی شروط و ایرادهای پارلمان آلمان برای عملیات‌های خارجی را کمی کاهش دهیم.»