اوپک در دو راهی تعهد و منفعت

گروه بین‌الملل- کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت در حالی امروز اجلاس یکصد و چهل و هشتم خود را در مقر اوپک در وین برپا می‌کنند که شرایط بازار نفت از هر نظر ویژه است. نفت درست روز قبل از این اجلاس، یعنی دیروز به رکورد ۹۵/۱۰۳دلار در هر بشکه در بورس نیویورک دست یافت. این در حالی است که قیمت نفت سبد اوپک نیز به رقمی رسیده که پیش از این هیچ وزیر نفت اوپکی در طول تاریخ ۴۰ساله این سازمان آن را به یاد ندارد. دبیرخانه اوپک دیروز بهای متوسط هر بشکه سبد نفتی اوپک را ۲۶/۹۷دلار ذکر کرد. یک رکوردشکنی دیگر در تاریخ اوپک. به این ترتیب وزرای اوپک امروز در شرایطی پشت میز اجلاس می‌نشینند که سودای نفت ۱۰۰دلاری اوپک را در سر می‌پرورانند.

از آن سو کشورهای مصرف‌کننده نفت در شرایطی چشم به این اجلاس دوخته‌اند که بیم کاهش تولید از آن می‌رود. مصرف‌کنندگان که پیوسته به اوپک برای افزایش عرضه، فشار وارد می‌کردند، اکنون خود را در برابر کاهش عرضه می‌بینند. سخنان وزرای نفت اوپک در آستانه این اجلاس در مورد حمایت از کاهش تولید یا حفظ آن در سطح کنونی، اصلی‌ترین عامل نگرانی در بازار نفت و افزایش قیمت‌ها است. غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران در آستانه سفر به وین از حمایت ایران از کاهش سقف تولید اوپک خبر داد. نوذری در جمع خبرنگاران گفت: تصمیم‌گیری‌ها در اوپک بر پایه اجماع صورت می‌گیرد و ما از کاهش تولید حمایت می‌کنیم. وی در ادامه گفت: به دلیل اینکه نفت خام کافی در بازار وجود دارد، ما معتقدیم که باید تولید اوپک کاهش پیدا کند. رویترز در تحلیل سخنان وزیر نفت ایران نوشت که این سخنان نشانگر آن است که ایران نه تنها با افزایش تولید که با حفظ سقف تولید کنونی نیز مخالف است. با توجه به اینکه ایران دومین تولیدکننده بزرگ اوپک و از اعضای پرنفوذ این سازمان است، احتمال کاهش تولید در نشست چهارشنبه (امروز) بسیار زیاد خواهد بود.

رافائل رامیرز، وزیر نفت ونزوئلا در هنگام ورود به وین از کاهش تولید حمایت کرد. وی گفت: ونزوئلا به شدت با افزایش تولید اوپک مخالفت خواهد کرد. به عقیده ما تولید به دلیل فصل گرم باید کاهش پیدا کند تا از زیان اعضا جلوگیری شود. رامیرز در ادامه افزود: دلیل افزایش قیمت نفت چیزی به غیر از کمبود عرضه است و افزایش سفته بازی و کاهش ارزش دلار در کنار کمبود فرآورده‌های نفتی در ایالات متحده موجبات گران شدن نفت را فراهم کرده‌اند. در میان سیزده عضو اوپک تاکنون تنها ایران و ونزوئلا از کاهش تولید سخن به میان آورده‌اند. مابقی اعضا یا گزینه مطلوب را حفظ سقف تولید کنونی دانسته‌اند یا اینکه سکوت اختیار کرده‌اند.

علی النعیمی، وزیر نفت عربستان هنوز در مورد اینکه اوپک چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد سکوت اختیار کرده است. وی در جمع خبرنگاران حاضر در وین تنها به این گفته بسنده کرد که عصر جدیدی در قیمت نفت آغاز شده است. وی ۷۰دلار را خطی توصیف کرد که اکنون در بازارها کشیده شده است و نفت به زیر آن سقوط نخواهد کرد. وی در پایان یادآور شد که قیمت بالای نفت فشار همزمانی را به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان وارد می‌کند.

تحلیل‌گران معتقد هستند که اجلاس امروز با یک سنت‌شکنی همراه خواهد بود. اوپک معمولا در اجلاس‌های پیش از فصل گرما به منظور حفظ منافع اعضا و جلوگیری از سقوط قیمت‌ها تولید خود را کاهش می‌داد، اما به نظر می‌رسد کابوس نفت ۱۰۰دلاری امسال اوپک را با تردیدهایی در مورد کاهش تولید مواجه کند و در بهترین حالت اوپک سقف تولید را حفظ کند.

رییس اوپک و وزیر انرژی و معادن الجزایر در آغاز ورود به وین در جمع خبرنگاران اعلام کرد: وزیران نفت عضو اوپک در باره دو سیاست تثبیت سقف تولید و کاهش آن در نشست هفته جاری تصمیم‌گیری خواهند کرد.

شکیب خلیل ادامه داد: بعید است با وجود افزایش بهای نفت به رکورد ۱۰۳ دلار و ۹۵ سنت برای هر بشکه، وزیران نفت اوپک بر سر افزایش سهمیه تولید اعضا توافق کنند.

وی همچنین تاکید کرد: افزایش ذخایر نفت خام کشورها همچنان ادامه دارد و شرایط بد اقتصادی جهان در حال گسترش است.

وزیر انرژی الجزایر در ادامه با اذعان به این که ذخایر نفت خام دنیا در سطح بسیار بالایی است، یادآوری کرد: ذخایر کشورها در سطحی بیش از متوسط ذخایر پنج سال گذشته نفت خام و حتی بنزین جهان قرار دارد؛ بنابراین شاهد کاهش تقاضای جهانی نفت خام در سه ماه دوم سال‌جاری میلادی خواهیم بود.

شکیب خلیل افزود: کاهش رشد اقتصادی آمریکا تاثیر قطعی بر رشد اقتصادی جهان دارد؛ به طوری که در نهایت بر تقاضای جهانی نفت در سال جاری نیز تاثیرگذار خواهد بود و در این شرایط من فکر نمی‌کنم که اوپک افزایش تولید را مورد توجه قرار دهد، زیرا برای این افزایش، تقاضایی وجود ندارد.

شکیب خلیل با بیان این که با افزایش عرضه نفت، بهای نفت در بازارهای جهانی تعدیل نمی شود، افزود: افزایش فعالیت سفته‌بازان، کاهش ارزش دلار و تنش‌های ژئوپلتیک از جمله دلایل افزایش بهای نفت به شمار می‌آیند. وی ادامه داد: افزایش بهای نفت به تغییرات در اقتصاد آمریکا و عملکرد بانک مرکزی این کشور در کاهش بیشتر نرخ بهره بستگی دارد؛ اگر ارزش دلار بیش از این کاهش یابد، شاهد هجوم هرچه بیشتر سفته‌بازان به بازارهای نفت و کالا خواهیم بود.

خلیل همچنین گفت‌و‌گو در‌باره کشمکش‌های حقوقی ونزوئلا و شرکت آمریکایی اکسون موبیل را در نشست این هفته تایید کرد.