سایه سنگین واردات بر صنعت لوازم خانگی
جلسه‌ای برای بازگشت قیمت‌ها
در ادامه جلسه‌ای با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری و جمعی از تولیدکنندگان لوازم خانگی برگزار شد. در این جلسه مخبر با تاکید بر اینکه آشفتگی قیمت‌ها در بازار باید کنترل شود، اظهار کرد: «باید با برنامه‌ریزی و نظارت در بازار این اقلام ضروری، از افزایش آن جلوگیری کرد.»
وی با اشاره به اینکه با توجه به روزهای پایان سال رعایت کنترل قیمت در هر صنعتی تشویق و متخلفان مجازات می‌شوند، بیان کرد: «براساس تصمیمات ستاد تنظیم بازار، چنانچه تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی قیمت‌های خود را در بازار واقعی نکنند، برنامه‌ریزی لازم برای آزادسازی واردات متناسب با نیاز مردم انجام شود.»
اگر چه برخی اخبار و اظهارات معاون وزیر صمت حکایت از برگشت قیمت‌ها به گذشته دارد، اما فعالان بازار و البته برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی‌این روزها به شدت از سرپیچی شرکت‌ها در برابر ضرب‌الاجل تعیین شده انتقاد می‌کنند و معتقدند قیمت‌ها به قبل از دی ماه برنگشته است.
کاهش قیمتی اتفاق نیفتاد
بهزاد رحیمی، عضو هیات‌رئیسه کمیسیون صنعت و معدن درباره اینکه راه حل ورود کالاهای وارداتی لوازم خانگی برای کنترل افزایش قیمت لوازم خانگی داخلی صحیح است یا خیر، اظهار کرد: در حال حاضر تولیدکنندگان وارد فاز انحصار شدند.
وی با بیان اینکه این انحصار در هر حوزه سبب افزایش قیمت می‌شود، عنوان کرد: در حوزه تولید لوازم خانگی نیز شاهد همین اتفاق بوده‌ایم. در صورتی که کاهش قیمت‌ها انجام نشود و تولیدکنندگان تمکین نکنند ناچار به واردات لوازم خانگی هستیم.
رحیمی در واکنش به بیان کاهش قیمت لوازم خانگی از سوی وزارت صمت گفت: ما کاهش در این حوزه شاهدقیمتی نبوده‌ایم.
با متخلفان برخورد می‌کنیم
علی جدی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز اظهار کرد: اگر تولیدکنندگان لوازم خانگی، از فرصت موجود به درستی بهره نبرند و تنها به آن به عنوان فرصتی برای طمع اقتصادی و افزایش قیمت بدون توجه به ارتقای کیفیت نگاه کنند، مردابی برای خود ایجاد می‌کنند که در آن غرق خواهند شد.
وی افزود: همان‌گونه که خودروسازان از فرصتی که بازار انحصاری برای آنها ایجاد کرد، نتوانستند به درستی برای افزایش تیراژ تولید، ارتقای کیفیت، رضایتمندی مشتریان، جلب بازارهای جهانی و «آر اند دی» (تحقیق و توسعه) استفاده کنند و به سرنوشت فعلی دچار شدند، اگر در صنعت لوازم خانگی نیز از بازار کنونی به عنوان فرصتی برای ایجاد رضایتمندی و حضور دربازارهای بین‌المللی استفاده نکنند، آینده خوبی نخواهند داشت.
وی اضافه کرد: اگر بخش خصوصی مسیر اشتباهی برود و به جلب رضایت مشتریان بی‌توجه باشد نه تنها پیشرفتی نمی‌کند، بلکه زمینه ضرر و زیان خود را نیز فراهم می‌کند، زیرا محدودیت‌های ایجاد شده برای واردات ممکن است در آینده حذف شود، حال این سوال ایجاد می‌شود که با رفع این محدودیت آیا تولیدکنندگان خود را برای رقابت با کالاهای خارجی آماده کرده‌اند؟
جدی با بیان اینکه در صورتی که تولیدکنندگان لوازم خانگی خود را برای رقابت با کالاهای خارجی آماده نکرده باشند، زمین می‌خورند، ادامه داد: اگر تولیدکنندگان این بخش مسیر اشتباهی را طی کنند، همان گونه که پیش از این از تولید داخل حمایت کردیم، با متخلفان و سوء‌استفاده‌کنندگان برخورد می‌شود، بنابراین بهتر است با تلاش و استفاده از ظرفیت‌های خوب داخلی محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب به مردم ارائه شود.
