السیسی می‌خواهد پایتخت جدید ۵۹میلیارد دلاری بسازد
فراعنه بازمی‌گردند
این پروژه‌ها که عمدتا توسط ارتش قدرتمند مصر ساخته میشود، السیسی را به جدیدترین فرد در صف طولانی رهبران مصری - در طی قرن‌‌ها - تبدیل میکند که تلاش می‌‌کردند اقتدار خود را در ساختمان‌هایی که از صحرا بیرون می‌آید، منعکس کنند. اما درحالی‌که مصر در رکود اقتصادی وخیم غوطه‌ور است، وضعیت مالی‌اش به‌طور خطرناکی خدشه‌دار شده و شک و تردیدهای فزاینده‌ای درباره اینکه آیا این کشور می‌تواند رویاهای بزرگ السیسی را برآورده کند یا خیر، در حال پدیدار شدن است. تنها در ۶سال گذشته، صندوق بینالمللی پول به مصر سه وام به مجموع حدود ۲۰میلیارد دلار داده است؛ درحالی‌که کمکهای آمریکا هم به این کشور سرازیر میشود. «ماجد ماندور»، تحلیلگر سیاسی مصری گفت که رئیس‌جمهور «از خارج از کشور پول قرض میکند تا شهری عظیم برای ثروتمندان بسازد.» او افزود، اما مصریان فقیر و طبقه متوسط هزینه این پروژه‌های بزرگ را از طریق مالیات، سرمایه‌گذاری کمتر در خدمات اجتماعی و کاهش یارانه‌ها می‌پردازند؛ هرچند منطق اقتصادی این تحولات مشکوک باشد.
اگرچه تامین مالی پروژه‌های جدید مبهم است، اما بخشی از آنها توسط سرمایه چینی و همچنین اوراق قرضه با بهره بالا تامین میشود که بازپرداخت آنها در سال‌های آینده برای مصر پرهزینه خواهد بود. برخی «بساز و بفروش‌های» اماراتی نیز در پایتخت جدید مشغول به کار هستند. به‌طور کلی، منابع مالی مصر حتی قبل از حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه شکننده بود. السیسی برای تامین مالی پروژه‌های بزرگ و همچنین میلیاردها دلار خرید تسلیحات بینالمللی، وام‌های زیادی گرفته که به چهار برابر شدن بدهی ملی طی یک دهه کمک کرد. مصر کار چندانی برای کاهش این بدهی‌ها انجام نداده است. سرمایهگذاران خارجی عمدتا از مصر دوری کرده‌اند؛ دلیل آنها تسلط شدید ارتش بر اقتصاد است. این امر، همراه با عدم تمرکز بر توسعه صنایع داخلی، باعث شده است که بخش خصوصی، غیر از نفت و گاز، نزدیک به دو سال هر ماه با انقباض مواجه شود.
«والش- یی» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس اخیرا تخمین زده است که مصر به کمک مالی ۱۵میلیارد دلاری از صندوق بین المللی پول برای راضی کردن طلبکاران خود نیاز دارد. وزیر دارایی مصر -که تایید میکند که این کشور به دنبال یک وام جدید از صندوق بینالمللی پول است- می‌گوید که مبلغ واقعی دریافتی بسیار کمتر است و دیپلمات‌ها مبلغ را ۳میلیارد دلار می‌دانند. تهاجم روسیه به اوکراین، خانه مالی مصر یا به عبارتی کارت‌های مالی مصر را متزلزل کرد. با افزایش نرخ بهره و قیمت مواد غذایی در تابستان امسال، مالیه عمومی چنان تحت فشار قرار گرفت که دولت به مراکز خرید، استادیوم‌ها و سایر تاسیسات عمومی دستور داد که تهویه مطبوع خود را سهمیه بندی و از تعداد چراغ‌ها کم کنند تا بتواند انرژی بیشتری به خارج از کشور بفروشد. اکنون اقتصاددانان هشدار می‌دهند، مصر یکی از معدود کشورهایی است که در معرض خطر جدی نکول بدهی قرار دارد و حتی حامیان السیسی نیز از دردهای اقتصادی پیش رو نگران هستند.
«عمر ادیب»، مجری محبوب تلویزیونی و حامی دیرینه رئیس‌جمهور به تازگی گفت: «۲۰۲۳ سالی تاریک و وحشتناک خواهد بود.» مانند گذشته، مصر ممکن است توسط متحدانش از فاجعه نجات یابد. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر در سال جاری نزدیک به ۲۲میلیارد دلار در این کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ایالات متحده که در سال۲۰۱۶ از یکی از وام های صندوق بین المللی پول حمایت کرده بود، جریان ثابتی از کمکهای نظامی را به دست میدهد. اگرچه السیسی با انتقادهای نادری از سوی برخی از حامیان خود درباره پروژه‌های بزرگ خیره‌کننده مواجه شده است، اما او اصرار دارد که این پروژه های بزرگ ادامه پیدا کنند. اما این به آن معنا نیست که اقتصاد بیمار او بتواند از آنها حمایت کند. درحالی‌که دولت وعده داده است که شهرهای جدید میلیون‌‌ها شغل و مسکن مورد نیاز فوری را ایجاد خواهند کرد؛ اما اقتصاددانان میگویند که بیشتر مشاغل ایجادشده تاکنون مربوط به ساخت و سازهای مربوط به افراد و طبقات کم‌درآمد هستند.
