«دنیای اقتصاد» گزارش می‌دهد
ریز نمرات وام‌دهی ۱۳ بانک بورسی
بررسی وضعیت تسهیلات اعطایی در صورت‌های مالی
بر اساس اطلاعات صورت‌های مالی، بانک اقتصاد نوین در خرداد ماه هم مانند ماه گذشته، بیشترین میزان رشد ماهانه مانده تسهیلات اعطایی را تجربه کرده است. مانده تسهیلات این بانک در انتهای اردیبهشت سال ۱۴۰۲ به‌طور خالص حدود ۷/ ۱۱هزار میلیارد تومان رشد داشته که این موضوع موجب شده مانده تسهیلات اعطایی این بانک از ۱۶۶هزار میلیارد تومان به حدود ۱۷۷ هزار میلیارد تومان افزایش یابد. در نتیجه رشد حدودا ۷ درصدی در میزان مانده تسهیلات اعطایی این بانک دیده می‌شود. پس از این بانک، بانک سامان در جایگاه دوم قرار دارد. مانده تسهیلات این بانک در ابتدای خرداد ماه حدود ۱۰۷ هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که طی این ماه شاهد رشد حدودا ۲/ ۵هزار میلیارد تومانی را تجربه کرده است.
در نتیجه این امر مانده تسهیلات این بانک در انتهای خرداد با رشد حدودا ۸/ ۴ درصدی طی دوره به حدود ۱۱۳هزار میلیارد تومان رسیده است. جایگاه سوم رشد مانده تسهیلات اعطایی هم به بانک پاسارگاد اختصاص دارد. میزان رشد مانده تسهیلات اعطایی طی دوره یک‌ماهه خرداد، حدود ۷/ ۳درصد بوده است. این بانک در ابتدای دوره به‌طور خالص حدود ۷/ ۱۴هزار میلیارد تومان رشد تسهیلات را در صورت‌های مالی خود تجربه کرده است. بر اساس این رشد، مانده تسهیلات اعطایی این بانک از ۳۹۵ هزار میلیارد تومان در انتهای اردیبهشت سال‌جاری به حدود ۴۱۰هزار میلیارد تومان در انتهای خرداد ماه رسیده است.
طی دوره مورد بررسی، سه بانک دی، پست بانک و خاورمیانه شاهد کاهش میزان مانده تسهیلات اعطایی بوده‌‌اند. مانده تسهیلات اعطایی بانک دی در ابتدای خرداد ماه رقم ۵/ ۱۷هزار میلیارد تومان را ثبت کرده بود که در انتهای این دوره این رقم به ۲/ ۱۷هزار میلیارد تومان رسید که افت حدود ۳/ ۱ درصدی را نشان می‌دهد. این درحالی است که این بانک طی اردیبهشت ماه حدود ۳/ ۱هزار میلیارد تومان تسهیلات اعطا کرده بود. افت مانده تسهیلات اعطایی بیانگر آن است که میزان تسهیلات وصولی طی دوره از میزان تسهیلات اعطایی طی دوره بیشتر بوده است.
به‌طور کلی در خرداد سال‌جاری، ۱۰ بانک رشد تسهیلات اعطایی را تجربه کرده و ۳ بانک نیز با افت میزان مانده تسهیلات اعطایی مواجه شده‌‌اند. بیشترین میزان تسهیلات اعطایی در این ماه، مانند ماه‌‌های گذشته مربوط به بانک تجارت با مبلغ حدود ۱۵۹هزار میلیارد تومان بوده است. میزان مانده تسهیلات اعطایی بانک تجارت در دوره مورد بررسی حدود ۳۳/ ۳درصد رشد کرده که خالص ۷/ ۱۶هزار میلیارد تومانی را نشان می‌دهد. با این حساب میزان مانده تسهیلات اعطایی این بانک از ۵۰۳هزار میلیارد تومان به ۵۲۰هزار میلیارد تومان رسیده است. پس از این بانک، بانک ملت در جایگاه بعدی قرار دارد. این بانک در خرداد سال‌جاری حدود ۶۹هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه کرده و در جایگاه دوم قرار گرفته است. در نهایت میزان خالص تسهیلات اعطایی رقم ۸/ ۹هزار میلیارد تومانی را نشان می‌دهد که حاکی از رشد ۹۱/ ۰ درصدی مانده تسهیلات این بانک است.
