چه کسی مجوز دیدار وزیر خارجه با همتای اسرائیلی را صادر کرد؟
دولت لیبی در آستانه سقوط
شامگاه یکشنبه، در بیانیه‌ای از سوی وزارت خارجه اسرائیل آمده است که المنگوش و کوهن درباره راه‌هایی برای برقراری «روابط عالی» میان کشورهای خود گفت‌وگو کردند. این نشست یکشنبه‌شب باعث اعتراضات در طرابلس و سایر شهرها شد و تظاهرات‌کنندگان با لاستیک‌های آتش‌زده و اهتزاز پرچم‌های فلسطین راه‌ها را مسدود کردند. پارلمان رقیب لیبی در شرق (که مخالف دولت وحدت ملی است)، روز یکشنبه گفت که جلسات استماع را برگزار خواهد کرد؛ درحالی‌که شورای ریاست مستقر در طرابلس از دبیبه خواستار شفاف‌سازی شد و شورای عالی دولتی، دیگر نهاد مهم، آن را محکوم کرد.طبق قانون۱۹۵۷ در لیبی، داشتن روابط رسمی با اسرائیل غیرقانونی است.
تحلیلگران می‌گویند که المنگوش به خاطر این تصمیم از سوی رهبران رقیب لیبی بازخواست شده است. این رهبران مخالف نشست مذکور را با تلاش‌های ایالات متحده برای تحت فشار قرار دادن بیشتر کشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل مرتبط می‌دانند. «انس الگوماتی»، کارشناس لیبی از «موسسه صادق» گفت که دبیبه، رقیب نظامی او، خلیفه حفتر و پارلمان مستقر در شرق که از او حمایت می‌کند «از اولین وزیر خارجه زن لیبی به‌عنوان فردی بی‌اختیار در تصمیمی نام می‌برند که همگی در آن مشارکت داشته‌اند.» الگوماتی به خبرگزاری فرانسه گفت: «این سیاست یا سیاسی بازی نیست، بلکه یک سپر بلا‌سازی آشکار است.»
دو مقام لیبیایی به آسوشیتدپرس گفتند ژانویه گذشته، دبیبه با ویلیام برنز، مدیر سیا آمریکا در طرابلس برای گفت‌وگو درباره عادی‌سازی روابط با اسرائیل دیدار کرد. یکی از این مقامات گفت که او موافقت اولیه را برای پیوستن به توافق‌نامه آبراهام با میانجی‌گری آمریکا صادر کرد؛ اما نگران واکنش عمومی در کشوری بود که به حمایت از آرمان فلسطین معروف است. «عمر تربی» مشاور سابق دولت انتقالی لیبی پس از سرنگونی معمر قذافی گفت: «دبیبه باید برود و او می‌داند که در چند هفته اخیر تحت فشار بوده است.» تربی گفت که دبیبه «مسوول اصلی» این دیدار است و افزود که نخست‌وزیر حتی قبل از صحبت با برنز با موساد ملاقات کرده و «به‌طور مکرر این کار را انجام می‌داد.» تربی به الجزیره گفت: «آمریکا باید درک بهتری نسبت به تلاش برای عادی‌سازی روابط بین لیبی و اسرائیل داشته باشد.» او لیبی را «ناکارآمد» توصیف کرد.
ابزاری برای منتقدان دبیبه
مناقشه بر سر این نشست به بحران سیاسی داخلی لیبی دامن می‌زند و ابزار بیشتری را به منتقدان داخلی دبیبه در لحظه‌ای می‌دهد که آینده دولت موقت وی زیر سوال رفته است. «جلیل هارچاوی» متخصص لیبی در موسسه مطالعات دفاعی و امنیتی Royal United Services مستقر در لندن گفت که دبیبه «سعی کرد با دیپلماسی بازی کند، اما شکست خورد؛ زیرا پاسخ لیبیایی‌های مخالف روابط با اسرائیل را ارزیابی نکرد.» در اسرائیل، کوهن، وزیر امور خارجه به‌دلیل صحبت درباره این دیدار با رسانه‌ها مورد انتقاد قرار گرفته و سفیر موقت ایالات متحده در اسرائیل نارضایتی دولت خود را اعلام کرده است.
به گزارش شبکه۱۳ اسرائیل، پیام دولت آمریکا کوهن را مقصر دانسته است. کوهن به نوبه خود، پاسخ داد که اسرائیل «مشکل را درک می‌کند» و دیگر به‌طور علنی درباره این موضوع اظهارنظر نخواهد کرد. رسانه‌های لیبی هم چنین گزارش دادند که پارلمان این کشور پیرامون ملاقات محرمانه نجلاء المنقوش، وزیر خارجه این کشور با الی کوهن، همتای صهیونیستی خود در ایتالیا که به برکناری المنقوش منجر شد، یک نشست فوق‌العاده برگزار کرد. عقیله صالح، رئیس پارلمان لیبی در این نشست فوق‌العاده اعلام کرد: هرگونه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را رد می‌کند و به دفاع از مساله فلسطین پایبند است. فلسطین مساله مسلمانان است و کسی حق ندارد درباره آن چانه‌زنی کند، بلکه باید برای تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس تلاش کرد. عبدالسلام نصیه، یکی از نمایندگان پارلمان لیبی هم در این جلسه از دادستان کل کشور خواست، همه کسانی را که با این دیدار المنقوش با کوهن ارتباط داشتند، مجازات کند.
پارلمان لیبی در این نشست با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، تصمیم سلب اعتماد از دولت عبدالحمید الدبیبه، نخست‌وزیر دولت وحدت ملی درست بود و دادستان کل کشور باید از این دولت به اتهام جعل هویت، فساد و ارتباط با رژیم صهیونیستی تحقیق کند. دولت وحدت ملی لیبی از تاریخ سلب اعتماد به بعد دیگر نماینده ملت لیبی نیست. یکی از این مقامات لیبی که به دلیل حساسیت موضوع حاضر به افشای هویتش نشده است، به آسوشیتدپرس گفت که الدبیبه ماه میلادی گذشته در سفری که به رم داشت به این نشست (با اسرائیل) چراغ سبز نشان داد و دفتر وی با هماهنگی نجلاء المنقوش این دیدار را ترتیب داد. مقام لیبیایی دیگر نیز در این باره گزارش داد: دیدار المنقوش و کوهن دو ساعت طول کشید و وزیر خارجه لیبی به محض بازگشت به طرابلس، الدبیبه را در جریان جزئیات آن قرار داد. طبق گفته وی، این دیدار در چارچوب تلاش‌ها و میانجی‌گری‌های آمریکا برای سوق دادن لیبی به جمع کشورهای سازش‌گر با رژیم صهیونیستی صورت گرفت.
