استرالیا هفتمین کشور با فناوری زیردریایی هسته‌ای می‌شود
انقلاب نظامی در سرزمین کانگوروها
قرارداد زیردریایی بخشی از آنچه به‌عنوان پیمان «آکوس» (AUKUS) شناخته می شود -مخفف استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده- یک توافق امنیتی است که در سال۲۰۲۱ توسط این سه کشور اعلام شد و به عنوان وزنه‌ای برای حضور نظامی رو به رشد چین در آسیا تلقی شد. انتظار می‌رود که دستیابی به زیردریایی‌های هسته‌ای تحت پیمان آکوس بزرگ‌ترین پروژه دفاعی استرالیا باشد و نخست‌وزیر استرالیا این خرید را «بزرگ‌ترین جهش» در تاریخ توانایی‌های دفاعی کشورش توصیف کرده است. پکن مخالفت خود با آکوس را پنهان نکرده است و این ماه گفت که با این پیمان «قاطعانه مخالفت می‌کند» و این سه کشور را به داشتن «ذهنیت جنگ سرد» متهم کرد که خطر تشدید تنش را در منطقه به همراه دارد. استرالیا تاکید کرده است که اگرچه زیردریایی‌های جدید آنها دارای انرژی هسته‌ای خواهند بود، اما این به آن معنا نیست که آنها کلاهک هسته‌ای خواهند داشت. سوال این است: پس چرا استرالیا خواهان زیردریایی‌های هسته‌ای است و چه چیزی در این معامله دخیل است؟
چرا زیردریایی هسته‌ای؟
۱- زیردریایی‌ها می‌توانند دیزل‌الکتریکی یا هسته‌ای باشند و از هر دو نوع می‌توان برای پرتاب کلاهک‌های هسته‌ای استفاده کرد؛ اگرچه بایدن روز دوشنبه با اعلام این توافق تاکید کرد که زیردریایی‌های استرالیایی سلاح هسته‌ای نخواهند داشت.
۲- زیردریایی‌های دیزلی-الکتریکی شامل موتورهای دیزلی هستند که موتورهای الکتریکی را برای به حرکت درآوردن کشتی‌ها در آب به کار می‌برند. اما این موتورها برای کارکردن به سوخت نیاز دارند که این امر مستلزم آن است که زیردریایی‌ها به‌طور منظم برای سوخت‌گیری دوباره به سطح برگردند.
۳- هنگامی که یک زیردریایی از اعماق و سطوح بیرون می‌آید، تشخیص آن آسان‌تر می‌شود و از کارآیی آن به‌عنوان یک سلاح پنهان‌کار می‌کاهد.
۴- زیردریایی‌های هسته‌ای منبع انرژی خود را تولید می‌کنند -فناوری نیروی محرکه هسته‌ای- و به اندازه زیردریایی‌های دیزل‌الکتریکی به‌دلیل نیاز به سوخت‌گیری محدود نمی‌شوند. آنها بخار را با استفاده از یک راکتور هسته‌ای داخلی تولید می‌کنند که برای چرخاندن توربین‌های زیردریایی استفاده می‌شود.
۵- زیردریایی‌های هسته‌ای می‌توانند بدون شناسایی در دریا پنهان بمانند - احتمالا برای سال‌ها- و عمدتا تنها به‌دلیل تامین غذا و آب برای خدمه محدودیت دارند.
۶- جان بلکسلند، استاد مرکز مطالعات استراتژیک و دفاعی دانشگاه ملی استرالیا، درباره زیردریایی‌های متعارف کنونی این کشور نوشت: «زیردریایی‌های استرالیا با مشکل ترانزیت‌های طولانی بین بنادر روبه‌رو هستند، چه رسد به نقاط حساس بالقوه دور. حتی پیشرفت در هوش مصنوعی و نظارت مداوم، مانع پنهانکاری این زیردریایی‌های معمولی نشده است و به محض اینکه باتری‌هایشان قصد شارژ دوباره دارند، به آسانی قابل تشخیص می‌شوند. از دست دادن مخفی‌کاری به معنای از دست دادن مزیت کلیدی زیردریایی‌ها است.» بلکسلند در اوایل این ماه در «کانورسیشن» نوشت: زیردریایی‌های هسته‌ای می‌توانند برای مدت طولانی‌تری نسبت به مدل های دیزلی-الکتریکی زیر آب بمانند.»
