کودتاچی آزاد شد

گروه بین‌الملل- «رئیس سابق ستاد ارتش ترکیه آزاد شد»؛ این تیتر اصلی بیشتر روزنامه‌های این کشور بود که به آزادی ایلکر باشبوع، رئیس ستاد سابق ارتش ترکیه اختصاص یافته بود که پس از دو سال زندانی شدن و به‌رغم حکم قطعی حبس ابد از زندان آزاد شد. روزنامه تودیز زمان نوشت: فرمانده سابق ستاد ارتش ترکیه پس از اینکه با حکم قطعی حبس ابد روبه‌رو شد، جمعه شب از زندان آزاد شد. وی متهم به کودتا علیه دولت اردوغان بوده است که گفته می‌شد در سال ۲۰۰۷ در عملیاتی به نام «ارگنه‌کن» قصد براندازی دولت اردوغان را داشته است. پس از آزادی ایلکر باشبوع هم‌اینک دادگاه استانبول در پی آزاد کردن باقی متهمان است که نزدیک به ۲۰۰ نفر هستند. بیشتر این متهمان به حبس ابد محکوم شده بودند. روزنامه حریت‌دیلی نزدیک به کمالیست‌ها می‌نویسد: ایلکر باشبوع پس از آزادی از زندان گفت: «این تازه شروع کار است». او اضافه می‌کند: «با تمام وجود اعتقاد دارم که باقی زندانیان نیز بی‌گناه هستند و به‌زودی از زندان آزاد خواهند شد. شاید این آزادی با تاخیر کوچکی همراه باشد اما آنها هم به‌زودی آزاد خواهند شد. اگر این اتفاق نیفتد آزادی من هم از کمترین ارزشی برخوردار نیست».

او در ادامه با انتقاد از رای دادگاه پیشین که منجر به محکومیت وی شد، گفت: «کسانی که چنین اقدامی کردند، بذر نفرت را کاشتند و از روی کینه‌جویی نیز ۲۶ ماه مرا اسیر زندان کردند». با این وجود به گفته برخی ناظران با توجه به تحولات به وجود آمده به‌زودی قرار است در عرصه سیاسی این کشور صف‌آرایی‌های تازه‌ای مشاهده شود که پیش از این کمتر ناظری می‌توانست این موضوع را پیش‌بینی‌کند.

مورات یتکین، ستون نویس روزنامه حریت‌دیلی اعتقاد دارد که آزادی باشبوع تعادل قدرت را عوض می‌کند. وی در این‌باره می‌نویسد: به یاد داشته باشید که باشبوع متهم به تاسیس گروه تروریستی و اقدام به کودتا بوده است که به زندان افتاد. اما آزادی وی یک پیام مهم دارد.

باشبوع زمانی که دولت اردوغان طرح اصلاح قوه‌قضائیه این کشور را به پارلمان ترکیه داد و در حدود ۱۰ روز پیش نیز توسط عبدالله گل رئیس‌جمهوری این کشور تبدیل به قانون شد تقاضای تجدیدنظر کرده بود. اردوغان زمانی خود از طرفداران سرسخت رای دادگاه‌ها علیه نیروهای نظامی بوده است و زمانی که ایلکر باشبوع به حبس ابد محکوم شد آ‌ن‌ را در راستای عدالت ستود و فتح‌الله گولن، یار سابق او که هم‌اینک رقیب او شده است این رای را حکم خدا دانست.

اما پس از افشای پرونده ضد اختلاس علیه دولت اردوغان، دو یار سابق رودر روی هم ایستادند و نخست‌وزیر ترکیه قوه‌قضائیه این کشور را متهم به توطئه علیه دولت خود کرد. اردوغان در سخنرانی‌های خود همواره به وجود یک دولت موازی در درون قوه‌قضائیه اشاره ‌کرده است که زیر نفوذ فتح‌الله گولن هستند. او بدین منظور اصلاح قوه‌قضائیه را در دستور کار خود قرار داد و مجلس یکدست ترکیه آن ‌را برای امضا نزد رئیس‌جمهوری ترکیه فرستاد، اما به گفته بیشتر ناظران سیاسی با تصویب این لایحه استقلال قوه‌قضائیه در این کشور لطمه دیده است.

با این وجود پس از ارائه این قانون باشبوع از زندان خواستار آزادی‌اش شد و رای دادگاه‌های سابق را مغرضانه خوانده بود. در این راستا اردوغان نیز از قوه‌قضائیه خواسته بود که اگر احساس می‌کنند که بی‌گناهی در زندان به سر می‌برد دادگاه مجددا برگزار شود. همچنین گفته می‌شود که احتمال دارد کنعان اورن، فرمانده سابق کل ارتش ترکیه نیز که به اتهام کودتا علیه اردوغان به زندان افتاده است به‌زودی آزاد شود.

مورات یتکین در این‌باره نوشته است: چه باور داشته باشیم چه باور نداشته باشیم که موضوعات پیش آمده از روی اتفاق بوده است گمانه‌زنی‌ها را به سمت اتحاد ناخواسته اردوغان با نظامی‌ها سوق می‌دهد.

اردوغان از ساختار قوه‌قضائیه ایراد می‌گیرد و رای‌های صادره را دور از عدالت می‌خواند، همزمان نظامیان این کشور رای‌های گذشته را باطل اعلام می‌کنند و خواستار برگزاری دادگاه تجدید نظر می‌شوند و در نهایت رای دادگاه به سود نظامیان تمام می‌شود.

این در شرایطی است که اردوغان در سال ۲۰۱۱ با برداشتن مصونیت قضایی نظامیان توانست پای ارتشی‌ها را به زندان باز کند و به عکس دولت‌های پیشین که نتوانسته بودند این مانع بزرگ را از سر راه بردارند ارتش را در برابر دولت خود تضعیف کند. با این وجود هم‌اینک با اصلاح مجدد قانون، قرار است نظامیان یکی پس از دیگری از زندان آزاد شوند.