روسیه، امارات را جایگزین اروپا می‌کند؟
رابطه گرم دوبی و مسکو
بر اساس اسناد گمرک روسیه که توسط فایننشال تایمز تجزیه و تحلیل شده است، شرکت‌های ثبت‌شده در این کشور کوچک خلیج فارس حداقل 39میلیون تن نفت روسیه را به ارزش بیش از 17میلیارد دلار بین ژانویه تا آوریل خریداری کردند. این رقم برابر با حدود یک‌سوم صادرات این کشور که در آن دوره به گمرک اعلام شده، است. فایننشال تایمز در ادامه داده‌های ردیابی کشتی را بررسی کرده است تا متوجه شود نفت صادراتی روسیه به چه سرنوشتی دچار شده است. بررسی داده‌های ردیابی کشتی نشان می‌دهد که مقصد نهایی بخشی از آن نفت در امارات متحده عربی بوده است و در پایانه‌های ذخیره‌سازی در مکان‌هایی مانند فجیره ذخیره شده است. بقیه این نفت، یعنی حدود 90درصد آن، هرگز خاک امارات را لمس نکرده است و در عوض از بنادر روسیه مستقیما به خریداران جدید در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی در جریان بخشی از یکی از بزرگ‌ترین تغییر مسیرهای جریان جهانی انرژی در تاریخ سرازیر شده است.
تجارت انرژی در امارات
صنعت تجارت انرژی در امارات قبل از حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین در حال رشد بود. اما مناقشه و تحریم‌های غرب پس از آن، این رشد را تقویت کرده است. آمار گمرک نشان می‌دهد از 20 معامله‌گر بزرگ نفت خام روسیه در چهارماهه اول سال، هشت نفر در امارات ثبت شده‌اند. در فرآورده‌های نفتی پالایش‌شده، مانند گازوئیل و نفت کوره، تسلط امارات متحده عربی حتی بیشتر بود و 10 تاجر از 20 تاجر بزرگ در این کشور ثبت‌نام کردند. رونق تجاری کشور را ثروتمندتر کرده است و میلیاردها دلار درآمد اضافی نفتی را از طریق بانک‌های خود منتقل کرده و ده‌ها شرکت جدید را به مناطق آزاد تجاری خود جذب کرده است.
این کشور همچنین روابط با متحدی مانند ایالات متحده را آزمایش کرده است که خواهان جریان یافتن نفت روسیه است اما در ایجاد مسیرهای تجاری جدید که تحریم‌ها را تضعیف می‌کند، محتاط است. زیرا روابط خود با ایالات متحده را به خطر می‌اندازد. با این حال مت استنلی، تاجر سابق و کهنه‌کار 20ساله صنعت که اکنون روابط مشتری را در منطقه برای ارائه‌دهنده داده Kpler مدیریت می‌کند، می‌گوید: «اگر شما یک تاجر نفت هستید، اینجا جایی است که می‌خواهید باشید. دبی ژنو جدید است.» امارات متحده عربی که از شبه‌جزیره عربستان به خلیج عمان متصل می‌شود برای قرن‌ها یک مرکز تجاری مهم بوده است و بازرگانانی را که کالاها را بین اروپا و آسیا جابه‌جا می‌کردند، جذب می‌کرد. در سال‌های اخیر، با کمک زیرساخت‌های تجاری مدرن، خدمات بانکی و مقررات ساده به یک مکان اصلی تجارت طلا، الماس و کالاهای کشاورزی مانند چای و قهوه تبدیل شده است.
امارات متحده عربی هشتمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است، اما از نظر تاریخی مکان اصلی تجارت نفت نبوده است. حجم معاملات کم بود و شرکت ملی نفت ابوظبی، تنها سه سال پیش بازوی تجاری خود را راه‌اندازی کرد. با‌‌این‌حال، نزدیکی این کشور به بازارهای رو به رشد نفت در آفریقا و آسیا و عدم‌وجود مالیات بر درآمد شخصی، حتی قبل از جنگ در اوکراین، تجار تشنه سود بیشتری را به خود جذب کرده بود. مدیر ارشد مالی یک شرکت بازرگانی در این باره می‌گوید: «این یکی از آخرین مکان‌ها در جهان است که افراد در آن زندگی می‌کنند و مالیات نمی‌پردازند. این شهر مرکز تجارت جهانی کالا خواهد شد.» او می‌افزاید که تاجران دفاتر دیگر گروه بازرگانی او در سراسر جهان اکنون مرتبا درخواست نقل‌مکان به دبی را دارند.
