وزیرخارجه عربستان روز پنج‌شنبه ۱۲ فروردین در مصاحبه با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» تصریح کرد که دستیابی به چنین توافقی هم از لحاظ اقتصادی و اجتماعی و هم از منظر امنیتی «فوق‌العاده سودمند» خواهد بود. او تاکید کرد این توافق تنها در صورتی حاصل خواهد شد که تشکیل کشور مستقل فلسطین در مرزهای سال ۱۹۶۷ قطعی شود. فلسطینیان بخش شرقی شهر سه هزارساله بیت‌المقدس را که در جنگ سال ۱۹۶۷ به تسلط اسرائیل درآمد، به عنوان پایتخت کشور مستقل فلسطینی در نظر گرفته‌اند؛ امری که مورد حمایت اکثریت جامعه جهانی است. شهریورماه سال گذشته در مراسمی که به میزبانی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در کاخ سفید برگزار شد، توافق‌نامه‌های عادی‌سازی روابط امارات متحده عربی با اسرائیل امضا و مناسبات رسمی بین آنها آغاز شد. امارات بعد از مصر و اردن، سومین کشور عربی و مسلمان است که از زمان آغاز تاسیس اسرائیل، با این کشور مناسبات کامل سیاسی برقرار کرد. بحرین و سودان نیز به فاصله کوتاهی پس از امارات به روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل پیوستند و مراکش نیز مناسبات پیشین قطع‌شده خود با اسرائیل را در سطح سفیر تجدید کرد.

«عمر رحمان» هم در مقاله‌ای مفصل در موسسه بروکینگز نوشت: توسعه روابط میان اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس، مهم‌ترین و جدیدترین تحول قرن ۲۱ در خاورمیانه است. در منطقه‌ای که با جنگ داخلی و بحران‌های گسترده، تغییر ترتیبات ژئوپلیتیک و رقابت میان ائتلاف‌های رقیبی دست به گریبان است که به دنبال توسعه حوزه نفوذ خود و تعیین نتایج در دولت‌های ضعیف منطقه هستند، این اتفاق تاثیری استراتژیک بر کشورهای عربی خواهد داشت. درحالی‌که ارتباط با تل‌آویو به‌دلیل نزاع فلسطین و اسرائیل همواره نوسان داشت، اما کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به سویی رفتند که «منافع ملی» خود را بر «منافع عربی» ترجیح بخشند. به نوشته این تحلیلگر، اگرچه توافقات دیپلماتیک امضاشده میان امارات و بحرین با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ نقطه عطف مهمی در روابط اعراب با اسرائیل به حساب می‌آید، اما حقیقت این است که خطوط ارتباط و همکاری میان کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و اسرائیل چیز جدیدی نیست.

چند کشور در منطقه از جمله قطر، بحرین و عمان هم در دهه ۹۰ و پس از اینکه سازمان آزادی‌بخش فلسطین (PLO) توافق اسلو را با اسرائیل امضا کرد، روابطی با این رژیم برقرار کردند. اگرچه صلح میان طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی به نتیجه‌ای نرسیده، اما خطوط قرمز ارتباط با این رژیم نیز به تدریج در حال رنگ باختن است و می‌توان گفت اعراب در برقراری رابطه با اسرائیل در حال سبقت گرفتن از هم هستند. پس از اسلو این روابط به شکل غیررسمی و پنهانی پیش می‌رفت؛ چراکه عادی‌سازی رابطه با اسرائیل یک «تابو» بود و فلسطین زیر اشغال و محاصره اسرائیل بود. به تدریج این تابو شکسته شد و روابط آغاز شد. در زمانی که کشورهای عربی و اسرائیل در حال بسط همکاری در سال‌های اخیر بودند، کانال‌های مخفی و پشت پرده‌شان هر چه بیشتر عیان شد. بخشی از این عیان‌سازی در راستای جلب‌توجه واشنگتن بود. اوج این عادی‌سازی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ در دوران ترامپ بود که مقام‌های امارات و بحرین در کاخ سفید توافق ابراهیم را با طرف اسرائیلی آغاز کردند. اکنون هم توپ در زمین عربستان است و اکنون ریاض پرچمدار بهبود رابطه با تل‌آویو شده است.

 

اخبار مرتبط