برای رهبران چین، اروپا قرار بود بال نرم‌‌تر دنیای غرب باشد که نه قدرت نظامی و نه اراده‌‌ای برای مقابله با ظهور چین داشته باشد. اکنون، آنها خطر از دست دادن پیامدهای بالقوه گسترده جنگ را دارند؛ زیرا اروپا در حال ارزیابی دوباره نیازهای امنیتی خود و نیات پکن است. «ایوانا کاراسکوا» محقق سیاست خارجی چین در دانشگاه چارلز در پراگ می‌گوید: در اروپا «این روایت در حال عملی شدن است: این همان چیزی است که اگر با رژیم های خودکامه خوب برخورد کنید، به‌دست می‌آورید. این نه تنها درباره روسیه در حال عملی شدن است، بلکه درباره چین هم چنین است.» در بلندمدت، تمرکز جدید اروپا بر ریسک‌‌های ژئوپلیتیک و روابط نزدیک‌‌تر با ایالات متحده می‌‌تواند به موضع مخالف‌‌تر در قبال دولت «شی» تبدیل شود؛ به‌‌ویژه اگر پکن به روسیه نزدیک بماند و از آن در برابر تحریم‌‌های اقتصادی محافظت کند.

کمی قبل از نشست «شی» با مقامات اروپایی، «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین، به سرگئی لاوروف همتای روس خود گفت که پکن می‌‌خواهد روابط با روسیه را به «سطح بالاتری» برساند. اروپا در حال حاضر درگیر بحران‌های ناشی از حمله پوتین به اوکراین است؛ از جمله بیش از ۶/ ۴ میلیون پناهنده اوکراینی. بسیاری از دولت‌های اروپایی قول داده‌اند که هزینه‌های نظامی و آمادگی خود را به‌شدت ارتقا دهند. سیاستمداران در برلین، پاریس و دیگر پایتخت‌‌ها در حال بحث هستند که هوشیاری تازه کشف‌شده‌شان تا چه حد ممکن است به چین و همچنین روسیه گسترش یابد.

«نوح بارکین» تحلیلگر گروه رودیوم مستقر در برلین که بر روابط چین با اروپا نظارت می‌کند، در مصاحبه‌ای گفت: «خط اروپا در قبال چین پنج - شش سال است که سخت‌تر شده است؛ اما فکر می‌کنم که ما وارد مرحله جدیدی می‌شویم. در اروپا این درک وجود دارد که چین ممکن است دیگر شریک نباشد و به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان یک تهدید تلقی شود.» به نظر می‌رسد مقامات چینی نمی‌دانند چگونه پاسخ دهند. سال‌ها، پکن سعی می کرد اروپا را به‌عنوان یک شریک تجاری و دیپلماتیک به خود نزدیک‌‌تر کند و نسبت به همسویی با تلاش‌‌های واشنگتن برای مهار کردن چین هشدار می‌داد. در عوض، مقامات چینی استدلال می‌کردند که اروپا می‌‌تواند به محافظت از جهان در برابر سلطه آمریکا کمک کند. این پیام به‌ویژه زمانی اهمیت یافت که دولت ترامپ توافق آب و هوایی پاریس را رد و بر برخی از کالاهای اروپایی تعرفه وضع کرد. با این حال، حتی قبل از جنگ، ناامیدی اروپا از پکن در حال افزایش بود. اعضای اتحادیه اروپا و بریتانیا به‌طور فزاینده‌ای از سرکوب‌های چین در هنگ‌کنگ و سین کیانگ، افزایش مازاد تجاری آن با اروپا و دیپلماسی خصمانه‌اش درباره تایوان انتقاد می‌کنند. سال گذشته، پارلمان اروپا با استناد به سابقه این کشور در زمینه حقوق بشر و همچنین تحریم قانون‌گذاران و دانشمندان اروپایی، از توافق تجاری گسترده با چین جلوگیری کرد. «فرانچسکا گیرتی»، تحلیلگر روابط اروپا و چین در موسسه مطالعات چینی مرکاتور در برلین گفت که «ارتباطات طرف چینی که به ظاهر به اتحادیه اروپا چسبیده بود، دیگر وجود ندارد.» او گفت: «به نظر می‌رسد چین قادر به درک این موضع قاطعانه‌تر اتحادیه اروپا نیست که موضع این اتحادیه که هر روز در حال بسط است، نتیجه فشار آمریکا نیست. اکنون اتحادیه اروپا و اختلافات چین بر سر مسائل اصلی است. پاسخ به اوکراین یک نمونه است.» به نوبه خود، پکن نیز از تحریم‌های اروپا بر سر سین‌کیانگ و هنگ‌کنگ و تعیین این کشور از سوی اتحادیه اروپا در سال۲۰۱۹ به‌عنوان یک «رقیب سیستمی» نوظهور در امنیت خشمگین شده است؛ درحالی‌که هنوز بازار اصلی برای صادرکنندگان اروپایی و شریکی در برابر تغییرات آب و هوایی و دیگر تهدیدات جهانی است. دیپلمات‌‌های چینی معتقدند اروپا از اهداف «شی» درباره جنگ در اوکراین سوءتعبیر کرده است و دشمنی ایالات متحده باعث نزدیک‌‌تر شدن پکن به روسیه شده است. «شی» صراحتا به اتحادیه اروپا هشدار داد که خود را با تلاش‌های واشنگتن برای مقابله با قدرت چین هماهنگ نکند.» وی در این اجلاس به مقامات اروپایی گفت: «ما امیدواریم طرف اروپایی درک خود را از چین شکل دهد و به سیاست‌های مستقل خود در قبال چین پایبند باشد.» پاسخ‌های برنامه‌ریزی‌شده «شی» درباره اوکراین ممکن است منعکس‌کننده نگرانی‌هایی باشد که اروپا از پکن بسیار انتظار دارد. «وانگ یی وی» مدیر مرکز مطالعات اروپایی در دانشگاه رنمین در پکن که در هیات مشاوران دولتی حضور دارد، گفت: پکن باید در توضیح اینکه نفوذش بر پوتین محدود و شکننده است، بهتر عمل کند.

