بازی جدید آمریکا؛ مذاکره درباره برنامه موشکی

با ورود برجام به سومین سال خود، ترامپ روش جدیدی برای برخورد با برجام پیش گرفته است و منازعه برجامی ایران و امریکا وارد مرحله جدیدی شده است. امریکا وارد یار کشی شده است. وزیر خارجه امریکا تلاش دارد با کشاندن اروپایی ها به سمت خود در این منازعه عرصه را بر ایران تنگ کند و فشارهای هر چه بیشتری بر آن وارد کند.

موضوع برنامه موشکی ایران مسئله ای است که امریکا روی آن دست گذاشته است و با توجه به حساسیت اروپایی ها به این موضوع احساس می کنند می توانند در این مسیر آنان را با خود همراه کنند. به تازگی زمزمه های جدیدی از اروپایی ها شنیده می شود. زمزمه هایی که هر چند شبیه سخنان ترامپ است اما تفاوتهایی هم با آن دارد. تفاوت آن در این است که ترامپ شرط حفظ برجام را وصل کردن آن به مذاکراتی در رابطه با برنامه موشکی ایران می داند ولی اروپایی ها خواستار تفکیک بین این دو موضوع هستند. برجام جای خود اما در مورد برنامه موشکی ایران سخن بگوییم.

ترامپ جمعه شب (۲۲ دی‌ماه) طبق تعهدات آمریکا در برجام تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را تمدید کرد، اما گفت ممکن است آخرین بار باشد که این کار را می‌کند. او متحدان اروپایی آمریکا را تهدید کرد چنانچه برای «اصلاح نقائص فاجعه‌بار برجام» اقدام نکنند، آمریکا را از آن خارج خواهد کرد.

به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه به گروهی از خبرنگاران که با او در حال سفر بودند گفت: «آمریکا با یک چارچوب زمانی برای عمل به آن چیزی که رئیس‌جمهور به دنبال آن است، رو به روست؛ ولی ما نمی‌توانیم برای دیگران چارچوب زمانی تعیین کنیم».

وزیر خارجه آمریکا بدون اشاره به جزئیات بیشتر گفت دیپلمات‌های وزارت خارجه از هفته آینده برای گفت‌وگو درباره «ترتیبات جانبی» برجام به اروپا سفر کرده و با مقام‌های آلمان، فرانسه و انگلیس دیدار خواهند کرد.

وی گفت: «روی همه این موارد به عنوان یک بسته کار می‌شود، چون در نهایت باید آن را به همین نحو مورد بررسی قرار دهیم».

این مسئله باعث شد اظهار نظرهای متفاوتی از مقامات مختلف اروپایی و امریکایی و همچنین مسئولین ایرانی شکل بگیرد. جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدای شروع مذاکرات هسته ای، مسائل غیر هسته ای، مخصوصای برنامه موشکی را خط قرمزی برای خود تعریف کرده است و برنامه موشکی را به عنوان برنامه دفاعی خود قلمداد کرده و به هیچ روی مذاکره ای روی آن را نمی پذیرد.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز در واکنش به شروطی که برای برجام گذاشته شده بود، در صفحه خود در توییتر نوشت: سیاست ترامپ و بیانیه امروز وی تلاش‌های مذبوحانه ای برای خدشه دار کردن یک توافق محکم چندجانبه است که همزمان بندهای 26، 28 و 29 آن توافق را نیز به شکل مغرضانه‌ای نقض می کند.

وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد: برجام قابل مذاکره مجدد نیست. بجای تکرار لفاظی‌های کهنه، آمریکا باید مانند ایران به تعهداتش در برجام عمل کند.

در این باره سردار دهقان عنوان کرد اگرچه توان ساخت موشک در بردهای مختلف با قدرت تخریب کنندگی بالا و دقت بسیار زیاد را داریم اما برد موشک‎هایمان را در حدود تهدیدات احتمالی نگه داشته‎ایم.

سردار حسین دهقان مشاور فرمانده کل قوا در امور دفاعی نیز در ارتباط با مطرح شدن مذاکره روی برنامه موشکی ایران گفت: در مذاکرات هسته‌ای (برجام) هیچگونه محدودیتی برای توان دفاعی وجود ندارد.

رئیس دفتر رئیس جمهور نیز یکی از افرادی بود که در این باره اظهار نظر کرد و گفت: بارها گفته‌ایم آنچه مربوط به توان دفاعی و موشکی ماست قابل مذاکره نیست. ما در این باره با هیچ کسی مذاکره نکردیم. این در دنیا عرف است که وقتی مسئولین با هم مذاکره می کنند طرفین صحبت های هم را می شنوند اما اینکه توافقی کردیم یا کمیته ای تشکیل شده که روی مساله موشکی مذاکره کنیم چنین چیزی وجود ندارد. قطعا راجع به توان دفاعی از جمله موشکی با هیچ کشوری مذاکره نمی کنیم.

