اجزای حقوق صاحبان سهام

زهره صفری کارشناس بازار سرمایه اگر شرکتی بنا به دلایلی منحل شود، بعد از پرداخت بدهی‌ها، آنچه از حقوق صاحبان سهام باقی می‌ماند میان سهامداران متناسب با میزان سهمشان تقسیم خواهد شد. در صورتی که شرکت سودآور باشد، سود خالص انتهای سال به سرمایه شرکت افزوده می‌شود. البته در صورتی که شرکت سود تقسیم کند، آنچه از سود تقسیم نشده باقی می‌ماند، به حقوق صاحبان سهام اضافه می‌شود. متقابلا، در صورتی که شرکت زیان ده باشد، زیان انتهای هر دوره مالی، حقوق صاحبان سهام را تحت تاثیر قرار داده و از ارزش آن می‌کاهد.

بخش حقوق صاحبان سهام از اجزای ذیل تشکیل می‌شود: سرمایه قانونی، افزایش سرمایه، صرف سهام، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، سود و زیان انباشته، سهام خزانه، مازاد تجدید ارزیابی موجودی‌ها.

سرمایه قانونی شرکت آن بخشی از حقوق صاحبان سهام است که صرف تهیه دارایی‌ها (مانند: ساختمان، زمین، ماشین آلات و...) شده است.

افزایش سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌هاست. مانند: آورده نقدی، سود انباشته، صرف سهام، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و...

اندوخته قانونی بخشی از سود شرکت است که باید در این حساب ذخیره شود تا به دارایی تبدیل نشود. طبق قانون تجارت، شرکت باید هر سال ۵ درصد از سود خود را در این حساب ذخیره کند. تا زمانی‌که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد سرمایه شرکت برسد، باید این کار ادامه یابد. بعد از آن، اندوخته کردن اختیاری است.

سود انباشته، بخشی از سود مجموعه است که تقسیم نشده و در شرکت باقی مانده است. زیان انباشته نیز، زیان‌های انتهای هر دوره مالی است که به زیان‌های قبلی اضافه می‌شود.سهام خزانه بخشی از سهام شرکت سهامی است که توسط خود شرکت بازخرید شده است که البته در ایران ممنوع است. زیرا طبق قانون، هر شرکت صاحب اطلاعات نهانی محسوب می‌شود و بازخرید سهام توسط خود شرکت می‌تواند منجر به دستکاری قیمتی شود. صرف سهام، بخشی از مازاد ارزش سهام یک شرکت نسبت به ارزش اسمی آن است که هنگام فروش سهام محقق می‌شود. مازاد تجدید ارزیابی موجودی ها، اختلاف ارزش روز دارایی‌ها با ارزش دفتری آنهاست.