ناگفته‌های گفتنی
خاطرات و تاملات الیاس شوفانی، متفکر برجسته فلسطینی درباره فلسطین، صهیونیسم و اسرائیل
ما در میانه محاصره بیروت، پیش‌بینی می‌کردیم که حتی پس از آتش‌بس میان سوریه و اسرائیل، نیروهای انقلاب فلسطین که خارج از محاصره بیروت بودند، با نیروهای اسرائیلی در پیرامون بیروت درگیر خواهند شد؛ اما چنین اتفاقی، با اینکه شدنی بود، در عمل روی نداد. برخی عملیات‌های کوچک انجام شد؛ اما تاثیرگذار نبود.
به لحاظ نظری، همان‌گونه که ما در داخل بیروت در محاصره اسرائیلی‌ها بودیم، نیروهای اسرائیلی مستقر در پیرامون ما نیز حداقل به‌صورت جزئی در محاصره بودند و امکان گشودن معرکه با آنها از بیرون حلقه محاصره و با عملیات‌های چریکی مداوم وجود داشت. در مجموع، ساختن نیروهای نظامی معنایی ندارد اگر بخواهید آنها را از میدان جنگ دور کنید و نگه داشتن چنین نیروهایی چه فایده ای دارد؟
برداشتی که پشت پرده تصمیم به عقب‌نشینی از لبنان و پذیرش فشارها برای پراکنده کردن نیروهای مقاومت فلسطین وجود داشت، هدفش پایان رویارویی مسلحانه با اسرائیل بود. در واپسین روزهای محاصره بیروت و پس از موافقت با عقب‌نشینی، فرستادگان عرفات در حال معامله بر سر شمار جنگجویانی بودند که اجازه می یافتند، در لبنان بمانند. بقیه نیروها باید برای همیشه لبنان را ترک می‌کردند. درخواست فرستادگان عرفات این بود که یک‌ششم نیروها اجازه یابند، در نزدیکی میدان رویارویی در بقاع بمانند و پنج‌ششم آنها به تبعیدگاه‌های دوردست بروند. این بازار معامله تهوع‌آوری بود.