نظارت‌ها ضعیف است
لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی‌نیز با بیان اینکه برخی از فعالان لوازم خانگی داخلی از ممنوعیت واردات محصولات کره‌ای سوءاستفاده کردند گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بر بازار لوازم خانگی نظارت داشته باشد که متاسفانه نظارت آنان بسیار ضعیف است.
وی با اشاره به گرانی لوازم خانگی داخلی اظهار کرد: متاسفانه شاهد گرانی شدید لوازم خانگی هستیم و برخی از فعالان لوازم خانگی داخلی از ممنوعیت واردات محصولات کره‌ای سوءاستفاده کردند. گرانی لوازم خانگی در حالی است که کیفیت محصولات هیچ تغییری نکرده است.
این نماینده مجلس تاکید کرد: مردم گلایه دارند و می‌گویند در شرایطی که کیفیت محصولات لوازم خانگی ارتقا نیافته است، دلیلی ندارد که از آنان برای همان محصولات قبلی پول بیشتری اخذ شود.
وی ادامه داد: اگر نظارت بر بازار لوازم خانگی افزایش نیابد، برخی از شرکت‌های داخلی لوازم خانگی هم مانند شرکت‌های خودروسازی به دنبال انحصارگری می‌روند که باید با افزایش نظارت‌ها از این کار جلوگیری کرد.
افزایش قیمت با وجود کاهش نرخ ارز
الله ویردی دهقان، عضو دیگر کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره گرانی لوازم خانگی گفت: هرچند تولیدکنندگان لوازم خانگی ادعا می‌کنند که افزایش قیمتی نداشتند، اما باید به این نکته توجه کرد که این افراد در تلاشند که به بهانه‌های مختلف بهای محصولات تولیدی را افزایش دهند حال آنکه بسیاری از موارد موردنیاز تولید با هزینه ریالی بوده و حتی اگر ارزی هم باشد نرخ ارز نیز در هفته‌های گذشته کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه تولید و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار لوازم خانگی را باید به بخش خصوصی واگذار کنیم، ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز باید بازار را از طریق راهکارهای مختلف تنظیم و از ایجاد فضای انحصاری برای برخی افراد جلوگیری کند.
عرضه‌کنندگان مقصر نیستند
موضوع گرانی لوازم خانگی در حالی مطرح می‌شود که برخی این گرانی را به مراکز عرضه نسبت می‌دهند و معتقدند تولیدکننده از دستورالعمل‌های سازمان حمایت و وزارت صمت تبعیت می‌کند، اما احمد پازوکی رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در واکنش به مقصر خواندن مراکز عرضه در افزایش قیمت لوازم خانگی اظهار کرد: مقصر خواندن مراکز عرضه در افزایش قیمت لوازم خانگی عقلانی نیست. تنها در تهران بالغ بر۲ هزار و ۵۰۰ مرکز عرضه لوازم خانگی وجود دارد و غیرممکن است به یکباره قیمت لوازم خانگی در تمامی‌این مراکز افزایش پیدا کند.
در همین زمینه رضا رزقیان، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی مشهد نیز موضوع کاهش قیمت لوازم خانگی را از اساس رد کرد و اظهار کرد: تا این لحظه هیچ‌کدام از شرکت‌های لوازم خانگی قیمت هیچ یک از محصولاتشان را کاهش نداده‌اند. دولت هرگاه مواد اولیه ارزان را به دست تولیدکننده رساند، آنگاه می‌تواند دستور ثبات یا کاهش قیمت را صادر کند.
او ادامه داد: اگر امروز کاهش قیمتی مشاهده می‌شود، در حد ۲ تا۳ درصد است. در واقع به دلیل رکود سنگین حاکم بر بازار، نمایندگی‌ها با برگزاری جشنواره‌های تخفیف سعی در خالی‌کردن انبار خود دارند.
