گروه صنعت و معدن- شاید شما هم در ساعات مختلف شبانه‌روز، بارها از کنار افرادی در سطح شهر عبور کرده باشید که گونی به دست و به دنبال تفکیک زباله‌ها، در سطل آشغال‌های شهر سرک می‌کشند. آنها همان بازیافت‌کنندگان زباله‌های کشور هستند که به گفته نایب‌رییس اتحادیه بازیافت، از سوی شهرداری‌ها مامور جمع‌آوری زباله‌های بازیافتی شده‌اند.

در نگاه اول، شاید تجارت زباله‌ها به نظر بسیاری از مردم، رقمی اندک باشد. غافل از اینکه سطح تجارت زباله در دنیا به اندازه‌ای بالا است که به آن لقب«طلای سیاه» داده‌اند. در این عرصه تجاری نیز، همانند بسیاری از زمینه های دیگر، دلالان زباله وجود دارند که به گفته برخی کارشناسان، برخی از انواع زباله های جمع آوری شده از سطح شهر نظیر بطری‌های پلیمری را کیلویی ۱۰۰ تومان از تحویل دهندگان می‌خرند و در برخی موارد، تا ۱۵۰۰ نیز به صاحبان صنایع بازیافت می‌فروشند.

نایب‌رییس اتحادیه بازیافت می‌گوید: «صنعتگران در حال حاضر، پسماندها را از جمع آوری کنندگان آن به قیمت گزافی خریداری می‌کنند. این در شرایطی است که برخی از واحدهای بازیافت، به دلیل بازار سیاهی که گاه در خرید زباله‌ها،‌ به وجود می‌آید، به توقف فعالیت می‌رسند.»

کامیار فیلسوفی می‌افزاید: «کمبود مواد اولیه در شرایطی رخ می‌دهد که بسیاری از کارخانجات فعال در عرصه بازیافت، صاحب اختراع در این زمینه و مجهز به تکنولوژی‌های روز هستند؛ اما به دلیل بروز این مشکل، از ادامه فعالیت باز می‌مانند.»

وی تصریح می‌کند: «پتانسیل این صنعت بسیار بالا است؛ به این معنا که اگر توسعه آن در کشور به معنای واقعی صورت گیرد، درآمد حاصل از آن بیش از درآمدهای نفتی خواهد بود.»

نکته دیگری که به کندی کار در این عرصه منجر شده است، تعدد دستگاه‌های مرتبط با این موضوع است. وزارت صنایع از یک سو، سازمان محیط زیست از سوی دیگر و شهرداری‌ها به عنوان مجریان اصلی، هر یک به نوعی موضوع پسماند را راهبری می‌کنند؛ در حالی‌که با وجود این دستگاه‌ها و سازمان‌های مسوول، حرکت ضعیفی در زمینه تفکیک پسماند در کشور صورت می‌گیرد. فیلسوفی در این زمینه می‌گوید: «به دلیل مسائل اجرایی، صنعتگران بازیافت که عمدتا دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صنایع و معادن هستند، به خوبی نتوانستند در این زمینه فعالیت کنند.»

برآوردها حاکی از این است که هر انسان شهری روزانه یک کیلو در روز و هر انسان روستایی، روزانه نیم کیلو زباله تولید می‌کند، ضرب این رقم در جمعیت شهری و روستایی، ‌خود رقم بالایی در تولید زباله را در کشور نشان می‌دهد. از سوی دیگر، به دلیل مصرف گرا بودن مردم در استفاده از برخی دستگاه‌های الکترونیکی نظیر موبایل،‌ رقم زیادی نیز می‌توان از محاسبه بازیافت زباله‌های الکترونیکی به دست آورد.

سروش مدبری، مدیر دفتر منطقه‌ای کنوانسیون بازل در تهران نیز در این رابطه می‌گوید: «روزانه ۴۰۰میلیون تومان،‌ برای جمع‌آوری زباله‌ها در شهر تهران هزینه می‌شود؛ در حالی‌که نتیجه خوبی از صرف این هزینه، حاصل نمی‌شود.»

وی می‌افزاید: «از دیدگاه کارشناسان، استخراج ۳ گرم طلا در یک تن مواد معدنی، سودآوری معدن را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که بازیافت یک تن موبایل، ۱۸۰ تا ۲۰۰ گرم طلا به علاوه مقداری پلاتین را نیز تحویل می‌دهد. بنابراین باید هرچه زودتر برای موضوع ساماندهی پسماندها، فکری کرد.»

به گزارش خبرنگار ما، پسماندها در دنیا، صاحب بورس هستند و در بورس، خرید و فروش می‌شوند؛ در حالی‌که در ایران چنین ساختاری وجود ندارد؛ بنابراین شاید بتوان یکی از راهکارهای ساماندهی پسماندها را نیز‌ راه‌اندازی و مبادله پسماندها در بورس دانست.