تحولی در صنعت پوشاک با ضایعات مواد غذایی

  آقای نیکلسون که سه دهه تجربه در صنعت مد پایدار دارد، وقتی از این حجم ضایعات تنها در یک میوه مطلع شد، فرصتی را شناسایی کرد. ضایعات مواد غذایی همچون موز و محصولات مشابهی مثل برگ آناناس، ساقه‌های کتان و شاهدانه و نیشکر را می‌توان جمع‌آوری و تبدیل به الیاف طبیعی کرد و با آنها پارچه بافت. درست است که این مفهوم در حال پیشرفت است، اما روند معکوسی را نسبت به گذشته نشان می‌دهد، به‌طوری که تا دهه ۶۰ میلادی، ۹۷ درصد الیافی که در پارچه‌ها و متریال‌های مختلف استفاده می‌شد، ریشه طبیعی داشت. امروز، این رقم تنها ۳۵ درصد است.  نیکلسون با استارت‌آپ جدید خودش به نام سرکولار سیستمز (Circular Systems)، که الیاف درست شده از ضایعات مواد طبیعی را به متریال قابل استفاده تبدیل می‌کند، قصد دارد صنعت مد را وارد مسیر جدیدی کند که تامین منابع و تولید پایدارتر شود. به همین منظور، این شرکت همکاری با برندهای جهانی معروف پوشاک مثل H&M و Levis را شروع کرده تا الیاف‌های پایدار را وارد فعالیت‌های آنها کند.

سرکولار سیستمز از سه نوع تکنولوژی تشکیل شده است. یکی تصفیه‌خانه زیستی Agraloop که یک سیستم ویژه برای تبدیل ضایعات میوه و گیاهان به پارچه است. حتی کشاورزان و تولیدکنندگانی که خودشان محصولات کشاورزی کشت می‌کنند، می‌توانند برای درآمدزایی بیشتر سیستم Agraloop را داشته باشند و از ضایعات مزرعه خود استفاده کنند. نیکلسون می‌گوید: «ما می‌خواهیم کاری کنیم که شاخ و برگ مواد غذایی الیاف اولیه ما باشد.» او اضافه می‌کند که تنها ضایعات پنج محصول کلیدی سالانه حدود ۲۵۰ میلیون تن الیاف تولید می‌کند و در حال حاضر پاسخگوی حجم زیادی از تقاضای جهانی است.تکنولوژی دوم Texloop نام دارد که ضایعات پارچه و لباس‌های استفاده شده را به الیاف جدید تبدیل می‌کند. درصد زیادی از پارچه‌ها و لباس‌های استفاده شده دور انداخته می‌شوند و Texloop از یک تکنولوژی اختصاصی استفاده می‌کند تا انواع پارچه‌های طبیعی و مصنوعی را ترکیب کرده و به بافت جدیدی برسد. سرکولار سیستمز همچنین یک تکنولوژی به نام اوربیتال (Orbital) ایجاد کرده که الیاف به دست آمده از ضایعات مواد غذایی و پارچه‌های ضایعاتی را با هم ترکیب می‌کند و الیاف جدیدی تولید می‌کند که هم بادوام است و هم ضد عرق. نیکلسون می‌گوید برخی برندهای بزرگ پوشاک ورزشی به این محصول علاقه نشان داده‌اند.

علاقه نیکلسون به تولید پارچه‌های پایدار و دوستدار محیط زیست به زمانی برمی‌گردد که او در دهه ۹۰ به‌عنوان طراح لباس‌های ورزشی و کت کار می‌کرد و شاهد بود در فرآیند تولید این لباس‌ها چقدر مواد شیمیایی مصرف می‌شود. یک روز وقتی وارد واحد تولید شرکتش در پورتلند شد، از کنار جایی که دود غلیظ مواد شیمیایی از آن بلند می‌شد عبور کرد. او می‌گوید «نمی‌توانستم باور کنم افرادی هستند که در این شرایط کار می‌کنند.» بعد از آن، نیکلسون به تولید مواد طبیعی‌تری علاقه‌مند شد که همان اثر مواد شیمیایی باکیفیت در پارچه مثل نایلون و پلی‌استر را داشتند.جست‌وجو‌های نیکلسون او را به دو دانشمند علوم مواد رساند: گلدشتاین که طیفی از مواد به دست آمده از الیاف بازیافت شده را تولید کرده بود و جئوف کایم که در دهه ۹۰ توانست شاهدانه صنعتی را در کانادا قانونی کند (کشت این گیاه به‌عنوان یک ماده مخدر در بیشتر کشورها ممنوع است) و حالا به‌عنوان جایگزین پایدارتر مواد مصنوعی استفاده می‌شود. این سه در دو دهه اخیر در مورد اینکه ایده‌های کشاورزی احیاکننده و تولید پارچه‌های پایدار را در حجم انبوه وارد صنعت مد کنند، همکاری کرده‌اند و همین اواخر سرکولار سیستمز را برای تحقق اهدافشان راه‌اندازی کردند.

نیکلسون می‌گوید: «بهترین زمان ممکن این کار را کردیم. اخیرا به پیشرفت‌های قابل توجهی در تکنولوژی‌هایمان رسیده بودیم و پیشرفتی هم در بازار حاصل شده بود.» این روزها داده‌های زیادی وجود دارد که نیاز به دور شدن صنعت مد و لباس از مواد شیمیایی و روی آوردن به مواد پایدار و روش‌های استخراجی را برای تامین مواد و تولید، اثبات می‌کند. به‌عنوان مثال، زباله‌های پلاستیکی ریخته شده در دریا و اقیانوس‌ها این روزها به کفش تبدیل می‌شوند و گزینه‌های پایدارتری مثل کلاژن تخمیر شده و بافت قارچ، جایگزین چرم می‌شوند.  به عقیده نیکلسون، این تغییر رویکرد به‌سوی استفاده از مواد پایدارتر در صنعت مد و پوشاک، از نظر اقتصادی هم ضروری است. موسسه مک‌کینزی هر سال یک نظرسنجی در مورد صنعت پوشاک منتشر می‌کند و گزارش امسال آن پیش‌بینی کرده تا زمانی که شرکت‌ها در زنجیره‌های تامین خود برای صرفه‌جویی بیشتر در منابع و تولید ضایعات کمتر بازنگری نکنند، این صنعت با ضرر ۳ تا ۴ درصدی به‌طور کلی مواجه خواهد بود. نیکلسون می‌گوید: «در حال حاضر صنعت پوشاک استخراجی‌تر و مخرب‌تر شده و می‌بینیم که با رشد جمعیت منابع محدودتر می‌شوند.» افزایش جمعیت ایجاب می‌کند که زمین‌های کشاورزی بیشتر برای تولید مواد غذایی مورد استفاده قرار بگیرند، نه کشت دانه‌هایی مثل کتان.

نیکلسون می‌افزاید:‌ «با اینکه تامین منابع به‌صورت پایدار لزوما گران‌تر و کندتر است، اما مسیری است که نه تنها صنعت پوشاک، بلکه کلیه صنایع باید در آن قدم بگذارند تا طبیعت احیا و پایداری واقعی محقق شود. این به نفع کسب‌وکارها هم خواهد بود.»