دیپلماسی با اکتان 90

گروه انرژی - غزاله طایفه: ظاهرا تولید بنزین با اکتان ۹۰ به سختی کشف فرمول «داروی فاکتور ۸» برای کودکان هموفیلی نیست که این شب‌ها بسیاری از ببیندگان تلویزیون را وادار به پیگیری سریالی کرده است که فرجام آن به یک افتخار ملی پیوند می‌خورد؛ چرا که هم اکنون تولید بنزین با اکتان ۹۰ در برخی پالایشگاه‌ها انجام می‌شود. شناسایی فرمول جدید برای تبدیل «نفتا» و «لایت‌اند» به بنزین با اکتان بالا از جمله مواردی است که در طرح خودکفایی ۴۸ ساعته از واردات بنزین دیده شده است.

یک شرکت تحقیقاتی که مجری انجام این کار است، در سال گذشته با همکاری و حمایت یکی از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت موفق به تولید مکمل بالا برنده عدد اکتان بنزین از متانول تولیدی پتروشیمی و فرآورده‌ها و غیرقابل استفاده پالایشگاه‌های نفت شد.

«داوود ولی» مدیرعامل شرکت پترو صنعت صبا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» و در تشریح جزئیات این طرح گفت: «در حال حاضر دو مکمل OM۱۰ و OM۶۰ در شرکت تولید می‌شود که بالا برنده عدد اکتان بنزین هستند. OM۱۰ مکمل جدیدی است که به بنزین پایه اضافه می‌شود و می‌تواند اکتان بنزین را بین ۵ تا ۱۵ واحد بالا ببرد.»

وی افزود: «در حال حاضر براساس استانداردهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی عرضه بنزین معمولی با عدد اکتان ۸۷ و بنزین سوپر با عدد اکتان ۹۵ است؛ اما براساس دستور سازمان محیط زیست، عدد اکتان بنزین معمولی تا سال آینده باید به ۹۰ برسد.در واقع بنزین پایه ماده سبکی است که اکتان آن بین ۷۹ تا ۸۲ است و در صورتی که مکمل OM۱۰ به آن اضافه شود، می‌توان اکتان آن را بین ۵ تا ۱۵ واحد بالا برد.»وی در ادامه افزود: «در فرآیند پالایش و تقطیر نفت خام ماده‌ای به نام «لایت‌اند» به دست می‌آید که اکتان آن بین ۳۳ تا ۳۵ است و برای تولید بنزین قابل استفاده نیست؛ اما در صورت ترکیب آن با مکمل OM۶۰ می‌تواند بنزینی با اکتان ۹۰ تا ۹۵ به دست آورد.»وی افزود: «با استفاده از این روش به راحتی می‌توان نیاز به واردات بنزین را رفع کرد.»

«ولی» در پاسخ به این سوال که چرا این طرح تا امروز اجرا نشده است؛اظهار داشت: «علت این است که هر پالایشگاهی برای خود یک برنامه تولید را تعریف کرده است و از موادی که در برج تقطیر به دست می‌آید محصولات دیگری مثل روغن، قیر و ... تولید می‌کنند. اگر سیاست دولت این باشد که تولید بنزین را افزایش دهد، باید برنامه تولید پالایشگاه‌ها را تغییر داد و تولید سایر محصولات را کاهش دهیم.»وی در پاسخ به این سوال که آیا تولید بنزین با این روش اثرات زیست محیطی ندارد، توضیح داد: «کلیه محصولات پالایشگاهی از جمله بنزین باید با استانداردهای OIEC مطابقت داشته باشد و اگر این استاندارد رعایت نشود، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی محصولات را تحویل نخواهد گرفت. در واقع این نوع بنزین فرقی با بنزین تولیدی پالایشگاه ندارد و فقط نوع ترکیبات آن عوض شده است.»وی در پاسخ به این سوال که برای تولید این نوع بنزین به چه میزان سرمایه‌گذاری نیاز است، افزود: «به سرمایه‌گذاری خاصی نیاز ندارد؛ علاوه بر این که درست کردن بنزین با این روش با قیمت تمام‌‌شده کمتری خواهد بود.»«ولی» با اشاره به این موضوع که احداث پالایشگاه جدید علاوه بر در برداشتن هزینه زیاد زمان بر نیز هست، گفت: «در حال حاضر با توجه به شرایط تحریم بهتر است به جای احداث پالایشگاه راندمان و میزان تولید را افزایش دهیم.

امروز برای ساخت یک پالایشگاه به ظرفیت ۱۵۰هزار بشکه به سرمایه‌گذاری بالغ بر ۳میلیارد یورو نیاز داریم؛ بنابراین اگر سیاست دولت به سمت افزایش راندمان پالایشگاه و استفاده از فرآورده‌های پالایشی پیش برود، بسیار مقرون به صرفه است و در زمان کوتاهی می‌توان کشور را به صادرکننده فرآورده‌های نفتی سوق داد.»

