بدرقه بانوی نقاش به خانه ابدی

خاکسپاری در بیرون این محوطه با فاصله‌ای دور، امکان دیگری بود که موضوع را از نیت اصلی خود دور می‌داشت. بنابراین در جمع بستگان، یاران و دوستان هنرمند عزیزمان بانوی نور و رنگ ایران درودی، این اتفاق نظر حاصل شد که پیکر این بانوی فرهیخته، در ساعت ۱۰ صبح روز سه‌شنبه از مقابل موزه هنرهای معاصر ایران مشایعت و سپس در قطعه هنرمندان خاکسپاری شود. دیروز برخی علاقه‌مندان ایران درودی خودشان را برای بدرقه او به خیابان کارگر رسانده بودند؛ اما نکته غم انگیز ماجرا غیبت هنرمندان و چهره‌های سرشناسی بود که سال‌ها با او رفاقت نزدیکی داشتند.  با این حال مراسم تشییع پیکر ایران درودی صبح دیروز برگزار شد و جواد مجابی شاعر و منتقد گفت ایران درودی در میان ویرانه‌ها گل و نور و بلور می‌نشاند. خون و خاک را در تاریخ انعکاس می‌دهد و از افرادی که برای مردم کار کرده‌اند، یاد می‌کند؛ اما فقط به تاریخ بسنده نمی‌کند، بلکه به زمان حاضر می‌آید. از طرف دیگر درگیری ما با خودمان و قدرت‌های داخلی و خارجی و دیگر اتفاق‌ها، همواره به‌عنوان دغدغه در ذهن نقاش هنرمند ما نوسان داشته است.

این شاعر و منتقد افزود: «ما نقاشان متفکر کم نداشتیم و البته زیاد هم نبوده‌اند. منظورم افرادی مانند بهمن محصص است که هنرمند و روشنفکر بوده. درودی به‌عنوان روشنفکر با اتفاقات زمانه خود درگیر بود و سرگذشت تاریخ این بوم و بر دغدغه همیشگی‌اش بوده است. برای همین است که در قلب روشنفکران ایران و در دل مردم جایگاه خاص خودش را دارد.»

مجابی توضیح داد: «هنرمند پاسخی برای فردا ندارد؛ اما پرسش‌های مهم خودش را درباره آن مطرح می‌کند و درودی در نقاشی‌هایش وسوسه‌ها و ذهن ناآرام یک هنرمند را بازتاب داده که همین برای هنرمند کافی است. همه اینها کافی نیست، اگر هنرمند به مردم و ملتش توجه نداشته باشد و این را همواره در درودی می‌دیدیم. افسوس می‌خوردیم که ایران درودی بین ما نیست؛ اما شادیم که وظیفه‌اش را به درستی انجام داده و همین موضوع باعث خوشحالی است.»

در بخشی از این مراسم نیز دکلمه شعری از احمد شاملو که به ایران درودی تقدیم شده بود برای حضار پخش شد و سپس پیام دهکردی، بازیگر تئاتر و سینما که اجرای برنامه را بر عهده داشت با اشاره به آرزوی دست نیافته درودی برای ساخت موزه‌اش گفت: «امیدوارم واقعا موزه ایران درودی به سرانجام برسد. به هر حال این واقعه نشدن‌ها در سیاره ایران در حوزه فرهنگ و هنر رسم دیرینه‌ای است. فرهنگ در تمام این سال‌ها و هنر به‌طور ویژه بخش کم‌اهمیت  در حوزه سیاستگذاری بوده است. من یاد حمید سمندریان افتادم. یادتان هست که چطور دستش از گور بیرون ماند برای اجرای نمایش گالیله. این رسم همیشه این سرزمین بوده. فرهنگ و هنر هرگز به مثابه آب و نان درنیامده است؛ چرا؟ چون نخواستیم.»

   هنرمندی عاشق ایران

عمید نائینی، رئیس بنیاد ایران درودی نیز در بخشی از این مراسم به وجوه شخصیتی و هنری این هنرمند فقید اشاره کرد و گفت: «گفتنی‌ها درباره این هنرمند تمام‌نشدنی است. اگرچه برای خانم درودی گویی هدفِ حیات نقاشی بود؛ اما استعداد آفرینش در او وسعتی گسترده داشت. دریغ است اگر به هنر او در زمینه نویسندگی اشاره نکنیم.  خانم درودی مدتی در بحث اندیشه و نوشتن خاطرات بود؛ اما از زمانی که دست به قلم شد چند نمونه پیش‌نویس در اختیار دوستانش از جمله من قرار داد تا نظرشان را بداند. وقتی این متن را خواندم به جد می‌گویم که غافلگیر شدم. او نشان داد جدا از تسلطی که بر زبان فرانسه دارد، به زبان مادری خودش نیز آگاه بود.»

وی همچنین به عشق بی‌اندازه این بانوی هنرمند به سرزمین مادری‌اش اشاره کرد و گفت: «یک زاویه دیگر از شخصیت خانم درودی، عشق بی‌اندازه او به ایران و سرزمین مادری بود. همواره به ملیت ایرانی خود می‌بالید و در هر حال به آن افتخار می‌کرد و چنان عاشقانه درباره آن صحبت می‌کرد که گویی تکه‌ای از وجود اوست.» آزاده درودی، برادر‌زاده این هنرمند در پایان مراسم دیروز از ایران درودی به‌عنوان تنها یادگار از خانواده پدری نام برد و متنی را که نوشته بود خواند: «عمه ایران عزیزم، تنها یادگار از خانواده پدری که اکنون از پیشم رفتی. اشک‌هایم بند نمی‌آیند؛ چراکه انقدر جسور بودی که باورش برایم سخت است که نیستی. فقط یاد تو برایم مانده که می‌گفتی دعا کن خداوند ایمان مرا قوی‌تر کند؛ چراکه من زندگی را با دردهایش دوست دارم و این دردها است که مرا زنده نگه داشته است. می‌گفتی ارزش‌ها را با قیمت‌ها یکی نکن و عاشقانه زندگی کن. می‌گفتی من از هیچ‌چیز نمی‌ترسم؛ چراکه مرگ باشکوه‌ترین قسمت زندگی است و همان‌طور که زندگی‌ام با شکوه است، مرگم نیز با شکوه خواهد بود. عمه ایران عزیز تو به نور رسیدی و همانطور که می‌گفتی دوباره نقاشی خواهی کرد. امیدوارم بنیاد درودی ادامه‌دهنده راه تو باشد.»

پس از این مراسم که در محوطه بیرونی موزه هنرهای معاصر برپا شد، پیکر ایران درودی به بهشت زهرا(س) منتقل و با همراهی بستگان و دوستداران در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد. همچنین دیشب علاقه‌مندان این هنرمند در خانه هنرمندان جمع شدند و به یاد او شمع‌ روشن کردند.