جنگ اوکراین و تجارت انرژی در امارات
مدیر اجرایی یک شرکت بازرگانی انرژی که در پنج سال گذشته در دبی راه‌اندازی شده است، می‌گوید: «امارات متحده عربی این بستر را برای انجام معاملات، تجارت و سفر آزاد در اختیار شما قرار می‌دهد.» اما با وجود تمام موفقیت‌های امارات متحده عربی در ایجاد زیرساخت‌های تجاری مدرن و سرمایه‌گذاری از موقعیت جغرافیایی خود، جنگ در اوکراین و تمایل امارات متحده عربی برای استقبال از مشاغل روسی است که باعث رونق فعلی شده است. مرکز چندکالای دبی، در منطقه رو به رونق لیک تاورز جمیره، یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین مناطق آزاد امارات است. یک مدل سه‌بعدی در لابی دفتر مرکزی، از 87 برج مسکونی و تجاری آسمان‌خراش منطقه را در سراسر منطقه دو‌کیلومتر‌مربعی آن، که محل حضور 22000 شرکت ثبت‌شده است نشان می‌دهد. همچنین می‌توان گفت مرکز جدید تجارت جهانی نفت روسیه است. از 104 خریدار نفت روسیه که در اظهارنامه‌های گمرکی روسیه بین ژانویه تا آوریل فهرست شده‌اند، حداقل 25 شرکت ثبت‌شده در دی‌ام‌سی‌سی (مرکز کامودیتی‌های چندگانه دبی) بودند.
بر اساس داده‌های گمرک، لیتاسکو، بازوی تجاری لوک اویل روسیه، تقریبا 16میلیون تن نفت خام و سوخت پالایش‌شده روسیه را بین ژانویه تا آوریل به ارزش بیش از 7میلیارد دلار دادوستد کرد که آن را به بزرگ‌ترین خریدار نفت روسیه در این دوره تبدیل کرد. این بیانیه‌ها نشان می‌دهد که بیشتر معاملات توسط لیتاسکو میدل ایست دی ام سی سی انجام شده است. این شرکت قبلا فقط یک دفتر نمایندگی در امارات داشت، اما برخی از عملیات تجاری آن سال گذشته از ژنو به دبی منتقل شد. یکی از تاجران سابق لیتاسکو می‌گوید این گروه یک طبقه کامل در یک برج بلند در قلب منطقه آزاد را تصرف کرده است.
لیتاسکو که مقر آن در سوئیس است از اظهارنظر خودداری کرد. قاما لوجیستیکز و دامکس تریدینگ نیز از جمله معامله‌گران بزرگ نفت خام روسیه هستند و هر دو در طول سه سال گذشته ثبت شدند و هیچ‌کدام برای اظهارنظر در دسترس نیستند. تجارت نفت روسیه از دبی غیرقانونی نیست. تحریم‌های غرب فقط واردات به اتحادیه اروپا، بریتانیا و سایر کشورهایی که قوانین جی 7 را اجرا می‌کنند، مانند سوئیس، ممنوع می‌کند. براساس محدودیت‌ها، در صورتی که نفت با قیمت مشخصی فروخته شود شرکت‌های غربی نیز می‌توانند به فروش نفت روسیه به سایر نقاط جهان ادامه دهند. این اقدامات برای حفظ جریان نفت روسیه به سوی خریداران جدید غیرغربی و در‌عین‌حال کاهش درآمدهای سرازیر شده به کرملین طراحی شده است. واشنگتن حتی بازرگانان را تشویق کرده است که به جابه‌جایی نفت روسیه ادامه دهند تا از اختلال در عرضه جلوگیری کنند، مشروط بر اینکه زیر سقف قیمت مربوطه معامله کنند.
در‌حالی‌که تجار ثبت‌شده در دبی موظف به رعایت سقف قیمت نیستند، برخی از آنها برای حفظ دسترسی به خدمات غربی مانند حمل‌و‌نقل، بانکداری و بیمه، این کار را انجام داده‌اند. نفتکش‌ها و کشتی‌های فله در اسکله فجیره پهلو گرفتند. این شهر بندری دارای بزرگ‌ترین انبار تجاری در منطقه برای فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده است. به عنوان مثال، شرکت گونور مستقر در ژنو، گفته است در ماه اکتبر یک نهاد دوم را در دبی ایجاد کرده است تا «مدیریت و تامین مالی هرگونه معامله بالقوه مرتبط با روسیه» را از بقیه فعالیت‌های تجاری خود جدا کند. در ماه ژوئن گونور به فایننشال تایمز گفت که گونور تجارت نفت خام روسیه را متوقف کرده بود، اما بین ژانویه تا آوریل حدود 330میلیون دلار سوخت پالایش‌شده روسیه خریداری کرد که همه اینها مطابق با تحریم‌های غرب و سیاست سقف قیمتی بود.
تفاوت دیدگاه‌ها
هلیما کرافت، تحلیلگر سابق سیا و رئیس تحقیقات کالاهای جهانی در آر‌بی‌سی کپیتال مارکتز، می‌گوید برای واشنگتن اهمیتی ندارد که نفت روسیه از کجا معامله می‌شود، مشروط بر اینکه به صورت شفاف انجام شود. او می‌گوید: «تا زمانی که این بشکه‌های روسیه زیر سقف هستند، این خانه‌های تجاری هیچ اشتباهی انجام نمی‌دهند.» با این حال استنلی از شرکت کپلر می‌گوید: «این دیگر یک محیط گذرا نیست، جایی که شما می‌گویید شانس خود را امتحان می‌کنم و اگر پولم را از دست بدهم، کلیدها را پس می‌دهم و به اروپا برمی‌گردم. مردم اکنون در اینجا ریشه می‌کنند. مردم به نظام ایمان دارند.»
