ترکیه اهداف اقتصادی خود در سال ۲۰۲۳ را اعلام کرد
احوالات اقتصادی همسایه غربی
ترکیه به ریل رشد باز‌می‌گردد
وزیر امور مالی و خزانه‌داری ترکیه روز دوشنبه در نشستی در استانبول میان خبرنگاران حاضر شد و با ارائه گزارشی از دستاوردهای اقتصادی این کشور در سال ۲۰۲۲، چشم‌اندازها و اهداف اقتصادی سال ۲۰۲۳ را اعلام کرد. به گفته او، سال ۲۰۲۳ سالی با تورم پایین‌تر و تولید ناخالص داخلی سرانه بیشتر برای ترکیه خواهد بود و دولت آن دسته از سیاست‌های اقتصادی را دنبال خواهد کرد که بیشترین اثر را بر رشد اقتصادی و اشتغال داشته باشند. بر اساس آنچه نباتی اعلام کرد، ترکیه یکی از چالش‌برانگیزترین سال‌های قرن گذشته را پشت سر گذشته است؛ با‌این‌حال مدل اقتصادی دولت باعث شده کشور بتواند از بحران‌ها سربلند خارج شود و در شاخص‌های اقتصاد کلان عملکرد قابل‌قبولی از خود بر جای بگذارد.
مدل اقتصادی موردتاکید نباتی بر وام‌های گزینشی و نرخ بهره پایین متکی است و باعث شد در سال گذشته نرخ تورم ترکیه به بالاترین سطح در ۲۴ سال گذشته برسد و از هشتاددرصد عبور کند. نباتی اعلام کرد ابزارهای اصلی سیاست مدل جدید اقتصادی، تشویق پس‌انداز لیر ترکیه، سیاست اعطای اعتبار گزینشی و بهبود فضای سرمایه‌گذاری تعیین شده است. دولت اردوغان در سه سال اخیر با پافشاری بر کاهش نرخ بهره، موجب شد همزمان ارزش لیر در مقابل دلار کاهش چشمگیری داشته باشد و تورم از سطح حدود ۲۰درصدی به بیش از چهاربرابر برسد. لیر در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۴درصد و در سال ۲۰۲۲ بیش از ۳۰درصد از ارزش خود را از دست داد. با‌این‌حال پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میلادی سطح تورم تا ۴۰درصد کاهش پیدا کند و وضعیت لیر در سه ماه گذشته پایدار بوده است.
رشد درآمد سرانه همسایه غربی
این مقام ترکیه‌ای در سخنانش به رشد اقتصادی ۲/ ۶درصدی اقتصاد ترکیه از ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۲ اشاره کرد و آن را در مقایسه با میانگین جهانی یک دستاورد دانست. او گفت: در این مدت، چین با نرخی معادل نیمی از نرخ ما رشد کرده است، درحالیکه نرخ رشد آمریکا و آلمان کمتر از نیمی از ما بوده است. ترکیه همچنین به رکورد ۲۵۴میلیارد دلار صادرات دست یافت. به گفته نباتی، این در حالی رخ می‌دهد که رشد بازارهای جهانی کاهش یافته و تقاضای خارجی افت کرده است. او افزود حدود ۶۰درصد از تولید ناخالص داخلی در سه فصل اول سال گذشته از صادرات به همراه سرمایه‌گذاری ماشین‌آلات و تجهیزات ناشی شده است. مهم‌ترین بخش سخنان وزیر امور مالی و خزانه‌داری ترکیه به اعلام آمار درآمد سرانه این کشور مربوط می‌شود. او گفت رشد اقتصادی قابل‌توجه در سال ۲۰۲۲ به عبور درآمد سرانه اقتصادی این کشور از سطح ده‌هزار‌دلاری کمک شایانی کرده است. او در ادامه گفت پیش‌بینی‌های دولت حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۳ این عدد می‌تواند به بیش از ۱۲هزار دلار برسد.
رونق توریسم در ترکیه
به گفته نباتی، ترکیه در سال ۲۰۲۲ میزبان بیش از ۵۱میلیون توریست خارجی بوده است و از این طریق حدود ۴۶میلیارد دلار درآمد ارزی به دست آورده است. به گفته او، حساب جاری این کشور بدون احتساب انرژی و طلا، تا نوامبر ۲۰۲۲ به بیش از ۵۱میلیارد دلار مازاد رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد ۳/ ۱۴میلیارددلاری را نشان می‌دهد. نباتی در ادامه سخنانش به ایراد نکاتی درباره اشتغال، مالیات‌ها، بودجه و دستمزد پرداخت.
تشدید شکاف درآمدی با همسایه غربی
درحالیکه درآمد سرانه در ترکیه از سطح ۱۰هزاردلاری عبور کرده است و دولت این کشور از اهداف بالاتری در این مورد صحبت می‌کند، وضعیت در ایران به‌کلی متفاوت است. سیاست‌های نامناسب اقتصادی در کنار تلاطم‌های سیاسی موجب شده ایران یک دهه پرتلاطم همراه با تحریم، تورم و رشد اقتصادی تقریبا صفر را پشت‌سر بگذارد. این مساله موجب شده ترکیه که حدود دو دهه قبل سرانه‌ای به اندازه نیمی از درآمد سرانه ایران را داشت، امروزه درآمد سرانه به مراتب بیشتری نسبت به ایران داشته باشد. این موضوع در حالی است که ایران از منابع طبیعی سرشاری بهره‌مند است و ترکیه یک واردکننده عمده انرژی به شمار می‌رود. استفاده از ظرفیت‌های غیرنفتی مانند توریسم موجب شده درآمد ترکیه از گردشگران خارجی به‌تنهایی به چند برابر درآمدهای نفتی ایران بالغ شود.
از سوی دیگر درحالیکه توجه به فراهم آوردن شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری موجب شده صنایع ترکیه شاهد پیشرفت باشند و سطح صادرات به بیش از ۲۵۰میلیارد دلار برسد، ایران با عدم‌سرمایه‌گذاری، صنعت‌زدایی، خروج سرمایه و درنهایت کاهش درآمد دست به گریبان است. باید توجه داشت درنهایت بی‌توجهی‌های دولت ترکیه به علم اقتصاد موجب شد اقتصاد این کشور شاهد رشد چشمگیر نرخ تورم باشد. با‌این‌حال این اشتباهات سیاستگذار ترکیه‌ای در کنار اقدامات حساب‌شده و رفتارهای منطقی دیگری انجام می‌شود که می‌تواند خسارات رفتار اشتباه را جبران کند و در نهایت وضعیت مثبتی را به وجود بیاورد. درعین‌حال، سیاست‌های اقتصادی ما به گونه‌ای عمل کرد که از بخش‌های مثبت و رو به جلو بی‌بهره بوده است.
