دنیای اقتصاد- برخلاف نظر منتقدان اصلاح قیمت‌ها که معتقد بودند افزایش قیمت‌ها تاثیری در کاهش مصرف نخواهد داشت آمارها حاکی از آن است که حتی اعلام خبر هدفمندسازی نیز باعث تعدیل قابل توجه مصرف شده است. استفاده از ابزار قیمتی به منظور کاهش میزان مصرف انرژی در کل کشور، یکی از اهدافی بوده است که از ابتدا سیاست‌گذاران اقتصادی با اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها یا اصلاح قیمت حامل‌های انرژی آن را دنبال می‌کردند. اینک با گذشت ۱۰ روز از اعلام خبر افزایش قیمت حامل‌های انرژی، ارزیابی مجریان دولتی در سازمان‌های مختلف حکایت از آن دارد که مصرف‌کنندگان حتی تا قبل از دریافت قبوض حامل‌ها و همچنین پایان یافتن سهمیه‌های یارانه‌ای، نسبت به خبر آن واکنش نشان داده‌اند. مسوولان دولتی می‌گویند: «سیر نزولی مصرف انرژی در کشور آغاز شده است.»گزارش‌ها حاکی از آن است که میزان مصرف بنزین ۵درصد، گازوئیل ۲۹ درصد، گاز ۵/۶ درصد، برق ۱۱ درصد و آب ۵ درصد کاهش یافته است. ارزیابی رسمی ‌از آمار حامل‌ها

سیر مصرف نزولی است

گروه انرژی-وقتی مصرف‌کننده توصیه‌های «بابا برقی»، «بابا گازی»، «بابا تلفنی»، «بابا عوارض شهرداری»، «تیم فازمتر» و... را جدی نمی‌گیرند، شاید افزایش قیمت حامل‌های انرژی جلوی شتاب رشد مصرف آب، برق و گاز آنها را بگیرد. حالا همه آنهایی که دست اندرکار تولید و بررسی آمار حامل‌ها هستند، می‌گویند: «با اعلام خبر افزایش قیمت حامل‌های انرژی، میزان مصرف‌این محصولات تا اندازه قابل توجهی کاهش یافته است.»

به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، در حالی که ۱۰ روز از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها می‌گذرد، مسوولان دستگاه‌های مختلف دولتی خبر از کاهش فراگیر مصرف همه حامل‌های انرژی می‌دهند.

کاهش ۵ درصدی بنزین

بنزین به عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی که از حساسیت اجتماعی بالاتری در مقایسه با سایر حامل‌ها برخوردار است، از جمله حامل‌هایی است که با تغییر قیمت آن از سطح ۱۰۰ تومان سهمیه‌ای به ۴۰۰ تومان و ۴۰۰ تومان آزاد به ۷۰۰ تومان، به ازای هر لیتر، مقدار مصرف‌اش در کل پنج درصد کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی در‌این رابطه می‌گوید: «از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در یک دوره ۱۰ روزه، مصرف بنزین‌ایران به ۵۸ میلیون لیتر در روز کاهش یافت. به گفته «فرید عامری»، در‌ این مدت مصرف بنزین کشور روزانه ۵/۲ میلیون لیتر نسبت به قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها کاهش یافته است.

در عین حال اما خبرگزاری «ایسنا»، با مقایسه آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در هفته اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد: «آمارهای این شرکت از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها حکایت از آن دارد که مصرف بنزین در هفته نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها رشد داشته است. این در حالی است که مدیرعامل این شرکت اظهار کرده که روند مصرف در این مدت نزولی بوده است. بر اساس این گزارش، متوسط مصرف بنزین در روزهای ۲۷ آذر تا ۳دی ماه به ۹/۶۲ میلیون لیتر رسید که نسبت به هفته پیش از آن ۵/۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

رکورد کاهشی مصرف گازوئیل

گازوئیل به عنوان یکی از مهم‌ترین سوخت‌هایی که شریان حیاتی حمل و نقل کشور به آن وابسته است، از دیگر فرآورده‌هایی بوده که از آغاز اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، مصرف آن کاهش یافته است.

بررسی آمار متوسط مصرف گازوئیل طی شش روز اول هدفمندی یارانه‌ها، حاکی از کاهش ۲۹ درصدی مصرف این حامل در مقایسه با متوسط آذر امسال و کاهش ۳۸ درصدی در مقایسه با آذر سال گذشته است.متوسط مصرف روزانه گازوئیل در شش روز اول طرح هدفمندی یارانه‌ها به ۶۹/۸ میلیون لیتر رسیده است که در مقایسه با متوسط ۶/۹۷ میلیون لیتری آذر امسال ۲۹ درصد کاهش و در مقایسه با متوسط ۳/۱۱۲ میلیون لیتری آذر سال گذشته ۳۸ درصد کاهش دارد.

