چالش‌های صنایع نوآور

محمدحسین کریمی، صنعتگر عرصه لیزر، در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در خصوص وضعیت صنعت لیزر در ایران و میزان نوآوری این صنعت گفت: جهان یک کشور است و ما در جهان صنعتی، کشور دومی نداریم. هر خدمتی که به هر حوزه‌‌‌ای از صنعت ارائه شود خدمت به کل بشریت است. نمی‌‌‌توان گفت که ابعاد صنعت لیزر در ایران به شکل کامل ایرانی است چون بخش اعظمی از فعالیت‌‌‌های این حوزه مربوط به خارج از کشور است. به دلیل محدودیت‌های موجود در ارتباط با جهان خارجی، یک توفیق اجباری برای ما صورت گرفت تا دانش فنی این صنعت را بومی‌سازی کنیم.  کریمی در ادامه اضافه کرد: بسیاری از تجهیزات مشابه و خودساخته ما در حال استفاده در صنایع مختلف هستند تا مرز این علم هر روز بیشتر از قبل در کشور گسترش یابد.

حوزه روباتیک و اتوماسیون صنعتی به‌واسطه تجهیزات روباتیک، نوآورترین حوزه صنعت در زمان کنونی و در عرصه جهانی است. استودیو روباتیک ما در تلاش است با انتقال تمام دانش خارجی به کمک دانشگاه‌‌‌های کشورمان، وضعیتی متفاوت را در صنعت کشور رقم بزنیم. ترجمه علم روز جهان و در اختیار صنعت گذاشتن آن، باعث ارتقای صنعت کشور خواهد شد. صنعت ما در حال حاضر با مشکلی بزرگ به اسم فرسودگی دستگاه‌ها مواجه است و عمر دستگاه‌ها تا مرز استهلاک فیزیکی یعنی چیزی حدود ۵۰سال پیش رفته است. به این صورت کار با تجهیزات فعلی نمی‌تواند ادامه‌دار باشد و بهتر است به جای واردات دستگاه‌های دست‌دوم خارجی، اجازه حضور ایده‌های نو داده شود تا تجهیزات بومی و دانش‌بنیان وارد بازار شوند. 

او درباره حمایت‌‌‌های صورت‌گرفته از این صنعت دانش‌بنیان تصریح کرد: اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، کمکی به ما نشده است. برای نهادهای حمایت‌کننده، سخت است که صنایع فناور را از صنایعی که فعالیتی نوآور ندارند، تشخیص دهند. به همین سبب موانعی کوچک سد راه ما می‌شود. کریمی درباره صادرات صنایع دانش‌بنیان ایرانی گفت: کشورهای عربی که به دنبال توسعه زیرساخت‌های خود هستند و هزینه‌های گزافی را صرف می‌کنند، به‌شدت متکی به صنایع دانش‌بنیان اروپایی و آمریکایی هستند و ما بسیار خوشحال می‌‌‌شویم اگر بتوانیم مبدا واردات این کشورها در برخی صنایع تکنولوژیک ایرانی باشیم. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با سرمایه‌گذاری در صنایع ایرانی می‌توانند تولیدی همتراز با خط تولید اروپایی به دست بیاورند. این مساله‌ای است که می‌توانم آن را به صورتی قاطع بیان کنم که برخی صنایع ما با اروپا و آمریکا همپا هستند.  

علیرضا طاهری، فعال حوزه برش و ماشین‌آلات برشکاری هم در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در خصوص نوآوری‌‌‌های موجود در حوزه فعالیت خود گفت: صنعت برشکاری در ایران جایگاه قابل‌توجهی را در سال‌های اخیر به‌دست آورده است. گستره این صنایع در ایران رشد یافته و اکنون نسبت به سال‌های گذشته، در هر صنفی فعال هستیم؛ اصنافی همچون چوب، چرم، پی‌‌‌وی‌‌‌سی، لاستیک و پلاستیک، صنایع پارچه، صنایع شیشه و بلور و دیگر صنایع از کوچک‌ترین کارهای مهندسی و کار بر روی جزئیات همچون ساخت پازل و ماکت تا بزرگ‌ترین کارهای بزرگ مقیاس.

