دایورت: تبدیل ضایعات غذا به گاز طبیعی

مترجم: مریم مرادخانی منبع: Entrepreneur Boston Globe ضایعات غذایی، یکی از عوامل مهم گرمایش زمین و مسوول تولید ۷ درصد گاز گلخانه‌‌‌ای جهان است. مثلا در ایالات‌متحده، میزان غذایی که دور ریخته می‌‌‌شود، عامل تولید ۱۷۰ میلیون تن گاز گلخانه‌‌‌ای است که این میزان، برابر است با تولید سالانه ۴۲ نیروگاه انرژی زغال‌سنگ. این مشکل بسیار بزرگی‌است. پس یعنی، یک فرصت تجاری بزرگ نیز هست. این موضوعی بود که «رایان بیگین» به آن پی برد. او مدیر عامل و هم‌‌‌بنیانگذار استارت‌آپی به نام «دایورت» در آمریکاست.

رایان گاهی مجبور می‌‌‌شود نقش کارآگاه خواربار فروشی را بازی کند. او در یک فروشگاه، در بخش چیدمان مواد خوراکی در قفسه‌‌‌ها ایستاده و با دقت نگاه می‌‌‌کند. کارمند فروشگاه، در حال چیدن کاهو در قفسه‌‌‌هاست و از هر شش تا، یکی را به دلیل خراب بودن به جعبه می‌‌‌اندازد. محتویات جعبه، وارد فرآیند بازیافت می‌‌‌شوند. رایان می‌‌‌گوید:  «آیا تا به حال، اتاق پشتی خواربارفروشی‌‌‌ها را دیده‌‌‌اید؟ باورتان نمی‌‌‌شود که آدم‌‌‌ها چقدر مواد خوراکی دور می‌‌‌اندازند. وحشتناک است.»

او در سال ۲۰۰۷ به این مشکل پی برد. می‌‌‌دانست مشکل کجاست اما نمی‌‌‌دانست چه کسب‌‌‌وکاری می‌‌‌تواند آن را حل کند. ایرادی هم ندارد. بسیاری از کارآفرین‌‌‌ها کارشان را با یک محصول یا خدمات شروع می‌‌‌کنند و سپس مردم را مجاب به خرید می‌‌‌کنند. اما یک کارآفرین باهوش، مسیر برعکس را انتخاب می‌‌‌کند: کارش را با یک مشکل شروع می‌‌‌کند و سپس یک راه حل را مکررا بازتعریف می‌‌‌کند تا زمانی که مساله حل شود. رایان و همکارش  «نیک ویتمن» دایورت را با این رویکرد راه‌‌‌اندازی کردند. رایان چند سال پس از فارغ‌‌‌التحصیلی از دانشگاه در محل کارش با نیک آشنا شد.

 اولین کارشان، فروش دستگاه تجزیه به یک خواربارفروشی بود. در سال ۲۰۱۴، ایالت ماساچوست که محل زندگی آنها بود، قانونی تصویب کرد که بر اساس آن، شرکت‌‌‌ها اجازه نداشتند از یک میزان بیشتر، ضایعات تولید کنند. رایان و نیک نیز پس از شنیدن این خبر، یک کارخانه در آن حوالی تاسیس کردند تا مواد خوراکی منقضی شده ۲۰۰ فروشگاه را به انرژی تبدیل کنند. در این مسیر، کسب‌‌‌وکارشان، فرم‌‌‌های مختلفی به خود گرفت. بسیاری از مدل‌‌‌ها را آزمون و خطا کردند.

آنها حالا بیش از ۲۵۰ کارمند دارند و به ۵۵۰۰ خرده‌‌‌فروشی از جمله سوپرمارکت‌‌‌های تارگت و کروگر خدمات می‌‌‌دهند. اما جزئیات و روال کارشان به چه شکل است؟ آنها یک ایده داشتند.

ابتدا ماشین‌‌‌های  «هضم بی‌‌‌هوازی»ساختند؛ ماشین‌‌‌هایی که غذا را تجزیه و به انرژی تبدیل می‌‌‌کنند. چنین دستگاهی را می‌‌‌توان در پشت فروشگاه گذاشت. یک روز، برای دریافت سرمایه سراغ یک سرمایه‌‌‌گذار رفتند.

او روی میز کوبید، سرشان داد کشید و گفت:  «دنبال سرمایه خطرپذیر نباشید. بروید یک مشتری پیدا کنید. اگر به توصیه‌‌‌ام گوش کنید، قول می‌‌‌دهم یک میلیون دلار به شما بدهم.» آنها‌  هم سراغ یک مغازه رفتند. صاحبان فروشگاه از ایده آنها خوششان آمد و ۵۰۰ هزار دلار بابتش پول پرداخت کرد.

