بزرگداشت ناصر تکمیل‌همایون برگزار شد
ایران‌دوست بی‌همتا
در ادامه مراسم احمد کتابی استاد بازنشسته پژوهشکده مطالعات اجتماعی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: زندگی ناصر تکمیل‌همایون مصداق عمر پربرکتی بود که به‌جرات می‌توان گفت لحظه‌ای از عمر او بیهوده سپری نشد. طی بیش از نیم قرن در جامعه‌شناسی، تاریخ‌نگاری، مردم‌شناسی و بسیاری موضوعات دیگر عالمانه قلم زد، پژوهش نمود و استادانه تدریس کرد. او افزود: مجموعه آثاری که از این دانشور فرهیخته باقی مانده از قبیل باقیات صالحات است. باقر ساروخانی، پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات، نیز در این مراسم تکمیل‌همایون را انسانی محترم و عادل دانست و گفت: من چند صفت در ایشان دیدم که حیف است نگویم. ایشان آدمی بود که همیشه می‌دیدم انگیزه دانستن در او خیلی بالاست. او اشتهای دانستن زیادی داشت. و هیچ جلسه‌ای نبود که ما در کنار یکدیگر باشیم و بحث علمی مطرح نکند و این خیلی نعمت بزرگی بود. ساروخانی افزود: هیچ‌وقت نشد در پاریس دچار خودباختگی شود. همیشه می‌گفت باید آنچه را در پاریس خوب است به ایران ببریم. ناصر تکمیل‌همایون آزارش به کسی نرسید و جز خدمت و لطف برای دیگران نداشت. او به روح ما آرامش می‌بخشید و روح زمستانی را بهاری می‌کرد.
آندرانیک سیمونیان استاد دانشگاه نیز در مراسم گرامی‌داشت ناصر تکمیل همایون، این چهره را نماد اخلاق دانست و گفت درک بسیار لطیفی از طنز داشت. او با بیان اینکه هرگز از دکتر تکمیل‌همایون حرف سبک نمی‌شنیدیم، گفت: قزوین در همه وجود او محکم نشسته بود و خودش را در نهایت هم به آنجا رساند. هر وقت پای صحبت او می‌نشینیم مسائلی را از ارمنیان قزوین مطرح می‌کرد. سیمونیان سپس به بیان خاطراتی از او در دوران سفر به ارمنستان پرداخت و از دعوت دانشجوی ارمنی برای تدریس او در دانشگاه ایروان گفت که تکمیل همایون در آن زمان، در پاسخ به او گفته بود: من نمی‌توانم دو ماه از ایران دور باشم. احمد سمیعی گیلانی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مترجم نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود. سمیعی گیلانی گفت: در همان جلسه اول که او را دیدم، مجذوبش شدم و انگار سال‌ها با او دوست بودم. فکر کردم چه باعث این شد؟ بعدا برایم روشن شد که چرا در همان اولین جلسه انگار سال‌ها با من دوست بود.
او افزود: ناصر تکمیل‌همایون به آنچه می‌گفت اعتقاد راسخ داشت و عقایدش را بی‌پروا و با مهارت می‌گفت و آنچه می‌گفت، با مهارت می‌گفت. تکمیل‌همایون هم خوب سخن می‌گفت و هم سخنان خوبی می‌گفت. دغدغه اصلی او در هر سخنرانی، مساله آبادانی و آزادی ایران و ملت بود. رئیس گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان در ادامه به دغدغه تکمیل همایون برای وضعیت ایران اشاره و بیان کرد: البته الان مساله ملی با سابق فرق دارد. ما الان در دهکده جهانی هستیم و مسائل ملی با مسائل جهانی گره خورده‌اند. اما او به این کمتر توجه داشت. در ادامه، محمد سالار کسرایی گفت: آقای دکتر ناسیونالیست نبود، ایران‌دوست بود. یک ایران بزرگ را با همه رنگ‌های مختلف آن دوست داشت. او با بیان اینکه ناصر تکمیل‌همایون یک ایران‌دوست بی‌همتا بود، اظهار کرد: او کنشگر سیاسی به‌معنای معمولی نبود؛ بلکه اندیشمند سیاسی بود. دنبال دسته و گروه نبود. به ایران فکر می‌کرد و به دنبال جاه و مقام هم نبود.
رئیس پژوهشگاه مطالعات اجتماعی همچنین فقدان تکمیل‌همایون را جبران‌ناپذیر عنوان کرد و گفت: کسی نمی‌تواند جای تکمیل‌همایون را پر کند. وظیفه ما این است که راه او را ادامه دهیم؛ همه ما باید به ایران علاقه داشته باشیم و برای آن فداکاری کنیم. الله‌یار خلعتبری، استاد تاریخ، نیز از این چهره فقید با عنوان «علامه تکمیل‌همایون» یاد کرد و گفت: سابقه آشنایی من با ایشان به سال ۱۳۵۰ در پاریس برمی‌گردد. در آن زمان دکتر از دانشجویان و پژوهشگران قدیم و باسابقه بودند. از همان ابتدا در کمک به من بذل توجه داشتند. او افزود: نام ایشان همیشه مثال‌زدنی و جاودان خواهد بود. علامه تکمیل همایون اثرات عمده‌ای را به وجود آورد که یکی از آنها مجموعه «از ایران چه می‌دانم» بود.
خلعتبری همچنین بیان کرد: نه دیدم و نه شنیدم و نه دیگران گفتند که در گفتار و کردار و نوشتار از ادب عبور کرده باشد. عشق به ایران را تا آخرین لحظه عمر پربرکت خود حفظ کرد و سرسپرده فردوسی بزرگ بود. مراسم گرامی‌داشت هفتمین روز درگذشت ناصر تکمیل‌همایون نیز در روز چهارشنبه (دوم آذرماه ۱۴۰۱) در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی از ساعت ۱۶:۳۰ الی ۱۸ برگزار می‌شود. استاد ناصر تکمیل همایون از تاریخ‌دانان برجسته ایران بود که رویکردی جامعه‌شناسانه به رویدادهای تاریخ ایران به‌ویژه دوران قاجار داشت. او در طول دوران عمر خود پژوهش‌ها و تالیف‌های قابل توجهی درباره این دوره تاریخی و بیش از همه دوره سلطنت ناصرالدین شاه منتشر کرد. از مهم‌ترین موضوعات مورد علاقه او در این تالیف‌ها منش اجتماعی ایرانیان و تحولات مدرن در ساختار حاکمیت و دولت‌های قاجاری بود.