سیر نزولی مصرف گاز خانگی

افزون بر‌این، مصرف گاز خانگی نیز که به نظر می‌رسد در‌ آینده بیشترین مجادله را در مجتمع‌های مسکونی به دلیل تفکیک نبودن کنتورها، برانگیزد، سیر نزولی داشته است؛ به طوری که با شروع فصل سرما، مصرف گاز در بخش خانگی حدود ۵/۶ درصد کاهش یافته است. برخی بر‌این باورند که پایین بودن برودت هوا در شروع زمستان، در کاهش مصرف گاز نقش بسزایی داشته است.

در ‌این بین، مدیرعامل شرکت ملی گاز ‌ایران با اشاره به کاهش مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری کشور با آغاز اصلاح قیمت‌ها می‌گوید: «با ‌این کاهش مصرف، میزان ارسال گاز به نیروگاه و صنایع عمده افزایش یافته، به طوری که در طول روزهای اخیر روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز بیشتر به آنها تحویل شده است.»

«جواد اوجی» در گفت‌وگو با «شانا»، گفت: «در چهار روز نخست اجرای ‌این قانون، دو تا سه درصد و در چهار روز دوم حدود ۵/۶ درصد یعنی روزانه معادل ۲۰ تا ۲۱ میلیون متر مکعب در بخش خانگی و تجاری، صرفه جویی در مصرف گاز طبیعی داشته‌ایم.»

وی با یادآوری ‌اینکه ‌این میزان صرفه‌جویی معادل حدود تولید یک فاز پارس جنوبی است، به کاهش ۱۳ درصدی مصرف گاز بخش خانگی و تجاری در استان تهران اشاره کرد.

کاهش مصرف برق، ۱۱ درصد

مصرف برق نیز به عنوان یکی از حامل‌های انرژی که در هنگام برودت هوا می‌تواند حامل جایگزین برای گاز باشد، از کاهش ۱۱ درصدی برخوردار بوده است. به طوری که معاون وزیر نیرو با تشریح جزئیات و دستاوردهای هدفمند شدن یارانه‌ها در حوزه انرژی می‌گوید: «با همکاری خوب مردم از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها تاکنون، مصرف برق مشترکان تا ‌١١ درصد در مناطق مختلف کشور کاهش داشته است.»

کاهش مصرف آب در تمام استان‌ها

بر اساس‌این گزارش، آب نیز که در ابتدا قرار نبود افزایش قیمتی را هنگام اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها تجربه کند، از تغییر در سطح مصرف برخوردار بوده، به طوری که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در‌این رابطه اظهار کرد: «مصرف آب در کشور پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها و در هفته اول به طور متوسط در تمام استان‌های کشور ۵ درصد کاهش داشته است.»

«محمدرضا عطارزاده» در گفت‌وگو با «فارس» گفته بود: «پیش‌بینی می‌شود که روند کاهشی مصرف آب در روزهای آینده بیش از این عدد شود.»

دلایل کاهش مصرف

در‌این میان کارشناسان؛ تحلیل‌های متفاوتی را برای تغییر سطح مصرف ارائه می‌کنند. برخی معتقدند که تغییر سطح مصرف واکنش طبیعی مردم به افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. ‌این موضوعی است که از ابتدا سیاست‌گذاران در به کارگیری از ابزارهای قیمتی، آن را دنبال می‌کردند.اما برخی دیگر بر‌این اعتقاد هستند که واکنش مصرف‌کنندگان به صرفه‌جویی یا کاهش مصرف حامل‌های انرژی، یک واکنش احساسی و هیجانی به افزایش قیمت‌ها است و در‌ آینده مجددا میزان مصرف به سطح قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها باز می‌گردد.برخی هم بر‌این باورند افزایش مجدد میزان مصرف حامل‌های انرژی در میان مردم، ناشی از افزایش دامنه خدمات‌رسانی دولت و افزایش مشترکان و مصرف‌کنندگان است.

برخی هم با نگاهی دیگر، تمایل مصرف‌کنندگان در صرفه‌جویی را ناشی از استفاده بهینه مردم در قدردانی و شکر‌گزاری مواهب الهی می‌دانند. برخی از کارشناسان نیز بر‌این باورند که کاهش مصرف حامل‌های انرژی واکنش منطقی و زودهنگام به کنترل هزینه‌ها و انطباق آنها با شرایط جدید هزینه‌های زندگی است.

با وجود هر دلیلی که بتوان به آن اشاره کرد، کاهش مصرف حامل‌های انرژی از جمله اهدافی بوده که دولت از ابتدا در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دنبال آن بوده است. به طوری که با تغییر رویکرد مردم در مصرف حامل‌های انرژی، امکان مدیریت مصرف حامل‌های انرژی، تقویت صادرات فرآورده‌های نفتی، تعدیل بودجه عمرانی و جاری کشور، کنترل تورم و پیگیری سایر وظایف حاکمیتی نظیر توسعه امنیت، نظام بهداشت، سلامت و تامین اجتماعی، بیشتر میسر می‌شود.