اما در زمینه تولید مکمل بالا برنده عدد اکتان بنزین از متانول تولیدی پتروشیمی و فرآورده‌های غیرقابل استفاده پالایشگاهی سید حمید حسینی، رییس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» و در پاسخ به این سوال که اجرای این طرح تا چه اندازه می‌تواند در تامین بنزین مورد نیاز کشور موثر باشد، گفت: در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بین‌‌المللی نفتای سبک و فرآورده‌های غیرقابل استفاده پالایشگاهی را از ایران خریداری می‌کنند و پس از مخلوط کردن آن با مواد دیگر آن را به بنزین تبدیل کرده و به کشورمان صادر می‌کنند.

وی افزود: «بنابراین اگر همین کار در داخل کشور انجام شود، اقدام مثبتی خواهد بود.»حسینی در ادامه گفت: «در حال حاضر کشور در کارهای فنی و به خصوص در صنعت نفت وابسته به استانداردهای غربی است و در برخی مواقع جسارت انجام بعضی از کارها را ندارد. در حال حاضر یک شرکت خصوصی در بوشهر با استفاده از ضایعات نفتی اقدام به تولید گازوئیل کرده و آن را صادر می‌کند. بنابراین اگر دولت تولید بنزین و گازوئیل را با این روش جدی بگیرد و از بخش خصوصی حمایت کند، به راحتی قابل انجام است.»وی در پاسخ به این سوال که آیا این نوع بنزین از لحاظ زیست محیطی مشکل ایجاد نمی‌کند، اظهار داشت: «البته قطعا همه جوانب را برای تولید این نوع بنزین نمی‌توان رعایت کرد.»

حسینی افزود: «کیفیت بنزین تولید شده از ضایعات پالایشگاهی پایین‌تر از بنزینی است که در پالایشگاه تولید می‌شود و از لحاظ زیست محیطی نیز ممکن است اثرات جانبی بیشتری داشته باشد؛ اما در شرایط اضطرار اقدام مناسبی است.»

وی در پایان افزود: «به مرور زمان و با حمایت از این شیوه می‌توان در آینده از ترکیبات بهتری برای تولید بنزین استفاده کرد.

در فاز اول این طرح حدود ۱۵هزار تن در روز ماده OM۱۰ تولید می‌شود که ۴هزار تن آن به صورت روزانه برای مصرف پالایشگاه‌های نفت داخل کشور و امکان صادرات ۱۰هزار تن آن به خارج نیز وجود دارد. در فاز دوم نیز از ماده OM۱۰ می‌توان ماده‌ای با اکتان بسیار بالا با نام تجاری OMLO تولید کرد که این ماده مواد ضایعاتی همچون نفتا و لایت‌اند را که جزو پسماندهای پالایشگاه‌های نفت هستند، به بنزین قابل مصرف در خودروها تبدیل می‌کند.»

در مقابل معاون برنامه ریزی، توسعه و فناوری وزیر صنایع توسعه جایگاه‌های سی. ان. جی توسط وزارت نفت را همزمان با تلاش خودروسازان برای تولید خودروهای گازسوز خواستار شد.

به گزارش فارس به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سی ان جی، محسن حاتم با بیان اینکه بحث جایگزینی گاز طبیعی با سوخت بنزین براساس مزیت‌های زیست محیطی و اقتصادی سی ان جی مطرح شده است، گفت: افزایش تعداد جایگاه‌های سی ان جی یکی از این نیازها است که در صورت رفع می‌تواند به ورود تعداد بیشتر خودروهای گازسوز منجر شود.

وی ادامه داد: باید در نظر داشته باشیم که واردات خارج از رویه بنزین مشکلاتی برای کشور به وجود آورده بود و همین نکته مسوولین را وادار کرد تا درصدد استفاده از سوختی جایگزین باشند.

وی افزود: دوگانه سوز کردن خودروهای موجود و پیاده‌سازی موتورهای پایه گازسوز در خودروهای جدید عمده‌ترین سیاست دولت در کاهش استفاده از بنزین و افزایش روند بهره‌برداری از مخازن گاز طبیعی کشور است. حاتم تصریح کرد: خودروهای بنزین‌سوزی که در برخی از کارگاه‌های مجاز به دوگانه سوز تبدیل شده‌اند، مشکلات فراوانی را به جهت عدم هماهنگی سوخت جدید با موتورهای بنزین سوز برای صاحبان خود ایجاد کرده اند که طراحی خودروهای پایه گازسوز نیز برای رفع این مشکل صورت گرفت.

وی تاکید کرد: البته وزارت نفت نیز باید همگام و هم راستا با وزارت صنایع بر تعداد جایگاه‌های موجود سی ان جی بیفزاید، چراکه جایگاه‌های فعلی به هیچ وجه پاسخگوی خودروهای گازسوز فعلی برای استفاده از سی ان جی نیست.