محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه در یادداشتی در وبسایت شخصی‌اش نوشت: «اخیراً در رقابتی میان چند شرکت و مؤسسه تحقیقاتی، آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد موفق شد در کویر نِوادای آمریکا، وسیله نقلیه­‌ای را بدون راننده برای ۲۱۱ کیلومتر آزمایش کند. این مؤسسه از طرف آژانس پروژه­‌های عالی پیشرفته پنتاگون، دو میلیون دلار جایزه گرفت. شرکت فولکس واگن یکی از این رقبا بود که موفقیتی کسب نکرد؛ هر چند در سال ۲۰۱۷، این شرکت خودروسازی ۱۲٫۱میلیارد یورو برای تحقیقات سرمایه‌گذاری کرده بود.

پیش‌بینی می­‌شود تا سال ۲۰۳۵، ۲۸ درصد مشاغل با وجود هوش مصنوعی (Artificial Intelligence/ AI) در خطر باشند. به عنوان مثال، اگر کامیون­‌های بدون راننده در آمریکا عملیاتی شوند، دو میلیون شغل از بین می­‌رود. هم­‌اکنون یک میلیون خودرو در چین بدون بنزین و با باطری کار می­‌کند و صد شرکت چینی در تولید خودرو و کامیون برقی در حال فعالیت هستند. شرکتی به نام Humanyze با آویختن کارت شناسایی هوشمند، رابطه میان کارآمدی و روش معاشرت کارمندان را می­‌سنجد. شرکت Ping An از طریق ۵۰ عکس از صورت متقاضیان وام تصمیم می­‌گیرد به آنها وام بدهد یا خیر. شرکت بزرگ مواد شوینده جانسون و جانسون از طریق نرم‌افزار، متقاضیان را استخدام می­‌کند. در علوم پزشکی و اعمال جراحی نیز، هوش مصنوعی پیشرفت­‌های قابل توجهی ایجاد کرده است.

یکی از زمینه­‌های هوش مصنوعی در صنعت نفت و گاز و انرژی است. چینی­‌ها با شدت بالا در پی انرژی‌های جایگزین هستند. هم‌اکنون ۲۴ درصد انرژی چین از این نوع صنایع است؛ در آمریکا ۱۵ درصد. چینی‌ها ۴۷ میلیارد دلار برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی سرمایه­‌گذاری کرده‌‌اند. این در حالی است که چین ۸۰ درصد نیازهای انرژی خود را وارد می­‌کند. آمریکا تا یک دهه دیگر، ۲۰ میلیون بشکه نفت در روز تولید و هوش مصنوعی نقش اساسی در این صنعت ایفا خواهد کرد. چینی‌ها در صنعت گاز آلاسکا، ۴۳ میلیارد و شرکت Rosneft روسی، ۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده­‌اند. با توجه به این که در ۲۵ سال گذشته، ۲۵۰۰۰ رودخانه در چین خشک شده است، برای انتقال آب از جنوب به شمال، ۴۸ میلیارد دلار هزینه شده و هوش مصنوعی در صرفه­‌جویی و کارآمدی آب با دقت بالا به­ کار گرفته شده است.

رقابت اصلی در جهان در هوش مصنوعی میان آمریکا و چین است. بسیاری از شرکت‌های آمریکایی که فعالیت آنها کارگرمحور است، به خرید شرکت­‌های هوش مصنوعی روی آورده­‌اند تا در آینده عقب نمانند و با داشتن Portfolio، درآمدهای خود را متنوع‌سازی کنند. در سال ۲۰۱۷، ۱۳۰ شرکت در آمریکا با قیمت ۲۱٫۸ میلیارد دلار خریداری شد. طی سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۳، چینی‌ها سعی کردند ۲۷ شرکت آمریکایی را در حوزه هوش مصنوعی نقداً خریداری کنند که با مخالفت خزانه­‌داری آمریکا با عنوان تهدید علیه امنیت ملّی روبه‌رو شدند. دست­رسی به فناوری و هوش مصنوعی در آمریکا برای چینی‌ها بسیار تعیین‌کننده است.