او افزود: دستگاه‌های سازنده صنایع نامبرده تقریبا ۱۰۰‌درصد ایرانیزه شده‌اند، اما هنوز برخی قطعات خاص را وارد می‌کنیم و امکان ساخت داخل آنها وجود ندارد. پردازشگرها و برخی مولدهای لیزر اقلامی هستند که به واردات آنها نیاز داریم. در این راه با برخی موانع مواجه هستیم. تقریبا دوماه است که دولت ارزی به واردات ماشین‌آلات تخصیص نداده است، این درحالی است که این تجهیزات، برای صنایع سود‌آور هستند. طاهری تاکید کرد: ازنظر تکنولوژی، صنایع لیزری بعد از صنایع هسته‌ای و نانو در رتبه سوم قرار دارند و نقش بسزایی در عرصه‌های مختلف بازی می‌کنند. از لیزرهای پزشکی تا جراحی گرفته و فعالیت‌های صنعتی و روشنایی به واسطه لیزرهای پیشرفته به فعالیت می‌پردازند.  

این فعال صنعتی در خصوص صادرات و مشتریان خارجی صنعت خود گفت: کشورهای زیادی در حال حاضر وارد‌کننده تجهیزات ما هستند. عراق بزرگ‌ترین وارد‌کننده ما و تاجیکستان، عمان و افغانستان از دیگر وارد‌کنندگان تجهیزات هستند.  طاهری در نهایت گفت: سیاست‌های ناپایدار اعمال‌شده در صنعت کار صنایع نوآور را خراب می‌کند و نمی‌دانیم که به چه دلیلی دولت مانع ثبت‌سفارش ما و واردات تجهیزات می‌شود. لازمه پیشرفت، تعامل با دنیاست و نمی‌توانیم درخصوص این موضوع مقاومت کنیم.  

مهدی حامدی، مدیر یکی از کارخانه‌‌‌های چندملیتی لیزری در ایران در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در خصوص وضعیت فناوری در صنعت خود گفت: ما تولیدکننده دستگاه‌های خم‌کن، برشکار لیزری و برش لیزری روباتیک هستیم. به زعم همکاران، ما در این بازار و در جهان از شرکت‌های پیشرو هستیم. برخی دستگاه‌های ارائه‌شده توسط ما در این نمایشگاه از جدید‌ترین محصولات ما هستند که افتخار داریم اعلام کنیم که در این صنعت، حرف‌‌‌های زیادی برای گفتن داریم. برخی از دستگاه‌های ما تلفیق ایده‌‌‌ها و تکنولوژی‌‌‌های به‌روز و نو هستند و با تکنولوژی ساخت داخل جدیدترین نمونه‌ها در سطح جهانی را تولید می‌‌‌کنیم. این دانش فنی برای اولین بار در منطقه در حال نتیجه دادن است. هیچ جایی نمی‌توانید تجهیزاتی را که در ایران درحال تولید است ببینید. استراتژی ما حرکت به سوی تکنولوژی‌های به‌روز دنیاست و در این مسیر، از چیزی دریغ نمی‌‌‌کنیم.

حامدی که شرکتی دانش‌بنیان را مدیریت می‌کند، در ادامه صحبت‌‌‌های خود گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان این امکان را دارند تا محصولات خود را با شرایط ویژه‌ای تهیه کنند؛ یعنی بخشی از هزینه واردات را خودشان پرداخت کرده و دیگر هزینه‌ها را به صورت وام پرداخت کنند. اما شرایط دریافت این وام‌ها بسیار سخت بوده و در نتیجه گذشت زمانی چندماهه به ثمر می‌‌‌نشینند. در نتیجه تفاوت زیادی در دانش‌بنیان بودن و نبودن صنایع وجود ندارد. این صنعتگر مشکل فعلی صنایع نوآور مختلف را واردات غیرمجاز دانست و گفت: برای مثال برخی شرکت‌ها حاضر هستند تکنولوژی چینی با قیمت پایین را وارد کنند اما تکنولوژی‌های ایرانی را که به سطح اروپایی رسیده‌اند خریداری نکنند. نتیجه این موضوع به هم خوردن وضعیت بازار ماست؛ چون این کالاها گاه حتی به صورت غیر‌مجاز وارد کشور می‌شوند. انتظار می‌رود با اعمال برخی عوارض و محدودیت‌ها برای واردات دستگاه‌های بی‌کیفیت چینی، در کنار برخی مشوق‌ها برای تولیدکنندگان، مسوولان به یاری صنایع نوآور خود بشتابند.