اولین انتقال فناوری نیروی محرکه هسته‌ای در شش دهه گذشته:
۱- در مقایسه با زیردریایی‌های معمولی، زیردریایی‌های هسته‌ای معمولا بزرگ‌تر هستند و به زیرساخت‌ها و تعمیر و نگهداری گران‌تری نیاز دارند.
۲- اکثر زیردریایی‌های فعال در حال حاضر مدل‌های معمولی دیزلی-الکتریکی هستند که کوچک‌تر هستند و معمولا نگهداری آنها ارزان‌تر است.
۳- استرالیا تخصص لازم برای ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای خود را ندارد. بنابراین باید توانایی ساخت ناوگان خود را از ایالات متحده یا بریتانیا خریداری کند یا به دست آورد.
۴- استرالیا در ابتدا قصد خرید زیردریایی های دیزلی را در قراردادی به ارزش ۹۰میلیارد دلار استرالیا (۶۰ میلیارد دلار آمریکا) با فرانسه در سال ۲۰۱۶ داشت؛ اما به‌طور ناگهانی در سال۲۰۲۱ این قرارداد را در جهت پیوستن به آکوس لغو کرد. این تصمیم باعث ایجاد توفان دیپلماتیک با پاریس شد که اخیرا با انتخاب آلبانیز نخست وزیر استرالیا کاهش یافته است.
۵- این اولین قرارداد خرید زیردریایی‌های هسته‌ای در بیش از ۶۰سال گذشته از آمریکا است. آخرین و تنها بار دیگر، زمانی بود که واشنگتن به لندن در طراحی ناوگان زیردریایی خود کمک کرد.
۶- بر اساس طرحی که روز دوشنبه اعلام شد، بریتانیا و استرالیا در نهایت کلاس جدیدی از زیردریایی‌های هسته‌ای - SSN AUKUS - را تولید و راه‌اندازی خواهند کرد که به‌طور مشترک در هر دو کشور ساخته می‌شوند و شامل آخرین فناوری‌های آمریکا هستند.
۷- دستیابی استرالیا به زیردریایی‌های هسته‌ای، این کشور را در گروهی متشکل از هفت کشور دارای چنین کشتی‌هایی قرار می‌دهد که کانبرا را به ایالات متحده، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و هند پیوند می‌دهد.
قرارداد زیردریایی استرالیا بخشی از توافق‌نامه امنیتی آکوس بین واشنگتن، کانبرا و لندن است که اولین‌بار در سپتامبر۲۰۲۱ اعلام شد. رهبران پیمان سه جانبه تاکید کرده‌اند که آکوس قصد خصومت با هیچ کشور دیگری را ندارد. اما کمتر کسی شک دارد که بزرگ‌ترین نگرانی این ائتلاف چین است. اما این توافق برخی از بزرگ‌ترین متحدان منطقه‌ای استرالیا را نیز نگران کرده است؛ زیرا اندونزی و مالزی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا این توافق می‌تواند باعث مسابقه تسلیحات هسته‌ای در آسیای جنوب شرقی و گسترده‌تر هند و اقیانوس آرام شود. با این حال هر سه کشور تاکید کرده‌اند که این قرارداد ماهیت دفاعی دارد؛ اگرچه داشتن زیردریایی‌های هسته‌ای به استرالیا این توانایی را می‌دهد که در صورت بروز درگیری، حملات یا ضدحمله‌هایی را انجام دهد. پکن خرید زیردریایی را تحریک «خطرناک» می‌داند که برای مهار چین طراحی شده است؛ اما تحلیلگران می‌گویند که شاید باید بیشتر نگران ابتکارات مشترک آتی مربوط به آکوس باشد که پیش‌بینی می‌کند متحدان روی موشک‌های مافوق صوت، هوش مصنوعی و جنگ سایبری با یکدیگر همکاری کنند.
