وقتی کووید-۱۹ برای اولین‌بار به این مناطق سرایت کرد، بسیاری از صاحب‌نظران تصور می‌کردند شاید آفریقایی‌ها به راحتی جان سالم به در ببرند، زیرا بسیاری از مردم این منطقه جوان هستند و روی زمین کار می‌کنند و به همین خاطر آسیب کمتری از تعطیلی‌ها می‌بینند. با این‌حال اکنون این‌طور به‌نظر می‌رسد که کووید-۱۹ آسیب بلندمدت بسیار بدتری در آفریقا، نسبت به بقیه مناطق جهان، بر جای گذاشته است. در حالی‌که کشورهای ثروتمند دنیا با واکسیناسیون مردم خود، امیدوارند به سرعت به رشد اقتصادی برسند، آفریقا سال‌ها با ایمن کردن عمومی مردم خود فاصله دارد. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند آفریقا در سال جاری نسبت به مناطق دیگر جهان، کندترین رشد را داشته باشد. موج‌های مکرر شیوع، آموزش میلیون‌ها نفر را مختل کرده‌ است و همین مساله فشار بسیار زیادی به نسل جوانی وارد می‌کند که مهم‌ترین امید آفریقا هستند.خوش‌بینی به آفریقا پیش از همه‌گیری آغاز شده بود؛ زیرا اوج گرفتن بازار کالا در سال‌های منتهی به ۲۰۱۴ باعث یک رشد اقتصادی سریع در این منطقه شده بود. همچنین شمار آفریقایی‌هایی که در فقر شدید بودند از ۵۶ درصد در سال ۲۰۰۳ به ۴۰ درصد در سال ۲۰۱۸ کاهش یافت و در این مدت بچه‌های بیشتری به مدرسه می‌رفتند. برای مثال در اتیوپی تقریبا تمام کودکان تا پیش از همه‌گیری وارد مدرسه ابتدایی می‌شدند؛ در حالی که در سال ۲۰۰۳ تنها ۶۵ درصد آنها چنین فرصتی داشتند. بی‌شک کودکانی که تحصیلات بهتری داشته باشند، در دوران بزرگسالی اوضاع کاری و رفاهی بهتری دارند. اگر دختران آموزش ببینند، خانواده کوچک‌تری تشکیل خواهند داد و می‌توانند زمان بهتری برای آموزش هر یک از فرزندان خود بگذارند. این جابه‌جایی جمعیتی آفریقا نویدبخش یک آینده پرثروت برای این منطقه بود.

با وجود این، زمانی که اولین موج کووید-۱۹ به آفریقا رسید، این‌طور به‌نظر می‌آمد که این قاره به خوبی با آن کنار آمده است. تولید ناخالص داخلی کشورهای جنوب صحرا در سال ۲۰۲۰ افتی ۶/ ۲ درصدی را تجربه کرد که نسبت به ۵/ ۳ درصد جهانی، بد به‌نظر نمی‌رسد. از بین ۲۴ کشوری که در سال ۲۰۲۰ رشد اقتصادی گزارش کردند، ۱۱ کشور در آفریقای جنوب صحرا بودند. آمار رسمی کووید-۱۹ این منطقه هم خوب به‌نظر می‌رسد؛ در حالی که ۱۴ درصد از جمعیت جهان در این منطقه زندگی می‌کنند، تقریبا ۳ درصد از موارد شیوع و فوتی ثبت شده مربوط به این منطقه است. البته نباید فراموش کنیم که این آمار می‌توانند گمراه‌کننده باشند. تعداد اندکی از کشورهای آفریقایی به تعداد کافی تست انجام داده‌اند که بتوان از آن‌ به درکی واقعی از وضعیت کرونا در این کشورها پی برد و در مورد فوت حتی اوضاع بدتر هم می‌شود. اگر آفریقای جنوبی را به عنوان یک نمونه مناسب در نظر بگیریم (با توجه به آنکه آمار تست‌گیری در آن بالا بوده)، آمار شیوع و فوتی کرونا در باقی آفریقا بسیار بیشتر از اعدادی است که به صورت رسمی گزارش شده است.

البته بزرگ‌ترین ضربه را آفریقا نه از خود تاثیرات بلافاصله همه‌گیری، بلکه از آثار بلندمدت اقتصادی این بحران دریافت خواهد کرد و خانوارها و جوامع آفریقایی هم به شدت آسیب می‌بینند. با در نظر گرفتن اقتصاد آفریقا به عنوان اولین مساله، متوجه می‌شویم که حتی پیش از همه‌گیری هم نرخ رشد این اقتصادها رو به کند شدن می‌رفت. از آنجا که جمعیت این منطقه سالانه رشدی ۷/ ۲ درصدی دارد که تقریبا دو برابر سرعت آسیا است، آفریقا دست کم به همین میزان، سرعت رشد اقتصادی نیاز دارد تا بتواند اوضاع را سر به سر بگذراند. با این حال از سال ۲۰۱۶ به این سو رشد اقتصادی کمتر از رشد جمعیتی بوده‌ است.دو چیز باید برای جلوگیری از ورود آفریقا به وضعیتی خطرناک انجام شود. اولین مساله واکسینه شدنی با سرعتی بسیار سریع‌تر از برنامه‌های اعلامی کنونی است. بسیاری از کشورهای آفریقایی نگران هزینه‌ها هستند و با سرعت کمتری واکسن سفارش می‌دهند. با این‌حال هزینه برای واکسن بیش از هر چیز دیگری سودآور خواهد بود. تایید واکسن‌های جدید امیدبخش دسترسی مردم تمام کشورهای جهان به واکسن شده است. کشورهای ثروتمندی که بیش از نیاز خود واکسن سفارش داده‌اند باید اضافی خود را همراه با پول به کوواکس اهدا کنند، یعنی نهادی جهانی که برنامه‌اش تجمیع منابع برای خریداری و تخصیص واکسن است. البته همان‌طور که خود بیماری کووید-۱۹ تمام مشکل آفریقا نیست، واکسن هم تمام مشکل آنها را حل نمی‌کند و چیزی دیگر لازم است.حتی اگر واکسن خیلی زود در آفریقا پخش شود، خزانه‌داری‌های این قاره کماکان برای جلوگیری از بحران بدهی و کاهش هزینه‌هایی که مانع رشد می‌شوند، نیازمند کمک است. وام‌دهنده‌هایی مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول باید وام‌های ارزان‌قیمت بیشتری در اختیار آفریقا قرار بدهند و از پیشنهادهای بانک توسعه آفریقا و نهادهای دیگر حمایت کنند تا از این طریق بتوانند سرمایه خصوصی بیشتری را به سمت این قاره بکشند.آفریقا نیازمند کمک است، خواه از طریق وام باشد یا چیز دیگر؛ و اگر این اتفاق برای آنها هرچه سریع‌تر رخ ندهد به احتمال زیاد در توفان بحران اقتصاد جهانی ناپدید شوند. شکنندگی اقتصاد و جوامع آفریقایی دلیلی کافی برای عملی سریع و قاطعانه است. البته کمک به این منطقه به سود دیگران نیز هست، زیرا مادامی که این ویروس در جایی از دنیا به حیات خود ادامه می‌دهد، می‌تواند جهش پیدا کرده و از هرجایی سر در بیاورد.

اخبار مرتبط