چرا افزایش درآمد مالیاتی هم پاسخگوی چاه‌ویل بودجه نیست؟
چالش مالیات و بحران کسری بودجه مدت‌هاست که به عنوان یک دوگانه در ادبیات کارشناسی حوزه تامین مالی دولت مطرح می‌شود. مالیات از دو جنبه ارتباط با بودجه و بررسی به صورت منحصربه‌فرد قابل واکاوی است.
علی‌اکبر عرب‌مازار با اشاره به اینکه همیشه آمار و داده‌های بودجه‌ای کشور نشان می‌دهد، مالیات‌ها ۳۰تا ۴۰درصد بودجه را تامین کرده‌اند گفت: به‌رغم تمام قوانینی که تصویب شده و با اضافه شدن مالیات ارزش افزوده، این معیار ۳۰ تا ۴۰درصد بوده و بر این اساس می‌توان تایید کرد که ما بودجه را فراتر از ظرفیت‌مان می‌بندیم و به دلیل درآمدهای نفتی که وجود داشته، هزینه‌های کشور را از محل درآمدهای نفتی تامین می‌کردند.
وی افزود: در نتیجه بودجه دو منبع داشت؛ یکی درآمدهای نفتی و یکی درآمدهای مالیاتی، مشکل جایی پیش می‌آمد که درآمدهای نفتی حاصل نمی‌شد یا به هر صورت اخیرا که بحث‌های تحریم پیش آمده است کسری بودجه خیلی خودش را نشان می‌دهد ولی مشکلی اصلی این بود که دولت حاضر نشده خودش و مصارفش را کوچک کند.
دولت‌ها معمولا به صورت عرفی عادت دارند مرتب خودشان را بزرگ کنند و در نتیجه مرتب هزینه‌های بیشتری را اضافه می‌کنند و در نتیجه ظرفیت مالیاتی آنقدر نباید باشد که بتواند هر هزینه دولت را بدهد، آب هم باشد بخواهیم پمپش بکنیم یک جا تمام می‌شود!
عرب مازار ادامه داد: در نتیجه این مشکل یک مشکل ساختاری در اقتصاد کشور بوده که در بخش‌های مختلف هم بروز می‌کند و بنابراین ما مساله مالیات را یک موقع می‌خواهیم در قالب کل اقتصاد نگاه کنیم، با بودجه نگاه کنیم، با وضعیت اندازه دولت نگاه کنیم که آن وقت این چالش‌ها پیش می‌آید. کشورهای دیگر هم همین کار را می‌کنند، امروز کشورهای اروپایی که به بحران خوردند شما تجربه‌شان را نگاه کنید اول می‌آیند بودجه را کات می‌کنند. اما اینجا بودجه نه‌تنها کم نمی‌شود بلکه استخدام هم زیاد می‌شود و حقوق‌ها را هم مرتب بالا می‌بریم! از کجا بناست اینها را تامین بکنیم؟ البته از آن طرف هم این بحث است که در چالش رکود و بیکاری بحث معیشت و اشتغال خانوار چه می‌شود؟
او افزود، پس این مشکل ساختاری است و دولت از آن طرف مرتب هزینه‌اش را بالا می‌برد و انتظار دارد که نظام مالیاتی کشور تامین کند. چقدر ما درآمدهای مالیاتی‌مان افزایش پیدا کرده است؟ خیلی زیاد شده است. ما سالانه چقدر اضافه کردیم به درآمدهای مالیاتی و تحقق هم پیدا کرده است. ولی باز هم نتوانسته آن چاه عمیق دولت را پر کند. پس این نشان می‌دهد که ما آن طرف داریم مرتب خرجمان را زیاد می‌کنیم.
مشاور وزیر اقتصاد در خاتمه گفت: نکته دیگری هم که بعضا مطرح می‌شود در مقایسه با سایر کشورها که من دیدم آمار هم می‌آید، نرخ مالیات به تولید ناخالص داخلی است. می‌گویند چقدر از GDP دارید مالیات می‌گیرید؟ ما در محاسباتمان یک چیزی را اشتباه می‌کنیم، کشورهای دیگر در محاسباتشان تامین اجتماعی جزو مالیات است و ما یک چیزهایی را در نسبت T به GDP نمی‌‌‌آوریم، اگر آن را بیاوریم درصد ما بیشتر از ۱۰ تا ۱۵درصدی که عنوان می‌شود خواهد رفت.
