نگاه دیگران-بخش هشتادم
استاد بازی‌‌ها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانه‌‌ای
رئیس ستاد او ژنرال شاذلی به‌تازگی از خط مقدم با خبرهای نگران‌کننده از توسعه‌طلبی اسرائیل در کرانه غربی کانال بازگشته بود و خواستار عقب کشیدن فوری تیپ‌های زرهی از کرانه شرقی بود. با وجود التماس‌های احساسی شاذلی، سادات گفت که هیچ‌چیز حتی یک تفنگ یا یک تانک جابه‌جا نمی‌شود. سادات به دستاوردهای سرزمینی برای مذاکرات آتی نیاز داشت. در عوض، او در جا از شاذلی خلع ید کرد و مقامش را گرفت. وی سپس با سفیر وینوگرادوف دیدار کرد و به او اطلاع داد که مصر برای آتش‌بس آماده است. اگر سادات نیز اکنون عجله داشت، هیچ‌چیز مانع از توافق سریع با مسکو و قاهره درباره شرایط آتش‌بس نبود. جلسه مذاکره با برژنف و گرومیکو روز یکشنبه حوالی ظهر در دفتر برژنف در کرملین آغاز شد. آنها دوباره در دو طرف میز بلند، صیقلی و چوبیِ کنفرانس نشستند و فضای شام دیشب با بطری‌های آب‌معدنی جایگزین شد.
برژنف به سرعت به این پرسش پرداخت که چگونه می‌توان با قطعنامه آتش‌بس پیش رفت. او پرسید که آیا باید با هر دو طرف متخاصم مشورت کند یا قطعنامه را مستقیما به شورای امنیت ببرند و انتظار پذیرش از هر دو سو را داشته باشند. کیسینجر پاسخ داد: «در اصل، اگر به توافق برسیم، باید به سرعت آن را به شورای امنیت ارائه دهیم تا خصومت‌ها به پایان برسد.» او [کیسینجر] برای مشورت اولیه، وعده‌های زیادی به اسرائیل داده بود. درباره اولین نکته در پیش‌نویس شوروی -درخواست برای آتش‌بس-کیسینجر می‌خواست مطمئن شود که این زبان برای همه رزمندگان عرب کاربرد دارد و اینکه آنها باید «در موقعیت‌هایی که اکنون اشغال کرده‌اند» متوقف شوند. برژنف اعتراضی نداشت. از قضا، این اسرائیلی‌ها بودند که برژنف و کیسینجر باید نگرانشان می‌بودند.
درباره نکته دوم، کیسینجر پیشنهاد جایگزینی داد؛ یعنی به‌جای درخواست شوروی برای عقب‌نشینی اسرائیل، او خواستار اجرای فوری قطعنامه ۲۴۲ «در تمامی بخش‌هایش» شد که یکی از آن بخش‌ها به عقب‌نشینی اشاره کرد. کیسینجر گفت که او در این مورد با اسرائیلی‌ها صحبت نکرده است (که درست نبود) اما به‌هرحال آماده بود که ادامه دهد؛ نشانه‌ی دیگری از اینکه او قصد نداشت ابتدا با آنها مشورت کند. درباره نکته سوم، کیسینجر پیشنهاد مذاکرات فوری و مستقیم بین طرف‌های ذی‌نفع با عنوان «حمایت مناسب...با هدف برقراری صلح عادلانه و بادوام» داد.
برژنف با پیش‌بینی اینکه آنها زودتر از موعد مقرر در آن شب شام خواهند خورد، پاسخ داد. او نیز آماده بود تا هرگونه درخواست مستقیم برای عقب‌نشینی اسرائیل یا هرگونه اشاره به خطوط۱۹۶۷ را کنار بگذارد. در عوض، اشاره مبهم، دوپهلو و به‌شدت محدود به قطعنامه۲۴۲ برای عقب‌نشینی از سرزمین‌های اشغالی در ۱۹۶۷ به‌کار بسته می‌شود. درست همان‌طور که کیسینجر محاسبه کرده بود، توسعه‌طلبی نظامی اسرائیل تاثیر خود را گذاشته بود. برژنف به دنبال تضمین نقش شوروی در صلح‌سازی آینده، خواستار درک روشن‌تری از آن چیزی بود که شامل «حسن توجه مشترک» می‌شد.
او طرفدار این بود که ایالات‌متحده و اتحاد جماهیر شوروی باید شرکت‌کنندگان «فعال» در مذاکرات باشند. کیسینجر اشاره کرد که اسرائیلی‌ها به‌شدت به مشارکت فعال شوروی اعتراض خواهد کرد و برژنف پاسخ داد که اعراب با مشارکت فعال آمریکا مخالفت خواهند کرد. آنها به فرمول کیسینجر مبنی بر اینکه مذاکرات تحت نظارت آنها انجام شود و هر دوی آنها «در لحظات حیاتی» مشارکت خواهند کرد، رضایت دادند. برژنف آن فرمول مبهم را به این معنا تفسیر کرد که آنها هر دو در «حل همه‌ی مسائل کلیدی» شرکت خواهند کرد. کیسینجر موافقت کرد، اگرچه، همان‌طور که خواهیم دید، او قصد نداشت اجازه وقوع چنین اتفاقی را بدهد.
کیسینجر موضوع سربازان به اسارت گرفته‌شده اسرائیل را مطرح کرد، زیرا می‌دانست که مایر نگران آن است. آنها توافق کردند که به هر دو طرف برای تبادل فوری تمامی اسیران جنگی فشار بیاورند. آنها ترتیبی دادند که سفیرانشان در سازمان ملل عصر همان روز به‌طور مشترک خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت در ساعت ۹شب به‌وقت نیویورک شوند، ۱۲ساعت پس از پایان نشست آنها در کرملین. آتش‌بس ۱۲ساعت دیگر از زمان تصویب قطعنامه اجرایی می‌شود. این به آن معنا بود که حداقل بیست‌وچهار ساعت بین توافق مسکو و آتش‌بس درخواستی به دنبال قطعنامه شورای امنیت زمان خواهد بود. به‌طور قابل‌توجهی، برای آنچه متعاقبا رخ خواهد داد، هیچ بحثی درباره چگونگی نظارت بر آتش‌بس وجود نداشت. برژنف و کیسینجر، در سردرگمی ناشی از همکاری جدیدشان، تصور کردند که آن دو اقمارشان چاره‌ای جز پذیرش آتش‌بس ندارند.
مذاکره بر سر این توافق چهار ساعت طول کشید که شامل زمان ترجمه نیز می‌شد؛ رکوردی برای مذاکرات ایالات‌متحده و شوروی. کیسینجر برای رسیدگی به مقدمات اجرا به میهمانسرا بازگشت. زمانی که او [کیسینجر] توافقنامه و متن قطعنامه را در ساعت ۷:۳۰بعدازظهر به‌وقت مسکو و ۱۲:۳۰شب به‌وقت واشنگتن به اسکوکرافت اعلام کرد. به او [اسکوکرافت] دستور داد که آن را به اطلاع هیچ‌کسی نرساند و با کسی در میان نگذارد «به‌ویژه دینیتز» تا زمانی که دستور برای این کار صادر شود. کیسینجر سپس با سفیران بریتانیایی، فرانسه و استرالیا در مسکو دیدار و آنها را از این توافق مطلع کرد و از دولت‌های آنها خواست که اگر مشتاق پایان دادن سریع به خصومت‌ها هستند، سعی نکنند متن قطعنامه را اصلاح کنند.