۳۰ سال پیش تجارت این دو کشور ۸ میلیارد دلار بود. هم اکنون به حدود ۶۳۶ رسیده است. در سال ۲۰۱۱ کنگره آمریکا، پروژه­‌های مشترک با چین برای سازمان ناسا را غیر قانونی اعلام کرد. دولت آمریکا مراقب شرکت­‌های آمریکایی در چین نیز می­‌باشد. مؤسسه مالی J.P. Morgan که به فرزندان مقامات چینی شغل داده بود تا فعالیت‌های خود در چین مورد توجه خاص قرار گیرد، در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۶ از سوی وزارت خزانه­ داری ایالات متحده، ۲۶۴ میلیون دلار جریمه شد. چینی­‌ها برنامه‌ریزی و سرمایه­‌گذاری وسیعی را در زمینه هوش مصنوعی به راه انداخته‌اند؛ به ­طوری که برخی جنگ تجاری جدید را کوششی از طرف آمریکا برای کاهش درآمدهای ملّی چین قلمداد می­‌کنند. چین ۱۵۰ میلیارد دلار برای بهبود در طراحی و تولید Micro Processorها سرمایه‌گذاری کرده است. در مجموع، در سال ۲۰۱۷، چینی‌ها ۲۳۳ میلیارد دلار معادل ۲۰ درصد جهانی در تحقیق و توسعه پول خرج کرده­‌اند. در سال ۲۰۱۸، تعداد مقالات علمی چین از آمریکایی‌ها پیشی گرفت. چینی‌ها حاکمیت سایبری را مطرح کرده­‌اند. آنها از طریق محاسبات کوانتومی در پی غنی­‌تر کردن سیستم‌های ارتباطی هستند. چین قصد دارد ۳۵ ماهواره ارتباطی را تا پنج سال آینده در ۲۰۰۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد (فاصله زمین تا ماه: ۳۸۴٫۴۰۰ کیلومتر). همچنین چین برای ارسال فضانورد به ماه برای سال ۲۰۳۶ برنامه‌ریزی کرده است. ۴۰ سال پیش چینی‌ها هیچ جایگاهی در میان ۵۰۰ شرکت برتر جهان نداشتند؛ هم‌اکنون ۱۱۱ شرکت از  ۵۰۰ شرکت، چینی هستند (آمریکا ۱۲۶). دومین شرکت بزرگ جهان State Grid چین است که ۵۸۵ میلیارد دلار سرمایه دارد و برای یک میلیارد و صد میلیون نفر تأمین انرژی می­‌کند و در سطح جهانی در صدها شرکت سرمایه­‌گذاری کرده است. ۵۰۰ شرکت اول جهان در سال ۲۰۱۷، ۲۳ درصد بیشتر از ۲۰۱۶ سود کرده­‌اند. در میان این ۵۰۰ شرکت، تنها یک شرکت سعودی، یک شرکت اماراتی و یک شرکت ترکیه‌ای وجود دارد. بقیه در شرق آسیا، اروپا و آمریکای شمالی هستند.