آنها میگویند که مزایای پروژه‌های جدید کوتاه مدت‌خواهد بود، مگر اینکه السیسی تغییرات بزرگ‌تری مانند سست کردن کنترل اقتصادی ارتش و راه‌اندازی صنعت خصوصی ایجاد کند. مصریان عادی که به‌دلیل افزایش قیمت‌ها و پایین آمدن استانداردهای زندگی تحت فشار قرار گرفته‌اند، قبلا هزینه پروژه‌های بلندپروازانه السیسی را پرداخته‌اند. در سال۲۰۱۵ او با سرعت ۸میلیارد دلار صرف توسعه کانال سوئز کرد که آن را به‌عنوان «تولد دوباره مصر» تعریف کرده بود. اما نتوانسته سود بادآورده‌‌ای را که وعده داده بود به‌دست آورد. کانال سوئز در سال گذشته ۳/ ۶میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد که بسیار کمتر از پیش‌بینی‌های اولیه دولت برای درآمد ۱۳میلیارد دلار تا سال۲۰۲۳ است. اولین صدای نارضایتی درباره جدیدترین پروژه‌های کلان در سال ۲۰۱۹ به صدا درآمد؛ زمانی که در جریان اعتراضات ضد دولتی نادر در قاهره، تظاهرات‌کنندگان شعارهایی درباره تمسخر همسر السیسی سر دادند؛ این تمسخر اشاره داشت به برخی پیشنهادها که وی برای بازسازی پرهزینه کاخ ریاست جمهوری مطرح کرده بود. السیسی هفته‌ها بعد، پس از آنکه هزاران نفر به‌دلیل اعتراضات زندانی شدند، گفت: «پس اگر من قصر داشته باشم چه؟ این قصرها برای همه مصری‌ها است.»
ازآنجاکه پیامدهای جنگ در اوکراین باعث افزایش قیمت غذاهای اصلی در سال جاری شد، هشتگ‌‌های ضد سیسی در رسانه‌های اجتماعی از جمله «انقلاب گرسنگی»، «سیسی کشور را رها کن» و «خشم فقرا ناگزیر در راه است» در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. قرار بود پایتخت جدید مصر راه فراری از شلوغی قاهره و هرج و مرج‌های آن باشد که جمعیت آن از ۲۰میلیون گذشته است. اگرچه این ایده برای اولین‌بار توسط حسنی مبارک مطرح شد، اما السیسی آن را به اوج جدیدی رسانده است: یک آسمانخراش ساخت چین به نام «برج نمادین» که تا ارتفاع ۱۲۹۳ فوت بالا می‌رود؛ بلندترین ساختمان در آفریقا. ده‌ها هزار آپارتمان هم ساخته شدهاند- اگرچه تعداد کمی از آنها مبله یا رنگ‌‌آمیزی شدهاند- که به شهر جدید ظاهر یک محل ساخت‌‌وساز وسیع را میدهد.
اما نمایش‌های کامپیوتری بلوارهای سرسبز، خطوط تراموا و استفاده گسترده از فناوری دیجیتال را نشان میدهد: حدود ۶هزار دوربین بر خیابانهای شهر جدید نظارت خواهند کرد؛ مقامات از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی مصرف آب و مدیریت پسماند استفاده خواهند کرد؛ ساکنان شکایات خود را با استفاده از یک برنامه تلفن همراه ارسال می‌کنند. السیسی در ابتدا وعده داد که سرمایه جدید توسط سرمایهگذاران خارجی و داخلی و فروش زمین‌های دولتی در مرکز قاهره تامین میشود. سازندگان و بساز و بفروش‌های مصری که برخی از آنها با ارتش ارتباط دارند، توسط دولت برای کمک به ساخت آن تحت فشار قرار دارند. السیسی اصرار دارد که مصری‌ها روزی از او تشکر خواهند کرد. او در ماه فوریه، با به زبان آوردن نام مناطق فقیر قاهره، از پروژه‌ها دفاع کرد و گفت: «زمانی که ما ساخت شهرهای جدید را آغاز کردیم، گفته شد که ما بدون هیچ دلیل موجهی پول زیادی خرج می کنیم.» او پرسید: «آنها چگونه زندگی می کنند؟» اما اینکه چه تعداد از مردم عادی مصر در پایتخت جدید احساس می‌کنند که در خانه خود هستند، قابل بحث است.