وی افزود: با توجه به قیمت مواد اولیه اصلا گران‌فروشی معنا ندارد. اقتصاد ایران دچار یک رکود تورمی است که بازار لوازم خانگی هم از آن مستثنی نیست. بازار آنچنان در وضعیت بدی به سر می‌برد که ارائه تخفیف آخرین راهکار شرکت‌ها برای فروش است.
نسل‌کشی در صنعت لوازم‌خانگی
سخنان معاون اول ریاست جمهوری و همچنین جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در مورد تولیدکنندگان باعث شد تا برخی از کارشناسان به دفاع از این صنعت بپردازند. ایمان محمودی، کارشناس صنعت لوازم خانگی بیان این سخنان به بهانه افزایش قیمت‌ها را به مثابه آنچه که در سال‌های گذشته سبب از بین رفتن برندهای شناخته شده در این صنعت شد، دانست.
وی افزود: دولت می‌خواهد با آزادسازی واردات، از حقوق مصرف‌کنندگانی که تورم، قدرت خرید آنها را از بین برده دفاع کند؛ کاری که به نسل‌کشی در صنعت لوازم خانگی منجر خواهد شد. «صیانت» دیگری در صنعت در حال رخ دادن است که کسی آن را نمی‌بیند اما نتیجه آن وقوع دوباره پدیده «ارج‌کشی» است.
محمودی ادامه داد: به هشدار فعالان صنعتی د رمورد آزادسازی واردات لوازم خانگی به فاصله تنها ۶ ماه پس از صدور فرمان حمایت از این صنعت ایرانی توسط رهبر معظم انقلاب، گویای تکرار داستانی است که برای صنایع مولد در ایران رخ داده و می‌دهد. ادعا این است که لوازم خانگی ایرانی گران است و اگر این گرانی برنگردد، واردات باز می‌شود تا صنایع تادیب شوند. در شرایطی که بهای ورق فولادی، مس، چیپ، قطعات الکترونیکی و آلومینیوم به عنوان نهاده‌های اصلی تولید محصولات لوازم خانگی در سال ۲۰۲۱ هریک دست کم ۲۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافت و تورم داخلی نیز به مرز ۵۰درصد رسیده است، دولت اعتقاد دارد نباید صنایع لوازم خانگی کالاهای خود را به اندازه هزینه افزایش یافته گران کنند و اگر یک یا چند بنگاه گران کرد، همه بنگاه‌ها حتی آنها که کمتر گران کردند یا اصلا گران نکردند هم تنبیه خواهند شد.
اتهام افزایش قیمت‌های محصولات تولیدی در حالی مطرح می‌شود که کالاهای اساسی که با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده بودند یا در جریان تولید آنها مقادیر قابل توجهی دلار ۴۲۰۰ تومانی توزیع شده، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد افزایش قیمت را طی دوره زمانی خرداد ۱۳۹۷ تا بهمن ۱۴۰۰ تجربه کرده‌اند. نگاهی کوتاه به آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در فاصله زمانی ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که قیمت کالاهای مختلف اعم از خوراکی، ساختمانی، کشاورزی یا صنعتی در این فاصله زمانی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰درصد رشد کرده‌اند و تنها محصولات لوازم خانگی هستند که در سطحی کمتر از این، افزایش قیمت داشته‌اند.
این کارشناس تصریح کرد: صنعت لوازم خانگی برخلاف بسیاری اظهارات در فضای سخت تحریم از خاک سربرآورد و ظرف زمان کوتاهی جای خالی کره‌ای‌ها را گرفت.
حال اما به واسطه سطحی از افزایش قیمت که برای برخی برندها و محصولات در سطح ۵درصد بوده، قصه صنعت‌زدایی در حال تکرار است. «ارج‌کشی» و از بین بردن برندهایی نظیر «آزمایش» حاصل همین شیوه تصمیم‌گیری بود که بازیگران فراری به بازیکنان متعهد ترجیح داده شدند. این شیوه امروز در پی نابودن کردن صنعت مستقل لوازم خانگی با ادعای صیانت از حقوق مصرف‌کننده است.