اما روسیه نیز در ارتباط با اقدام امریکا در ارتباط با گروه کاری برای رفع نقائص برجام واکنش داشت. معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه در مورد تشکیل گروه کاری آمریکا و اروپا درباره برجام و مذاکره در این مورد گفت که چنین ابتکاراتی نمی تواند نتایج مثبت در پی داشته باشد.

ریابکوف روز سه شنبه در گفت وگو با خبرگزاری اسپوتنیک با بیان اینکه از این خبر (تشکیل گروه کاری اروپا و آمریکا درباره برجام) اطلاع دارد، اظهار کرد: پیشتر گفته بودیم که موضوع بازبینی در برجام در آن شکلی که آمریکا مطرح می کند، برای لغو این توافق و دشوار کردن اجرای آن هدف گیری شده است.

در جدول زیر مواضع و اظهار نظرهای مختلف را مشاهده می کنید:

علی شمخانی	در چارچوب اجماع کامل مجموعه مسئولین جمهوری اسلامی ایران ما هیچ‌گونه مذاکره‌ای در موضوع موشکی و توان دفاعی خود با هیچ کشوری نخواهیم داشت.
نوبخت	هیچ کسی اجازه ندارد در بحث دفاعی و موشکی ما دخالت کند، بنیه دفاعی و موشکی را حق مسلّم خود می‌دانیم و در رابطه با بحث دفاعی با هیچ کسی مذاکره‌ای نشده و نخواهد شد.
ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه	چرا دولت آمریکا بار اصلاح برجام را فقط روی دوش اروپا گذاشته است؟ چرا دولت ترامپ فقط این توپ را به کنگره [آمریکا] و اروپا پاس می‌دهد؟ روسیه و چین هم جزو امضاکنندگان این توافق بوده‌اند؟
بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس	جانسون در مورد ضرورت مقابله با برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران گفت: «ما فکر می‌کنیم می‌توانیم این کار را انجام بدهیم. فکر می‌کنیم می‌توانیم با همدیگر به آن هدف برسیم». لازم است اروپا اقدامات ایران در زمینه موشکی را مورد بررسی‌های بیشتر قرار دهد. وزیر خارجه انگلیس تصریح کرد کشورهای اتحادیه اروپا، تا زمانی که این اقدامات به موازات برجام انجام شوند و لطمه‌ای به بنیان‌های آن نزنند با آمریکایی‌ها همراه هستند.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه	بعید است ابتکار آمریکا و سه کشور اروپایی برای تشکیل کارگروهی با مأموریت رفع نگرانی‌های «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا پیرامون برجام، به نتایج مثبتی ختم شود. مسکو انتظار هیچ تحول مثبتی از این تصمیم‌ها و توافقات احتمالی ندارد. اعتقاد ما این است که هر توافق و تفاهم در این قالب که بدون مشارکت ایران و سایر طرف‌های برجام حاصل شود، تأثیری بر مواضع ما در حمایت از اجرای کامل برجام، بدون هیچ جرح و تعدیل در آن نخواهد داشت
رکس تیلرسون	وزیر خارجه آمریکا که به لندن سفر کرده روز دوشنبه بعد از دیدار با مقام‌های انگلیسی گفت که آمریکا و اروپا توافق کرده‌اند کارگروهی متشکل از متخصصان برای بررسی توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ و اصلاح نقائص آن تشکیل دهند.
«گوردون» و «مالی» مقام‌‌های سابق آمریکا	شروط برجامی ترامپ مبهم، تفسیرپذیر و بلندپروازانه هستند
یک دیپلمات سازمان ملل	به ایران گفته شده باید پای میز مذاکرات موشکی حاضر شود
مایک پنس معاون ترامپ	دولت‌های اروپایی بایستی میان حمایت از ایالات متحده برای اصلاح برجام یا ماندن در «این توافق معیوب» یکی را انتخاب کنند. «اگر متحدانمان با ما همراه نشوند، همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ به روشنی گفته ما فوراً از توافق هسته‌ای خارج می‌شویم.»
بلومبرگ	اروپایی‌ها راهی برای مجاب کردن ترامپ به ماندن در برجام پیدا کرده‌اند
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال	مقام‌های آمریکایی و اروپایی از همین هفته آینده گفت‌وگوهای رسمی برای بررسی «نقائص» توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، (برجام) را آغاز می‌کنند، اما بعید است در ضرب‌الاجل «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا بتوانند آن را اصلاح کنند.