محمدصادق جنان صفت

میلیون‌ها خانواده ایرانی که در هفته‌های گذشته شاهد اوج مجادلات و بحث‌های دولت و مجلس درباره جزئیات هدفمند کردن یارانه‌ها بودند، دوهفته است جز چند خبر کوتاه و ناسازگار از سوی برخی مقام‌های دولتی و نمایندگان مجلس، چیزی درباره فرجام این لایحه نمی‌شنوند. بررسی اخبار و گزارش‌های پراکنده نشان می‌دهد دولت قصد ندارد از خواسته اصلی خود درباره اختیار کامل در نحوه هزینه کردن درآمد ناشی از آزادسازی قیمت کالاهای مشمول یارانه‌ عقب‌نشینی کند. در مقابل، مجلس نیز اصرار دارد باید حق نظارت بر پول مردم را به شکل‌ کامل داشته باشد و هر ریالی که از این لایحه قرار است جا به جا شود، با اجازه نهاد قانون‌گذاری صورت پذیرد.

طولانی شدن مجادله دولت و مجلس در حالی است که آثار روانی ناشی از این لایحه دست کم در قیمت برخی کالاها و خدمات ظاهر شده و شهروندان با قیمت‌های بالاتر ناگزیر به خرید کالاهای گوناگون شده‌اند؛ در حالی که میلیون‌ها خانوار ایرانی می‌پرسند پس از اجرای لایحه، چقدر به آنها قرار است پول پرداخت شود، قیمت بنزین، گازوئیل، آب، برق و... چقدر خواهد شد و بحث‌های تکراری درباره ضرورت اجرای این لایحه هنوز از سوی دولتی‌ها به گوش می‌رسد. برخی اقتصاددانان و کارشناسان و فعالان اقتصادی نیز سکوت خود را در این باره شکسته و درباره پیامدهای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها داوری می‌کنند. این نگرانی خانواده‌ها و ابهاماتی که آنها دارند و این مجادلات، در حالی شدت پیدا کرده است که یک پرسش دیگر والبته بنیادین پدیدار شده است. پرسش این است که آیا دولت تمایل دارد که مصوبه مجلس را اجرا کند یا نه؟ دو دیدگاه در این باره خودنمایی می‌کند: یک دیدگاه باور دارد که دولت پس از سبک و سنگین کردن هزینه فایده‌های اقتصادی و به‌ویژه سیاسی طرح به این نتیجه رسیده است که شاید اجرای لایحه در شرایط فعلی، آن فایده‌ای که انتظارش را می‌کشید ندارد و تمایل دارد که اجرای آن به تاخیر بیافتد.

یک دیدگاه دیگر اما معتقد است اجرای این لایحه برای دولت یک مساله بسیار پراهمیت تلقی می‌شود و نمی‌تواند از اجرای آن شانه خالی کند و در نهایت و حتی اگر به همه خواست‌های خود درباره اختیارات کامل نرسد نیز آن را اجرا خواهد کرد. آنچه اکنون درباره هدفمند کردن یارانه‌ها بیش از هر چیز برای میلیون‌ها ایرانی اهمیت دارد، خارج شدن از بلاتکلیفی است. مدیران و صاحبان هزاران بنگاه صنعتی، بازرگانی، حمل‌و‌نقل، کشاورزی و ... این روزها با بلاتکلیفی مواجه شده و تمایل دارند که تکلیف این لایحه هر چه زودتر معلوم شود تا آنها نیز درباره آینده خود تصمیم بگیرند. آن همه شور و شوق و حرارت نشان دادن برای تعیین‌تکلیف لایحه و اکنون نوعی رها کردن مساله، دو رفتار ناسازگار است که موجب بهت شهروندان می‌شود.