پدر لابراتورهای ایران

دنياي‌اقتصاد : محسن بدیع از پایه‌گذاران صنعت سینمای ایران ۳۲سال پیش در چنین روزی درگذشت. وی از نخستین کسانی بود که سینما را به‌صورت علمی و صنعتی در کشور رونق داد و تا حدودی کیفیت سینما را به‌ویژه از لحاظ صوتی و تصویری ارتقا بخشید.

اهمیت کار او تا به حدی است که بهرام بیضایی، فیلم‌ساز شهیر او را صنعتگر سینمای ایران نامیده است. بدیع در ۱۲۸۷ خورشیدی در خرمشهر به دنیا آمد؛ اما به‌دلیل اینکه پدرش کنسول ایران در بصره بود وی نیز در آنجا بزرگ شد. او از همان دوران کودکی به عکاسی و موسیقی علاقه‌مند بود و خودش بدون اینکه کلاس برود این دو حرفه را یاد گرفت. دوران تحصیل خود را در بصره و در دوره دبیرستان نیز در دبیرستان آمریکایی‌ها در آنجا گذراند و همین امر هم باعث شد تا به انگلیسی مسلط شود. بعد از اتمام تحصیلات چند سال به‌عنوان دستیار وکیل دادگستری فعالیت کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به انگلیس رفت؛ اما پس از چند ماه از آنجا به فرانسه رفت و در رشته مهندسی تحصیل کرد. بدیع سپس به فرانسه می‌رود و بعد به ایران باز می‌گردد. امیر بدیع، فرزند وی درباره او تعریف می‌کند: «وقتی پدرم به ایران می‌آید در آبادان و در شرکت نفت ایران و انگلیس مشغول به فعالیت می‌شود تا اینکه یک روز می‌بیند یکی از انگلیسی‌ها چند کارگر ایرانی را کتک می‌زند نمی‌تواند تحمل کند و مهندس انگلیسی را کتک می‌زند و استعفا می‌دهد و به تهران می‌آید. وقتی به تهران می‌آید از آنجا که به عکاسی و سینما علاقه داشته، کارهایی در این حوزه انجام می‌دهد که عکس‌هایی هم از آن زمان باقی مانده است. بعد از آن مغازه‌ای در خیابان فردوسی روبه‌روی بانک ملی مرکزی اجاره می‌کند و رادیوسازی راه‌اندازی می‌کند.» وی درباره دلیل روی‌آوردن پدرش به صداگذاری فیلم‌های سینمایی می‌گوید: «او یک روز وقتی در سینما فیلم زندانی امیر ساخته اسماعیل کوشان را می‌بیند، متوجه می‌شود که این فیلم به لحاظ صدا کیفیت خوبی ندارد از اینجا تصمیم می‌گیرد که در این حوزه فعالیت‌هایی انجام دهد و شروع به ساخت دستگاهی می‌کند که یک سال طول می‌کشد تا اینکه میرمحمدعلی دریابیگی، کارگردان سینما و تئاتر پدرم را به کوشان معرفی می‌کند و قرار بر این می‌شود که پدرم با دستگاهی که ساخته است، صدا‌گذاری انجام دهد.» ابداعات بدیع به همین‌جا ختم نمی‌شود. فرزندش در این باره تعریف می‌کند: «بعد از آن پدرم در میترافیلم که کوشان مسوول آن بود، وسایلی مربوط به چاپ و ظهور فیلم می‌بیند که بسیار ابتدایی هستند به همین دلیل در همان زیرزمین مغازه خود یک دستگاه ظهور و یک دستگاه چاپ فیلم نیمه اتوماتیک می‌سازد و کم‌کم وارد سینما می‌شود و خدمات به فیلم‌هایی سینمایی ارائه می‌دهد و فیلم‌برداری فیلم‌هایی مثل واریته بهاری به کارگردانی پرویز خطیبی را آغاز می‌کند.» محسن بدیع در یک مقطع شنوایی خود را از دست داد و در آخر عمر به کلی ناشنوا شد. وی با تلاش فردی و ذوق ابتکار شخصی توانست تحولی بزرگ در صنعت سینمای ایران ایجاد کند و همین باعث شد که او را پدر لابراتوارهای ایران بنامند.

در سال‌های اخیر بسیاری از دستگاه‌هایی که او ساخته توسط خانواده‌اش به موزه سینما اهدا شده است.