در دیدار رئیس‌جمهور با دبیرکل ناتو چه گذشت؟
پرونده اوکراین روی میز پرزیدنت
بسیاری از متحدان، به‌ویژه از کشورهای همسایه با روسیه، می‌خواهند پیش از نشست ناتو در ماه آینده در ویلنیوس، لیتوانی، تعهد سیاسی قوی‌ای برای عضویت در اوکراین ارائه دهند. مقام‌های دولت بایدن می‌گویند که برخی خواهان یک جدول زمانی و اهداف مشخص برای رسیدن به عضویت واقعی هستند، البته تنها پس از آنکه دیگر جنگی در میان نباشد. «کریسیانیس کارینز»، نخست‌وزیر لتونی که متولد آمریکاست، می‌گوید که «تنها فرصت برای صلح در اروپا زمانی است که اوکراین در ناتو باشد.» او که روز چهارشنبه در «کنفرانس استراتژی» در ریگا، پایتخت این کشور، صحبت می‌کرد، گفت که هر نتیجه دیگری به شکل اجتناب‌ناپذیری یعنی اینکه «روسیه بازخواهد گشت.»
امیدواری در این فشارها این است که وقتی اوکراین به عضویت کامل ائتلاف درآمد، روسیه جرات تلاش برای سرنگونی دولت کی‌یف را نداشته باشد؛ زیرا حمله به یک کشور ناتو حمله به همه آنها تلقی می‌شود. به گفته یکی از مقام‌های ارشد آمریکایی که به شدت درگیر این بحث‌هاست، عضویت اوکراین هم در اروپا و هم در دولت بایدن به یک «بحث طاقت فرسا» تبدیل شده است. تنها آلمان به طور کامل در کنار بایدن قرار گرفته است، اگرچه برخی از ۲۹ متحد دیگر در دو مورد تردیدهای خاص خود را دارند: یکی، در مورد آمادگی اوکراین برای پیوستن کامل به این ائتلاف و دوم، خطراتی مبنی بر اینکه کشورهای ناتو می‌توانند مستقیما به درگیری با روسیه در آینده کشیده شوند. در مجموعهای از یادداشت‌ها و جلسات، به نظر می‌رسد چند مقام آمریکایی به رهبری آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، این موضع را اتخاذ کرده‌اند که دولت بایدن مجبور خواهد شد در مورد مسیر اوکراین برای عضویت دقیق‌تر و شفاف‌تر صحبت کند، حتی اگر نتوان در مورد تاریخ آن در میانه جنگی که پایانی در افق برایش متصور نیست به توافق رسید.
دیدگاه بلینکن در جریان نشست دو هفته پیش وزرای خارجه ناتو در اسلو، زمانی که بسیاری از متحدان - به رهبری لهستان و کشورهای بالتیک - اصرار داشتند که وضعیت اوکراین باید در زمان ملاقات بایدن و دیگر رهبران جهان روشن شود، تقویت شد. در حالی که هیچ اتفاق‌نظری در مورد چگونگی تقویت تعهد به اوکراین وجود نداشت، اما واضح بود که برخی از اعضای ناتو به دنبال راه‌‌‌‌هایی برای نشان دادن این هستند که ۱۶ ماه جنگ، این کشور را به عضویت کامل نزدیک‌‌‌‌تر کرده است. این اقدام تا حدی به عنوان پیامی به ولادیمیر پوتین تلقی می‌شود مبنی بر اینکه او نمی‌تواند منتظر سیر نزولی حمایت از اوکراین باشد؛ همچنین تا حدودی امتیازی به رئیس‌جمهور زلنسکی محسوب می‌شود که مدت‌هاست خواستار ورود اوکراین به ناتو است. مقام‌های آمریکایی می‌گویند هیچ پیشنهادی برای تغییر موضع فعلی آمریکا به طور رسمی در کاخ سفید منتشر نشده است، اگرچه آنها انتظار دارند در چند هفته آینده ممکن است تغییراتی در این مواضع رخ دهد. در حالی که کاخ سفید از بحث در مورد مباحث سیاست داخلی بیزار است، اما در این مورد جزئیات زیادی مطرح شده است از جمله این بحث که بایدن باید جلوتر از برخی تحولات حرکت کند نه اینکه همپای اروپایی‌ها به‌پیش رود. پیش‌تر بایدن با ارسال تانک‌های «ام ۱» آبرامز موافقت کرده و گفته بود که به خلبانان اوکراینی اجازه می‌دهد تا با جنگنده‌های اف-۱۶ ساخت آمریکا آموزش ببینند.
