امیدها و تردیدها در روابط آنکارا-واشنگتن
در شرایطی که خبرگزاری بلومبرگ مدعی شده بود ترکیه در آستانه دیدار «اردوغان» رئیس‌جمهور این کشور با «بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا با ارسال سیگنال مثبت به بایدن، کارشناسان روسی را به کشورشان بازگردانده است و آنکارا با این اقدام به واشنگتن نشان داد که در بحران سامانه‌های اس-۴۰۰ به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مسائل بین ترکیه و آمریکا، آماده سازش و توافق است، چاوش‌اوغلو وزیر خارجه ترکیه در گفت‌وگو با روزنامه‌نگاران ترکیه‌ای در آتن، با تکذیب این خبر تأکید کرده بود: «کارشناسان نظامی روسیه در ترکیه حضور نخواهند داشت. سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ تحت کنترل ۱۰۰ درصدی ما خواهد بود. بسیاری از پرسنل فنی ترکیه تحت آموزش سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ قرارگرفتند. این آموزش‌ها توسط کارشناسان روسی درترکیه صورت گرفت. اولین گروه از پرسنل فنی روسیه که در چارچوب برنامه آموزشی این سامانه در ترکیه حضور داشتند به‌زودی به کشورشان باز می‌گردند.» رئیس کمیسیون امورخارجه مجلس ترکیه نیز اخیرا تاکید کرده است بحث‌های مربوط به سامانه‌های اس-۴۰۰ برای ما بسته شده است. ترکیه با این اقدام، قواعد و مقررات ناتو را نقض نکرده است.
توافقنامه خرید سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ که در سپتامبر ۲۰۱۷ با روسیه امضا شد با واکنش‌های منفی آمریکا و بعضی از اعضای ناتو روبه‌رو بود. آمریکا از ترکیه می‌خواهد، به حضور نظامیان روسیه که به منظور نصب سامانه‌های دفاع موشکی و آموزش نظامیان به این کشور آمده‌اند، پایان دهد. ناتو هرچند نه به صورت آشکار، اما از طریق برخی از بازیگران منطقه‌ای در این راستا اقداماتی انجام داد. به‌رغم همه اینها، ترکیه برای حفظ این سامانه‌ها همچنان مصمم است. آنکارا دلایل خود برای خرید سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه را با اشاره به تهدیدهای احتمالی منطقه‌ای و همچنین از داخل کشور ایجاد شود، توجیه می‌کند.
آمریکا به احتمال استفاده روسیه از رادار سامانه‌های اس-۴۰۰ برای دستیابی به اطلاعات مربوط به ویژگی‌های پنهانی جنگنده‌های اف-۳۵ نگران است. به‌همین دلیل هم است که آنکارا اصرار دارد کنترل سامانه‌های اس-۴۰۰ به‌طور کامل در اختیار ترکیه باشد. ترکیه خواسته‌های سایر کشورها را برای انصراف این کشور از سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ غیر قابل قبول می‌داند.
آنکارا اعتقاد دارد در جریان کودتای نافرجام ۱۵ جولای که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد، این کشور شرایطی را تجربه کرد که نیاز به استفاده از سامانه‌های پدافند هوایی در داخل کشور احساس می‌شود. در چنین شرایطی به‌کارگیری سامانه‌های دفاع موشکی روسیه منطقی بوده و موضع ناتو در شب ۱۵ ژوئیه بر همه روشن است. اگرچه دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اخیرا ادعا کرده است که بازگشت کارشناسان روسی سامانه‌های دفاع موشکی اس -۴۰۰ از ترکیه به کشورشان، طبق برنامه از پیش تعیین شده صورت گرفته است، اما غربی‌ها این موضوع را به‌عنوان یک علامت پیش از دیدار اردوغان و بایدن ارزیابی می‌کنند.
همکاری ارتش آمریکا با شاخه تروریستی پ.ک.ک در سوریه در چارچوب مبارزه با داعش، یکی دیگر از اختلافات اساسی آمریکا و ترکیه است. دولت آمریکا اخیرا در راستای آمادگی برای توافق (با ترکیه) در این زمینه علامت مثبتی داده است.در شرایطی که آنکارا سال گذشته نسبت به صدور مجوز برای فعالیت شرکت آمریکایی در منطقه از سوی ترامپ به‌شدت واکنش نشان داده و این اقدام را گامی در جهت ایجاد پایه اقتصادی برای تشکیل یک دولت تروریستی در منطقه خوانده بود، اما دولت بایدن ماه گذشته مهلت معافیت شرکت آمریکایی «دلتا کرسنت انرژی» برای تولید و فروش نفت در منطقه خودمختار واقع در شمال و شرق سوریه را تمدید نکرد. در سال ۲۰۲۰ توافق‌نامه‌ای میان این شرکت و اداره خودمختار شمال سوریه به امضا رسید که براساس آن نیروهای کرد سوریه از تحریم‌های آمریکا علیه دولت دمشق، مستثنی شدند.
همچنین آمریکا برای عملیات برون مرزی ترکیه علیه سران گروه تروریستی پ.ک.ک در شمال عراق چراغ سبز نشان می‌دهد. گفته می‌شود پ.ک.ک نیز به‌همین دلیل مواضع خود در قندیل، سنجار و سوریه را تا حدودی تغییر داده است. آمریکا به حمایت از پ.ک.ک در سوریه همچنان ادامه خواهد داد و درخصوص عملیات‌های فرامرزی ترکیه علیه سران گروه تروریستی پ.ک.ک در شمال عراق صرفا ابراز نگرانی کرده است.
در ترکیه فضای منفی نسبت به آمریکا دیده می‌شود. نظرسنجی که توسط موسسه Areda Survey انجام شد، دیدگاه مردم ترکیه درباره آمریکا که از گروه‌های تروریستی پ.ک.ک/ ی.پ.گ/ پ.ی.د و فتح‌الله گولن حمایت کرده و با دشمنان ترکیه همکاری می‌کند را نمایان کرد. در این نظرسنجی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه: «مهم‌ترین مساله سیاست خارجی ترکیه چیست؟ ۹/ ۴۶ درصد از شرکت‌کنندگان حضور گروه تروریستی پ.ی.د/ ی.پ./ گ در سوریه را مهم‌ترین مساله دانستند. ۵/ ۳۵ درصد آمریکا را به‌عنوان یک کشور غیر قابل اعتماد و ۸/ ۳۲ درصد نیز به‌عنوان یک کشور استعمارگر توصیف کردند. ۸/ ۵۶ درصد از شرکت‌کنندگان بزرگ‌ترین مساله بین ترکیه و آمریکا را حمایت آمریکا از پ.ی.د، ۷/ ۴۶ درصد سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه و ۵/ ۴۲ درصد نیز خرید سامانه‌های دفاع موشکی اس-۴۰۰ توسط ترکیه از روسیه دانستند.
ترکیه اعتقاد دارد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا سیاست «دموکراسی و ارزش‌های حقوق‌بشر» را به‌عنوان پیش شرط همکاری» در رابطه با ترکیه تغییر نداده در شرایطی که بلینکن وزیر آمریکا اخیرا سفر دوره‌ای دیپلماتیک به کشورهای منطقه داشت معاون خود را به آنکارا اعزام کرد. ترکیه همچنین از اینکه نام این کشور برای بازسازی فلسطین مطرح نیست، نیز گلایه دارد.
