پس لرزه‌های «کن» در سینمای ایران

دو روز پیش روح‌الله سهرابی مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی در واکنش به شایعه ساخت فیلم «عنکبوت مقدس» در ایران گفت «عنکبوت مقدس» پیش‌تر با نام دیگری تقاضای پروانه ساخت در ایران را داشته و با دست رد مسوولان وقت سینمایی مواجه شد و عوامل آن بدون هرگونه مجوز و هماهنگی با مسوولان سینمایی کشور اقدام به تهیه و تولید فیلم خود در خارج از کشور کرده‌اند. منتقدان می‌گویند این فیلم با تمرکز بر ماجرای سعید حنایی قاتل زنجیره‌ای، خواسته مشهد را زیر سوال ببرد. البته برخی منتقدان نیز گفته‌اند در نمایی از این فیلم و همچنین پوستر آن نام فیلم یعنی «عنکبوت مقدس» روی تصویر مشهد با مرکزیت حرم مطهر امام رضا (ع) نمایش داده می‌شود و توهین‌آمیز است. اظهارنظر‌ها در نهایت باعث شد روز گذشته عالی‌ترین مقام دولت در حوزه فرهنگ و هنر به‌صراحت موضع بگیرد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از برخورد با عواملی از فیلم «عنکبوت مقدس» که داخل ایران هستند خبر داد و همچنین به ایجاد محدودیت برای فیلم «برادران لیلا» اشاره کرد.

موضع تهیه‌‌‌کننده برادران لیلا

از سویی منتقدان فیلم «برادران لیلا» معتقدند این اثر بدون هماهنگی با مسوولان سینمایی راهی کن شده است. البته در این میان یک عده هم پای تهیه‌کننده این اثر را به فیلم «عنکبوت مقدس» کشانده‌اند و گفته‌اند که او تهیه‌کننده این فیلم هم بوده است. در همین رابطه جواد نوروزبیگی گفته:‌ بنده هیچ‌گاه پای کار آن پروژه نبودم. او درباره اینکه می‌گویند بدون هماهنگی فیلم را به کن فرستاده‌اند نیز گفت: در روند اجرایی مشکلاتی به ‌‌‌وجود آمد که فیلم دیرتر از مقطعی که لازم بود آماده شد و در این فاصله فیلم برای حضور در جشنواره کن پذیرفته شد. به ‌‌‌عنوان تهیه‌‌‌کننده‌‌‌ای که همواره بر مبنای قانون حرکت کرده‌‌‌ام، هرگز نمی‌‌‌پذیرفتم که فیلم به‌‌‌ صورت غیرقانونی در جشنواره‌‌‌ای حضور داشته باشد. به همین دلیل بلافاصله از سازمان سینمایی درخواست جلسه برای دریافت پروانه نمایش کردیم. در همان مقطع فیلم توسط مسوولان ارشاد دیده شد و در جریان فیلم قرار گرفتند. نوروزبیگی تاکید کرد: در تمام این مراحل سازمان سینمایی همراهی کاملی با ما داشت، چراکه فیلم پروانه ساخت هم دریافت کرده بود و از آنجا که موقعیت پیش‌‌‌آمده برای فیلم به‌‌‌ واسطه پذیرش در جشنواره کن، به نوعی افتخار برای سینمای ایران بود، تصمیم گرفتیم با تعامل کامل فیلم را به جشنواره بفرستیم. نوروزبیگی تصریح کرد: در تمام این سال‌ها شرایط حضور فیلم‌‌‌های ایرانی در جشنواره‌‌‌های خارجی به همین شکل بوده و بعد از پذیرش فیلم، برای دریافت پروانه نمایش آن اقدام می‌‌‌شده است.

موضع وزیر: برخورد می‌‌‌کنیم

با وجود این حرف‌ها، اما محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: «عنکبوت مقدس» در خارج کشور تولید شده است و عوامل اصلی فیلم هم در خارج کشور هستند. فیلم در اردن فیلمبرداری شده است و مجوزی از ایران نداشته. حتما اگر عناصری در داخل کشور با این فیلم همکاری کرده باشند مشمول مجازات‌‌‌های سازمان سینمایی می‌‌‌شوند. او در پاسخ به این پرسش که آیا محدودیت‌هایی برای فیلم «برادران لیلا» هم ایجاد خواهد شد یا خیر، اظهار کرد: طبق قانون فیلم‌‌‌هایی که به جشنواره‌‌‌های خارجی می‌‌‌روند باید مجوز اکران داشته باشند. به دوستانی که این فیلم را برای اکران به جشنواره کن بردند، گفته شد این امر موجب می‌شود مواد قانونی شامل این فیلم شود و شامل محدودیت‌ها خواهد شد و این امر به اطلاع کارگردان و تهیه‌‌‌کننده رسید. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: به‌هرحال این فیلم قانون را رعایت نکرده است، برای اینکه این اتفاق پیش نیاید سازمان سینمایی دعوت‌‌‌شان کرد تا مراحل صدور مجوز اکران را طی کنند. اما این اتفاق نیفتاد. در دوره جدید بنای ما اجرای قانون است. اما بدون اعتنا به قانون، این فیلم در جشنواره کن اکران شده است. به نظر می‌رسد فیلم «برادران لیلا» برای اکران در ایران مشکلات عدیده‌‌‌ای خواهد داشت و دست‌‌‌کم احتمال اکران این فیلم در آینده نزدیک بسیار کم است.