انتظار می‌رفت که موضوع عضویت اوکراین در دیداری که بایدن با ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در روز سه‌شنبه در دفتر بیضی شکل کاخ سفید برگزار کرد، موضوع محوری باشد. این مقام ناتو آخرین دیدار خود را انجام داد، مگر اینکه در آخرین لحظه تلاشی برای تمدید دوباره دوره تصدی او انجام شود. یک مقام ارشد آمریکایی گفت که استولتنبرگ در حال ارائه یک پیشنهاد مصالحه به بایدن بود که در آن ناتو موافقت می‌کرد که اوکراین (با تجهیزات ارائه شده و آموزش‌های داده شده از سوی ناتو) نیازی به گذراندن فرآیند استاندارد قبل از عضویت ندارد. برخی دیگر از مقام‌ها گفتند که این مساله پرسش‌هایی را برانگیخته که چه چیزی قرار است جایگزین این روند بشود، از جمله کسب اطمینان از اینکه اوکراین، که سابقه فساد دارد و در شرایط جنگی به سر می‌برد، به اقتدارگرایی روی نمی‌آورد. اما ناتو قبل از هر چیز یک ائتلاف نظامی است و شامل کشورهای متعددی از جمله ترکیه و مجارستان می‌شود که اعتبار دموکراتیک چندانی ندارند.
استولتنبرگ در سخنانی کوتاه در جمع خبرنگاران در کاخ سفید به طور مستقیم به عضویت اوکراین در ناتو اشاره نکرد. او گفت که تعهدات جدیدی در راستای هزینه بیشتر برای دفاع در اجلاس سران ناتو وجود خواهد داشت. وی خاطرنشان کرد که تجهیزات و آموزش‌های جدید برای نیروهای اوکراین «در حال حاضر در میدان نبرد تفاوت‌هایی ایجاد کرده است.» وی تاکید کرد که اوکراین با ضد‌حمله‌ای که مدت‌ها انتظارش می‌رفت در حال پیشرفت است. استولتنبرگ گفت: «پوتین نباید در این جنگ پیروز شود، زیرا این نه تنها برای اوکراینی‌ها یک تراژدی خواهد بود، بلکه جهان را خطرناک‌تر می‌کند. این پیامی به رهبران اقتدارگرا در سراسر جهان و همچنین در چین خواهد فرستاد که وقتی از نیروی نظامی استفاده می‌کنند، به آنچه می‌خواهند می‌رسند. پس ما نباید بگذاریم آنها پیروز شوند.»
در ویلنیوس، ناتو مجموعهای از تعهدات کشورهای عضو را به زلنسکی ارائه می‌کند و در عین حال به تامین سلاح، مهمات و پول برای اوکراین در میان‌‌‌‌مدت ادامه می‌دهد بدون اینکه به سرنوشت ضد حمله فعلی یا تقویم انتخاباتی توجهی داشته باشد. همچنین انتظار می‌رود که ناتو روابط خود را با اوکراین از «کمیسیون ناتو-اوکراین»، که در سال ۱۹۹۷ تاسیس شد، به «شورای ناتو-اوکراین» ارتقا دهد که سطح بالاتری از تعامل و ادغام است. نمادگرایی واضح است: در سال ۲۰۰۲، دوازده سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، با روسیه دوباره همان رفتار صورت گرفت: با دفتری در داخل محوطه ناتو در بروکسل. در آن زمان، روسیه یک «شریک برابر» با اعضای ناتو نامیده می‌شد، اما همه اینها پس از الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ پایان یافت. اکنون اوکراین می‌تواند نقشی را درون ناتو ایفا کند که روزگاری روسیه انجام می‌داد.