او در مصاحبه‌ای گفت: «اگر چین به روسیه توهین کند، هیچ‌کس نمی‌تواند بر آن تاثیر بگذارد.» او گفت که دیگران نباید چین را «به‌گونه‌‌ای تصور کنند که گویی کسی است که می‌‌تواند با پوتین تماس تلفنی برقرار کند و سپس پوتین بگوید چشم و جنگ را متوقف سازد.» چین ممکن است هنوز بتواند اتحادیه اروپا را از اتخاذ مواضع سخت‌‌تر در برابر پکن بازدارد. چین و اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین شرکای تجاری یکدیگر هستند و پکن می‌تواند به کشورهایی تکیه کند که به‌شدت به مصرف‌کنندگان چینی وابسته هستند؛ به‌ویژه بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا یعنی آلمان. چین می‌تواند با کشورهایی مانند مجارستان و یونان را که قبلا طرح اتحادیه اروپا و اظهارات انتقادی این اتحادیه درباره چین را متوقف کرده‌اند، لابی کند. این استاد دانشگاه افزود که تحریم روسیه به کشورهای اروپایی نیز آسیب می‌رساند. این مساله احتمالا از اقداماتی که می‌‌تواند چین را با بازار عظیمش دشمن سازد ممانعت می‌‌کند؛ زیرا این امر خطر آسیب‌‌های اقتصادی بیشتر و آشفتگی سیاسی در سراسر اروپا را به همراه خواهد داشت. این تحلیلگر دانشگاهی افزود: «مهم‌ترین چیز این نیست که چین چگونه اوضاع را با آنها متعادل می‌‌کند. مهم‌ترین چیز این است که وقتی تحریم‌‌های خودشان به خودشان آسیب می‌‌زند، در داخل دچار شکست می‌‌شوند. اروپا آرام‌آرام موضع چین را درک خواهد کرد.» با این حال، تا کنون، دیپلماسی چین دوستانی را در اروپا به‌دست نیاورده است. چهار مقام اروپایی مطلع از این گفت‌وگوها به شرط فاش نشدن نام گفتند که از زمان تهاجم، دیپلمات‌های چینی به همتایان اروپایی گفته‌اند که اروپا با صف‌آرایی قاطعانه علیه روسیه به‌عنوان دست‌نشانده دولت بایدن عمل می‌کند. رسانه‌های رسمی چین نیز این انتقاد را تکرار کرده‌اند. در تفسیری که ماه گذشته توسط خبرگزاری رسمی چین، شین‌هوا، درباره واکنش اروپا به جنگ اوکراین منتشر شد، آمده است: «ایالات متحده، اروپا را به تنگه‌های خطرناک سوق داده است.»

اخبار مرتبط