به ‌عبارت‌ دیگر امروزه برخلاف گذشته، کشاورزی تنها تولید غذا نیست، بلکه  بر دیگر بخش‌های اقتصادی نیز تاثیرگذار است و بدون آن نه‌تنها امنیت غذایی، بلکه سیاست‌های وابسته به آن ‌هم به مشکل برمی‌خورد و به همین دلیل وظیفه دولت سیزدهم در بخش کشاورزی و تامین امنیت غذایی کشور بسیار سنگین است.

امروزه سیاست خارجی کشورها هم با امنیت غذایی رابطه تنگاتنگی دارد و در مذاکرات سطح ملی، کشوری موفق است که ضریب امنیت غذایی بیشتری دارد، یادمان باشد که ملت ضعیف و بدون امنیت غذایی نمی‌تواند در میز مذاکره حرف خود را به کرسی بنشاند، کشوری که در محصولات اساسی و استراتژیک وابستگی شدیدی دارد، مجبور است در مذاکره کوتاه بیاید.

در همین راستا پایگاه خبری «جوواپی‌بی‌اس» در مقاله‌ای با عنوان نقش دولت‌ها در کشاورزی نوشت: از تولید گوشت و شیر گرفته تا تولید سوخت محصول سبز (بیو) از ذرت و میلیون‌ها دلاری که آمریکا به دست می‌آورد، رد پای بخش کشاورزی را باید جست‌وجو کرد.

این مقاله می‌نویسد: در هر مرحله از این تولیدات و فرآیند بازار آنها چارچوبی از سیاست‌های محلی، ایالتی و ملی سیاست‌های دولت نهفته است که بدون این سیاست‌ها تولید به‌خوبی پیش نخواهد رفت. دولت درباره اینکه کشاورز چه می‌کارد و کجا می‌کارد و این محصولات چگونه به محل مصرف حمل و فرآوری می‌شود و این کالاها چگونه تجارت می‌شود و قیمتی که به جیب کشاورز می‌رود، نظارت دقیق دارد.

حال سوال این است که آیا این نظارت‌ها از سوی دولت در کشور ما به‌خوبی انجام می‌شود؟ واقعیت جواب منفی است، کشاورزان هر چه را دوست داشته باشند می‌کارند، بدون اینکه دولت بتواند با برنامه‌ای کشت آنها را کنترل کند درنتیجه تولید بیش ‌از اندازه یا کم می‌شود که نمونه‌های آن را در دفن پیاز و سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی در خاک و رها کردن محصول از سوی کشاورز یا قیمت‌های سرسام‌آور به دلیل تولید پایین را بارها شاهد بوده‌ایم.

طرح «الگوی کشت» قرار بود پایانی بر این مشکلات باشد که ۱۰ سال است روی میز دولت  مانده و اجرا نمی‌شود.

وزیر جهاد کشاورزی قول داده بود که مهر گذشته این طرح را اجرایی کند، اما بازهم نشد.

به کشاورزان درباره اینکه چه بکارند و چه میزان و کجا بکارند برنامه‌ای نمی‌دهند، مدیریت بر بازار محصول تولیدی آنها هم  بین دو وزارتخانه صمت و وزارت جهاد کشاورزی مرتب در حال دست ‌به‌ دست شدن است.

نرخ کرایه‌های حمل محصولات هم که سهم بزرگی در هزینه‌های کشاورزان دارد، امسال تمام درآمدهای کشاورزان را بلعید، افزایش کرایه کامیون‌ها در سایه تورم درآمد کشاورزان را کم و کمتر کرده است.

پایگاه خبری «بوکینگز» به تأثیر ثبات سیاسی دولت‌ها و جلوگیری از تنش‌ها هم در بخش کشاورزی اشاره می‌کند که هر چه امنیت سیاسی در کشور حاکم باشد، سرمایه‌گذاری در این بخش بیشتر و برنامه‌های تدوین ‌شده به‌خوبی پیش خواهد رفت.

این پایگاه خبری می‌نویسد: کشورهای مالی و نیجریه دو کشوری هستند که ظرفیت بسیار فراوانی در افزایش تولیدات کشاورزی دارند، اما درگیری‌ها و تنش‌های سیاسی در این کشورها مانع شده است. تاثیر آن عمدتا در اختلال عرضه و توزیع و شوک‌های قیمتی و بیکار کردن قشر عظیمی از کارگران خود را بروز می‌دهد. در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری در این بخش هم متوقف می‌شود و چرخه ادامه پیدا می‌کند.

این گزارش می‌نویسد: «مطالعات زیادی درباره ناامنی‌های سیاسی در تولید محصولات کشاورزی در سطح بزرگ و کوچک انجام‌ شده و نشان می‌دهد که باعث کاهش تولیدات کشاورزی تا ۱۲درصد در سال و کاهش درآمد کشاورزان شده است، ضمن اینکه این کاهش تولید در برخی محصولات بیشتر هم بوده است».

بنابراین دولت‌ها باید علاوه بر تنظیم سیاست‌های کلان که تاثیر مثبتی بر تولیدات کشاورزی دارد به سمت تولید غذای سالم بروند و بازرسان نظارتی هم در این جهت بگمارند، از سوی دیگر برنامه‌های خود را برای پایداری تولید و حفظ محیط‌زیست متمرکز کنند.

در این میان کارشناسان این صنعت به مهم‌ترین مشکلات کشاورزان اشاره می‌کنند که دولت‌ها می‌توانند با رفع آنها ضریب امنیت غذایی را افزایش دهند. هم‌اکنون دسترسی ضعیف به اطلاعات به‌موقع و واقعی بازار مشکل عمده کشاورزان است و نمی‌توانند پیش‌بینی درستی از عرضه و تقاضای بازار داشته باشند. از سوی دیگر زنجیره عرضه ناکارآمد بوده و ساختار صحیحی ندارد. انبارهای ذخیره‌سازی و صنایع تبدیلی و تکمیلی کافی نیست و مهم‌تر از این‌ها دلالی و واسطه‌گری بین کشاورز و مصرف‌کننده بسیار زیاد است که به هر دو بخش آسیب می‌زند.

علاوه بر سیاست‌های کلان دولتی که باید در جهت هم‌افزایی بخش تولیدات کشاورزی باشد، یک سیاست کشاورزی هم برای معیشت مبتنی بر کشاورزی و دور ساختن این بخش از استرس‌های اجتماعی و اکولوژیکی باید پیاده شود، این‌گونه سیاست به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه بسیار ضروری است.

بنابراین دولت سیزدهم باید با در نظر گرفتن مشکلات موجود در بخش کشاورزی از یکسو و تاثیر و اهمیت آن درباز کردن گره مشکلات کشور در دیگر سو به این بخش نگاه جدی داشته باشد.

 

اخبار مرتبط