جالب اینجاست که ریتالین جزو داروهایی است که فروش آن بدون نسخه پزشک ممنوع است،‌اما این داروی ممنوعه به راحتی در دسترس نوجوانان و جوانان قرار می‌گیرد. راه‌های تهیه آن هم کم نیست. از داروخانه محل که با پول بیشتر حاضر است دارو را بدون نسخه بفروشد تا ناصر خسرو و حتی فروشندگان دوره‌گردی که در ایام امتحانات اطراف مدارس و دانشگاه‌ها می‌شود‌پیدایشان کرد. تا بدانجا که رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران و عضو سازمان نظام پزشکی می‌گوید:«‌بسیاری از کسانی که در ناصرخسرو دارو‌فروشی می‌کنند، متأسفانه در مدارس هم دارو‌فروشی می‌کنند.»

سال ۱۹۵۴ وقتی داروی «متیل فنیدیت» با نام تجاری «ریتالین» از سوی کمپانی داروسازی «نوارتین» به بازار دارویی دنیا عرضه شد،‌کسی فکرش را هم نمی‌کرد این دارو در کنار کاربردهای درمانی‌اش به قرص شب امتحان معروف شود و این همه سوء‌مصرف پیدا کند. در ابتدا قرار بود این دارو برای درمان افسردگی، خواب‌آلودگی در طول روز و سندرم خستگی مزمن استفاده شود،‌اما به تدریج با پیشرفت علم و تجربه‌های گوناگون مشخص شد می‌توان از این دارو در درمان کودکانی که دچار اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی هستند (ADHD) هم استفاده کرد. حالا اما این دارو به تجارتی مرگبار متصل شده و برخی داروخانه‌ها در کنار ناصر خسرو و سایت‌ها و صفحات شبکه‌های اجتماعی این قرص را بدون نسخه به جوانان و نوجوانان می‌فروشند. این مسئله موجب شده تا مصرف این مخدر مخصوص بیداری در شب امتحان آنچنان فراگیر شود که به گفته ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت در روزهای امتحانات، فروش این دارو تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد!

وی تأکید می‌کند: بنا بر بررسی‌ها ۵ درصد دانشجویان و ۵/۴ درصد دانش‌آموزان سال آخر دبیرستان ریتالین مصرف می‌کنند.

 

رشد ۵۰ درصدی مصرف ریتالین در ایام امتحانات

ریتالین محرکی از خانواده آمفتامین‌هاست که باعث ترشح دوپامین و نهایتاً افزایش سرخوشی بدون دلیل می‌شود و در ظاهر مغز فرد پس از مصرف این دارو گزارشی مبنی بر خستگی بدن و نیاز به خواب درک و دریافت نمی‌کند و فرد می‌تواند با کمبود خواب دچار مشکلی نشود. مصطفی فروتن، روانشناس درباره این دارو می‌گوید: مصرف ریتالین موجب می‌شود که فرد احساس توانمندی و بی‌نیازی به استراحت می‌کند در حالی که این بی‌نیازی کاذب و بدن نتوانسته است که نیاز خود را رفع کند و همین عدم ارضای نیاز بدن باعث پرخاشگری در فرد می‌شود. مصرف بی‌رویه ریتالین می‌تواند زمینه مصرف شیشه و کراک را در فرد فراهم کند. 

این آسیب‌شناس درباره اثرات و علایم مصرف سوء قرص ریتالین تأکید می‌کند: کسانی که در مراحل اولیه مصرف ریتالین قرار دارند یا هنوز میزان مصرف دارویی آنان حساس نشده است،‌دچار سردردهایی همچون میگرن می‌شوند و همچنین اختلالات گوارشی، پرخاشگری مزمن، تپش قلب از علایم و اثرات این دارو در مصرف‌کنندگان جدید است. 

وی ادامه می‌دهد: ریتالین در افرادی که مصرف بیشتری دارند علاوه بر افزایش میزان اثرات گروه اول، در مراحل بعدی مبتلا به سردرد‌های شدید، اختلال در خواب همچون هذیان‌گویی و خواب روی و حتی در موارد خاصی خطر مرگ و شوک ناگهانی در این گروه دیده می‌شود.

 

فروش داروهای بدون نسخه از بانسخه بیشتر است

عوارض ریتالین و چالش‌هایی که می‌تواند برای مصرف‌کنندگان ایجاد کند،‌موضوع تازه‌ای نیست با وجود این،‌اما سن مصرف این داروی اعتیاد‌آور به مدارس رسیده است و در حالی که عرضه رسمی این دارو بدون نسخه پزشک ممنوع است،‌اما دسترسی به آن حتی برای بچه‌های مدرسه‌ای امکان‌پذیر است ! 

فروتن در پاسخ به چگونگی عرضه و دسترسی به ریتالین تأکید می‌کند: داروی ریتالین فقط با تشخیص پزشک متخصص باید مصرف شود و فروش این داروها بدون نسخه پزشک مجاز نیست،‌ولی شاهد این معضل هستیم که در برخی از داروخانه‌ها این دارو به عنوان دارو آزاد با قیمت بالاتری بفروش می‌رسد. 

ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران هم در این‌باره می‌گوید: داروخانه حق ندارد هیچ دارویی را بدون نسخه بدهد،‌اما متأسفانه فروش داروهای بدون نسخه بیشتر از داروهای با نسخه است. اگر هم فرد دارو را در داروخانه پیدا نکرد یک سر به ناصرخسرو می‌زند. حتی بسیاری از کسانی که در ناصرخسرو دارو‌فروشی می‌کنند، متأسفانه در مدارس هم دارو‌فروشی می‌کنند. 

وی با هشدار درباره اعتیاد آور بودن ریتالین می‌گوید: ما مدت‌هاست هشدار مصرف ریتالین در جامعه را داریم. دارویی که به شدت روی مغز اثر می‌گذارد. ممکن است این دارو برای مدتی از خواب جلوگیری کند،‌اما نکته مهم که نوجوان و جوان نمی‌داند این است که این دارو هم اعتیاد می‌آورد؛یعنی یا به خود دارو اعتیاد پیدا می‌کند یا زمینه‌ساز شروع سیگاری شدن فرد یا حتی روی آوردن او به مواد مخدر می‌شود. از طرف دیگر روی مغز اثر می‌گذارد و زمینه‌ساز آلزایمر است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.