قاچاق لوازم خانگی زیر ذره‌بین نهادهای مسوول
بازار ۷ میلیارد دلاری لوازم خانگی که تا پیش از اجرای طرح ممنوعیت واردات این لوازم در سال۹۷ دو میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار آن در اختیار قاچاقچیان بود (البته مابقی بازار نیز در قالب واردات رسمی در اختیار کالاهای وارداتی بود) و سهم تولیدات داخلی از این بازار بسیار اندک بود؛ با اجرایی شدن طرح ممنوعیت واردات لوازم خانگی هرچند میزان واردات قاچاق لوازم خانگی به ۶/ ۱ میلیارد دلار کاهش یافت اما با توجه به بسترهای ایجاد شده برای رصد و ثبت کالاهای عرضه شده در بازار عرضه این میزان کالای قاچاق همچنان سدی جدی در برابر تولید داخلی است. هم‌اکنون حدود ۵۰۰ شرکت در تولید لوازم خانگی فعال هستند. بر اساس گزارش عملکرد تجارت خارجی ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۰ در این مدت ۲۳۰ هزار تن لوازم خانگی به ارزش ۳۲۶ میلیون دلار صادر شده که نشان‌دهنده رشد این صنعت است.
حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این باره می‌گوید: در حوزه کالای لوازم خانگی زیرساخت‌های قانونی و سامانه‌های مورد نیاز از سال ۹۶ ایجاد شده است.
وی می‌افزاید: بعد از تصویب آیین‌نامه مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خرداد سال ۹۶، سامانه شناسه کالا راه‌اندازی شده بود و در شهریور همان سال تمامی تولید‌کنندگان ملزم به الصاق شناسه کالا در محل تولید شدند. سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌افزاید: در سال ۱۳۹۸و به دنبال ابلاغ دستورالعمل کالایی ماده ۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که سطح برخورد با کالای قاچاق را در درون انبارها و سطح عرضه رصد می‌کند، مقرر شد شناسه کالا و شناسه رهگیری برای کالاهای داخل انبارها و در سطح عرض پیگیری شود و تا بیست وسوم مرداد سال ۹۸ برای این کار مهلت تعیین شد.
وی اظهار کرد: در سال ۹۹ تبصره ماده ۴ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای تمامی نقش‌آفرینان اعم از واردکنندگان، عرضه‌کنندگان، عرضه‌کنندگان خدمات پس از فروش و انبارکنندگان کالا تعیین تکلیف نهایی شدند و از مرداد سال ۹۹ سه دسته کالای لوازم خانگی دسته‌بندی شد که شامل ماشین لباسشویی، کولر، یخچال و یخچال فریزر سای بای ساید ملزم به اخذ و نصب شناسه کالا شدند.
این مقام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد است: زیرساخت قانونی لازم برای مقابله با پدیده قاچاق لوازم خانگی از مرداد سال ۹۹ مهیا شد و به موازات این زیرساخت قانونی، با ایجاد سامانه جامع تجارت شناسه کالا و شناسه رهگیری ایجاد شد. همچنین، سامانه خدمات پس از فروش آغاز به کار کرد و هم‌اکنون تمام مردم هنگام خرید به راحتی می‌توانند اصالت کالا را رصد کنند.
وی تاکید کرد با هماهنگی انجام شده بین دستگاه‌ها از این پس شاهد برخورد قاطع، سریع و جدی و مستمر توسط ضابطین و کاشفین در زمینه کالاهای لوازم خانگی و کالاهای هدف از جمله لوازم یدکی، پوشاک، مواد دخانی و لوازم بهداشتی با اولویت لوازم آرایشی و بهداشتی خواهیم بود.
محمد‌مهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این باره می‌گوید: در قالب طرحی ضربتی شناسه‌دار کردن کالاها از سال گذشته با صدور کد شناسه برای کالاهای تولید داخلی آغاز شده و تاکنون ۱۴ میلیون کد رهگیری ثبت شده است. همچنین از ابتدای امسال به طور مشخص برای ۸/ ۲میلیون کالا در بخش لوازم خانگی کد رهگیری صادر شده است و هم‌اکنون برای تمامی کالاهای تولید داخلی کد شناسه صادر می‌شود و از این طریق امکان رهگیری کالا در مسیر چرخه تولید و عرضه فراهم است.
وی ادامه می‌دهد: صرف وجود قانون و سامانه کارآیی ندارد، بلکه مبارزه با عرضه کالای قاچاق نیازمند تغییر رفتار بازار است که امری زمان‌بر و نیازمند مهیا شدن مقدمات تغییر رفتار است. برادران می‌گوید: در شرایط کنونی مقابله با کالای قاچاق سازمان‌یافته در اولویت اصلی این وزارتخانه است و مقابله با کولبران یا برخورد با فروشنده جزء راهگشای کار نیست. به گفته برادران ساختار شکل گرفته طی سالیان متمادی در زمینه قاچاق کالا موجب شده برخی از نهادهای رسمی نیز ناخواسته در خدمت قاچاقچیان باشند از جمله شبکه حمل و نقل یا ارسال مرسولات پستی یا صنعت بیمه که با اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز این فرآیند نیز اصلاح خواهد شد.
وی می‌افزاید: در دور جدید مقابله با پدیده قاچاق تنها برخورد با مراکز خرده‌فروشی که در بعضی مواقع کالاهای قاچاق را هم عرضه می‌کنند نخواهد بود، بلکه تمرکز اصلی بر واحدهای صنفی فاقد پروانه و آن دسته از عرضه‌کنندگانی است که بدون پروانه گمرکی و بدون هیچ تضمینی اقدام به عرضه لوازم خانگی قاچاق می‌کنند.
سردار امینی، رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس امنیت اقتصادی نیز با اعلام رشد کشفیات پلیس در حوزه لوازم خانگی قاچاق می‌گوید: از سال گذشته تاکنون ۱۶۰ مرحله برخورد با قاچاق کالا و کالای تقلبی و فاقد استاندارد داشتیم و طی آن ۱۵ هزار و ۳۱ مورد پرونده کشف قاچاق تشکیل شد.
وی همچنین تاکید می‌کند: تمرکز اصلی پلیس در حوزه برخورد با قاچاق تمرکز بر کشف پرونده‌‌های سازمان‌یافته است، اما در عین حال نیاز به همکاری مردم و تمامی ارگان‌ها داریم، چراکه هم اکنون ۲۵ سازمان و نهاد متولی مبارزه با قاچاق هستند در حالی که ۹۰ درصد مقوله قاچاق را پلیس به تنهایی انجام می‌دهد.
براساس اعلام قرارگاه مبارزه با قاچاق کالا و ارز با تمهیدات پیش‌بینی‌شده محل‌های عرضه، تجمیع و مسیرهای حمل کالای قاچاق شناسایی شده است. همچنین، با شناسایی حامل‌های قاچاق و هماهنگی با پلیس امنیت اقتصادی برخورد با قاچاق سازمان‌یافته به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است.
