مسکن ارزان یا بیکیفیت؟
اکنون جمعی از سازندگان معتبر و شناخته‌شده کشور که انبوه‌ساز هم هستند دست یاری به سمت دولت دراز کرده‌اند و حاضرند در کنار دولت بدون تکیه به وام بانکی و دریافت زمین رایگان، انبوه‌سازی کنند آن هم برای طبقه کم‌برخوردار جامعه. نه‌تنها این عده می‌خواهند به دولت در این زمینه کمک کنند بلکه می‌خواهند باورهای ذهنی موجود درباره ساخت مسکن برای اقشار کم‌برخوردار را تغییر دهند.
طی سال‌های گذشته ساخت مسکن ارزان‌قیمت برای اقشار کم‌برخوردار جامعه به گونهای بوده است که مردم از آن به عنوان مسکن بیکیفیت و با عمر کم یاد می‌کنند.
در حالی که شرایط باید به گونهای دیگر باشد و مسکن اقشار کم‌برخوردار در طرح نهضت ملی مسکن یا به‌طور کلی در هر طرح دولتی باید به عنوان نمونه و سمبل ساخت‌وساز‌های خوب و با کیفیت بالا باشد. در دنیا هم چنین است و معمولا مسکن با کیفیت خوب یا مسکن اجتماعی توسط بهترین سازنده‌ها و بهترین معماران با بهترین کیفیت ساخته و ارائه می‌شود. اصولا ساخت مسکن اجتماعی را باید به دست سازندگان بزرگ سپرد تا بتوانند واحد‌های کوچک را به گونهای بسازند که رفاه خانواده و به تبع آن رفاه و آرامش جامعه به بهترین وجه ممکن تامین شود.
ساخت خانه‌‌‌ای بزرگ با متراژ بالای ۱۰۰ متر اصولا نیاز به طراحی ویژه ندارد و به‌دلیل فضا و امکانات بیشتر، راحت و توام با رفاه ساکنان است. اما مسکن اجتماعی (با متراژ پایین) باید به گونهای طراحی و ساخته شود که ساکنان و همسایه‌ها زندگی‌‌‌شان در تعامل با هم باشد اما در تداخل با یکدیگر نباشد. فضای اتاق‌‌‌ها به گونهای باشد که خانواده در کنار هم و در تعامل با هم باشند؛ اما در تداخل هم نباشند.
در اینجا باید مرزی را مشخص کنم. وقتی از مسکن اجتماعی صحبت می‌کنیم منظورمان ارائه خانه‌های «لانه زنبوری» که اخیرا در اخبار مطرح شده نیست. به هیچ وجه یک خانه زیر ۵۰ مترمربع نه تنها شأن یک خانواده را در بر نمی‌گیرد، بلکه باعث مشکلات روحی و روانی برای اعضای خانواده می‌شود که بازتاب آن در جامعه تاثیرات منفی برجای می‌گذارد.
البته در برخی ازکشورها که هدف‌گذاری برای کاهش جمعیت و زندگی فردی و تک‌سلولی دارند شاید بتوان این‌گونه خانه‌ها را توجیه کرد اما برای خانواده‌های ایرانی با هر سطحی از در‌آمد و با توجه به هدف‌گذاری‌‌‌های نظام برای افزایش جمعیت به هیچ وجه چنین خانه‌‌‌هایی مناسب نیست. بنابراین جمعی از سازندگان حرفه‌ای این حوزه اعتقاد دارند که کافی است دولت به‌جای ارائه وام‌های بانکی کلان و زمین رایگان دست روی ارائه مجوز آسان و تخفیف موثر عوارض ساختمانی برای انبوه‌سازانی که متعهد به ساخت بالای ۵۰۰ واحد هستند بگذارد تا بدون درگیر کردن بانک‌ها و دولت مسیر نهضت ملی مسکن را هموار کند. صدور پروانه سریع و ارائه تخفیف‌‌‌های مناسب به سازندگانی که بالای ۵۰۰ واحد را متعهد می‌شوند، هم بانک‌ها را در شرایط دشوار کنونی درگیر ارائه تسهیلات ۲۰ در‌صدی نمی‌کند (که گرفتن تضمین‌های لازم برای پرداخت آن هم دشوار است) و هم سازنده را برای ساخت‌وساز، بدون دغدغه بوروکراسی دریافت وام امیدوار می‌کند. این پیشنهاد رافع نقش سازندگانی که به دنبال وام بانکی و دریافت زمین رایگان هستند نیست، بلکه پیشنهادی است در کنار راه‌حل دولت برای انبوه‌سازانی که تمایل به همراهی دارند و منتظر وام و زمین رایگان نخواهند ماند. کافی است ارائه مجوزهای قانونی تسریع شود و شهرداری یا در سطح کلان‌تر دولت با تخفیف در صدور عوارض موافقت کند.