نیک می‌‌‌گوید:  «ما آن پشت نشسته بودیم و حساب و کتاب مواد خوراکی دورریختنی را می‌‌‌نوشتیم. آنها هم در این فاصله، یک سوراخ روی دیوار ایجاد کردند تا مواد غذایی را از آن به داخل دستگاه بریزند » و این روالی بود که با سایر مشتریان تکرار شد. پس از مدتی متوجه شدند که با فروش دستگاه به تک‌فروشگاه‌‌‌ها، رشد کسب‌‌‌وکار سخت می‌‌‌شود. پس سراغ سوپرمارکت‌‌‌های زنجیره‌‌‌ای رفتند. به مرور کارشان گسترش پیدا کرد. بلافاصله، مشکلات دیگری در مقابلشان ظاهر شد.

اولا سیستم‌‌‌ها به خوبی کار نمی‌‌‌کردند و دوما، فروشگاه‌‌‌های زنجیره‌‌‌ای می‌‌‌گفتند: «مشتری‌‌‌های ما که غالبا عمده‌‌‌فروش هستند، تمایلی به تولید انرژی ندارند چون کارشان، فروش غذاست.»

رایان و نیک متوجه شدند که برای حل مشکل ضایعات غذا، علاوه بر تمرکز بر تجزیه آن، باید راهی نیز برای جلوگیری از آن پیدا کنند. در سال ۲۰۱۴، آنها تکنولوژی پیشرفته‌‌‌ای ساختند که می‌‌‌توانست همه چیز را کنترل کند. مثلا تشخیص می‌داد که  «اسفناج‌‌‌ها مدت زیادی در قفسه‌‌‌ها می‌‌‌مانند.» مشتری‌‌‌ها این ایده را خیلی دوست داشتند چون کاهش ضایعات غذا، برایشان سودآور بود. به این ترتیب، رایان و نیک به مرور و بر اساس نیازهای فروشگاه‌‌‌ها، مشکلات را پیدا و بازتعریف می‌‌‌کردند. حالا بیش از ۱۶ سال از تاسیس دایورت گذشته و این شرکت، کماکان در حال رشد و پیشرفت است.

هدف دایورت این است که تا سال ۲۰۳۰، ضایعات خوراکی صنعت سوپرمارکت را تا ۵۰‌درصد کاهش دهد. حالا فروشگاه‌‌‌ها آیتم‌‌‌های منقضی‌‌‌شده و آسیب‌‌‌دیده را به دایورت می‌‌‌فرستند. دایورت نیز آن اقلامی را که قابل خوردن هستند، به انبارهای غذا می‌‌‌فرستد تا به افراد نیازمند داده شود. سایر اقلام، وارد پروسه تولید انرژی تجدیدپذیر می‌‌‌شوند. اما همانطور که گفته شد، رایان همواره به دنبال راه‌‌‌هایی برای کاهش دورریز غذاست. مثلا در مورد کاهوها، کارمند مربوطه به خوبی تعلیم ندیده بود و نمی‌‌‌توانست سبزیجات خراب را از سالم تشخیص دهد و تصمیم بگیرد که کدام‌‌‌ها را دور بریزد.

دایورت، هر جا متوجه الگویی تکراری می‌‌‌شود، شروع به تحقیق و تفحص می‌‌‌کند. اگر کارکنان فروشگاه‌‌‌ها به درستی تعلیم نبینند، فروشگاه ضرر می‌‌‌کند. اما رایان کمک می‌‌‌کند از مشکل باخبر شوند. کاهش ضایعات در سطح خرده‌‌‌فروشی، یکی از بهترین استراتژی‌‌‌ها برای کاهش دورریز غذاست.

 به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تمرکز بر خرده‌‌‌فروشی‌‌‌ها می‌‌‌تواند امیدبخش باشد و این، نشان‌‌‌دهنده نبوغ است چون بسیاری از غذاهای دورریخته‌‌‌شده در این صنعت، کماکان قابل استفاده و آماده فروشند.

 رایان می‌‌‌گوید:  «تمرکز اصلی دایورت، هنوز هم کاهش دورریز مواد خوراکی است، نه تولید انرژی. ما به گاز طبیعی به چشم یک محصول نگاه نمی‌‌‌کنیم. انرژی، محصول فرعی فعالیت ماست.»