به طور کلی می‌توان گفت که میزان تسهیلات اعطایی بانک‌ها در خرداد سال‌جاری حدود ۲۹/ ۲درصد رشد داشته است. با توجه به این رشد مانده تسهیلات در ماه‌‌های فروردین و اردیبهشت به خوبی این ماه نبوده، رشد نسبتا مناسب خرداد ماه حاکی از بازگشت تمایل به تسهیلات دهی در بانک‌هاست.
نقش تسهیلات اعطایی در عملکرد بانک‌ها
درآمد از محل تسهیلات اعطایی یکی از مهم‌ترین اقلام درآمدی بانک‌هاست. اعطای تسهیلات و سپرده‌‌گیری از عملیات‌‌های اصلی بانک‌ها در هر کشوری محسوب شده و با توجه به ضعف جدی بانک‌های ایران در کسب درآمد از محل کارمزد خدمات دیگر، این قلم در ترازنامه اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به اقلام دیگر ترازنامه پیدا می‌کند. درآمد تسهیلات اعطایی برای بانک‌ها در واقع از محل همان سود تسهیلات تامین می‌شود، اما این آن چیزی نیست که در نهایت برای بانک باقی می‌‌ماند. از آنجا که بانک منابع این تسهیلات را از محل سپرده‌‌های بانکی تامین می‌کند، در نتیجه باید بخشی از این سود را به سپرده‌‌گذاران اعطا کند که معمولا این سود اعطایی در صورت سود و زیان با نام هزینه سود سپرده‌‌ها شناخته می‌شود. سود اصلی بانک از محل تسهیلات، در واقع شامل حق الوکاله‌‌ای می‌شود که سالانه معمولا بین 3تا 4درصد وابسته به نوع بانک تعیین می‌شود.
میزان درآمدی که بانک از این محل دریافت می‌کند به نوعی می‌تواند نمایانگر عملکرد بانک در مدیریت سپرده‌‌های مشتریان باشد. البته تسهیلات تنها محلی نیست که بانک سپرده مشتریان را به آن اختصاص می‌دهد. سپرده‌‌گذاری‌‌ها و اوراق هم بخش‌‌های دیگر هستند که بانک سپرده مشتریان را به آن سمت حرکت می‌دهد. اما همواره بخش تسهیلات نسبت به دیگر بخش‌‌ها یکی از ریسکی‌‌ترین سرمایه‌گذاری‌‌های بانک به شمار می‌‌روند. این بخش همواره با ریسک عدم‌بازپرداخت مشتریان مواجه است. البته این ریسک متوجه سپرده‌‌گذاران نیست، چراکه بانک موظف است تحت هر شرایطی اصل سپرده و سود آن را به سپرده‌‌گذاران بازگرداند. اما درصورتی که این نهاد نتواند بازپرداخت اقساط وام‌‌ها را مدیریت کند، فشار سنگینی بر ترازنامه آن وارد شده و می‌تواند عملکرد بانک در بخش‌‌های دیگر را مختل کند.
درآمد بانک‌ها از تسهیلات اعطایی
بانک‌های بورسی طی اردیبهشت سال‌جاری مجموعا حدود 34هزار میلیارد تومان درآمد از محل تسهیلات اعطایی دریافت کرده‌‌اند. بیشترین میزان درآمد حاصل شده از این بخش مربوط به بانک ملت بوده است. این بانک در فروردین حدود 10هزار میلیارد تومان درآمد به‌صورت ناخالص از محل تسهیلات محقق کرده است. در مدت مشابه سال گذشته هم این بانک موفق شده بود 7/ 5هزار میلیارد تومان درآمد از این محل محقق کند که این موضوع نشان از رشد تقریبا 75 درصدی درآمدهای تسهیلات اعطایی در اردیبهشت امسال نسبت به سال گذشته دارد.
پس از این بانک، بانک پاسارگاد در جایگاه بعدی قرار دارد. این بانک در اردیبهشت سال‌جاری توانسته حدود 7/ 5هزار میلیارد تومان درآمد از بخش تسهیلات اعطایی کسب کند. در اردیبهشت سال گذشته بانک پاسارگاد موفق شده بود 5/ 3هزار میلیارد تومان درآمد از این بخش جذب کند. با توجه به این آمار و ارقام، بانک پاسارگاد موفق شده که در اردیبهشت سال‌جاری درآمد خود را از این محل نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 63درصد افزایش دهد.