قدرت در جهان نزد شرکت­ های بزرگ است. دولت­‌ها و حکومت­‌ها روش­‌های افزایش ثروت آنها را مدیریت می­‌کنند. ارزش Apple در بازار: یک تریلیون دلار، آمازون (Amazon) ۹۳۳ میلیارد دلار، مایکروسافت ۸۷۶ میلیارد دلار و آلفابت ۸۱۷ میلیارد دلار است. همواره یکی از چالش‌های دولت­‌ها در آمریکا این بوده که چگونه اخذ مالیات از این شرکت­‌ها و تنظیم بودجه و هزینه­‌ها را مدیریت کنند. جمهوریخواهان مالیات شرکت­‌ها را کم می­‌کنند و دموکرات­‌ها قدری آن را افزایش می­‌دهند تا بخش‌های میانی و فقیر جامعه را با خود همراه سازند. حتی هوش مصنوعی برگرفته از طبع بشر ایجاب می­‌کند که بازی دموکراسی، حس خوبی نسبت به آینده به عامه مردم بدهد. شرکت­‌های آمریکایی حدود ۲٫۵ تریلیون دلار در بانک‌های بین­ المللی پول دارند. شرکت اپل ۲۱۴٫۹ میلیارد دلار و شرکت دارویی فیزر (Pfizer) ۱۹۳.۶ میلیارد دلار در کشورهای کوچک و بانک­‌های کوچک، پول نقد دارند. مؤسسه McKinsey معتقد است حدود ۲۱تریلیون دلار یعنی یک ­چهارم ثروت جهان به صورت نقد توسط شرکت­‌ها در کشورهای کوچک برای فرار از پرداخت مالیات نگهداری می­‌شود.

در این سوی جهان نیز، عربستان پروژه ۵۰۰ میلیارد دلاری NEOM را دو سال پیش راه­‌اندازی کرده است (به معنای NEO–Mustaghbal یا آینده جدید). این پروژه در منطقه‌ای در شمال مدینه به وسعت ۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع مشتمل بر شرکت­‌ها، مؤسسات، مراکز تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، سیستم حمل و نقل بدون بنزین، توریسم و مراکز آموزشی و تفریحی خواهد بود. مسئول این پروژه Klaus Kleinfeld از مدیران سابق زیمنس آلمان می­‌باشد. چندین هتل و مراکز تفریحی تا آخر سال ۲۰۱۸ در این منطقه تکمیل خواهد شد. شرکت­‌های عربی، ژاپنی و اروپایی با رقم­‌های گوناگون در پی سنجش پروژه­‌های احتمالی خود هستند. در این پروسه، عربستان به شبکه هوش مصنوعی جهان وصل می­‌شود و ضمن بهره‌برداری، منابع جدیدی برای درآمد کسب خواهد کرد. به زودی در مدتی کمتر از دو سال، فرودگاه بین­‌المللی NEOM با باند ۳۷۵۷ متری افتتاح خواهد شد.

ریشه قدرت و امنیت در استراتژی تولید ثروت است. هوش مصنوعی، کانون علمی و اقتصادی این جهش جدید در تولید ثروت شده است. اخیراً در استراتژی­ که توسط مؤسسه The Gemunder Center Iran Task Force درباره تقابل مشترک آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس علیه ایران پیشنهاد شده است، هوش مصنوعی در مسایل دفاعی و نظامی جایگاه ویژه­‌ای دارد. همان کاری که در این استراتژی با مقیاس کوچک­تری نسبت به ایران اعمال می­‌شود، در مقیاس وسیع‌تر توسط آمریکا نسبت به چین طراحی شده است: جلوگیری از قدرتمند شدن رقبا و کاهش منابع مالی آنها برای افزایش سطوح مختلف قدرت. کشوری که نتواند ثروت اقتصادی تولید کند، به تدریج ثروت­‌های غیر اقتصادی خود را نیز از دست می­‌دهد.

شنیدم حدود ۱۵ سال پیش از یک استاد تمام رشته مهندسی برق در یک دانشگاه بسیار معتبر تهران پرسیده شد: شما که فرد بسیار موفقی هستید، چرا می‌خواهید مهاجرت کنید؟ او گفته بود: بله، من تمام مراحل آکادمیک را طی کرده­‌ام و راحت زندگی می­‌کنم اما با جهت‌گیری‌های جامعه مشکل دارم. این جامعه از زمان عقب مانده است.

یک ضرب‌المثل چینی می­‌گوید: وقتی بادهای تغییر می‌وزند، بعضی دیوار می­‌سازند؛ بعضی آسیاب بادی.»

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.