گروه نفت و پتروشیمی: پالایشگران هندی اگرچه در سال‌های تحمیل تحریم‌های غرب علیه ایران همکاری چندانی برای پرداخت بدهی‌های نفتی خود نداشتند؛ اما در آستانه ورود نخست‌وزیر این کشور به تهران با تغییر موضع پیشین خود، مبلغ ۷۵۰ میلیون یورو از بدهی ۶ و نیم میلیارد یورویی خود را به حساب‌ ایران واریز کردند.

به این ترتیب سفر روز گذشته نارندرا مودی به ایران باعث شد تا پالایشگران هندی بعد از چهار سال، برای نخستین بار بخشی از بدهی‌های نفتی خود را به شکل یورو و با همکاری هالک بانک ترکیه به ایران منتقل کنند. به عقیده کارشناسان پرداخت بخشی از بدهی‌های نفتی پیش از ورود نخست‌وزیر هند به ایران، تلاشی از سوی پالایشگران این کشور برای پیشبرد بهتر مذاکراتی است که نخست‌وزیر هند در زمینه نفت و گاز با مقامات و فعالان ایرانی خواهد داشت. حال پیام ۷۵۰ میلیون یورویی پالایشگران هندی در حالی به گوش می‌رسد که بخش زیادی از بدهی‌ها هنوز باقی مانده است و آنطور که رسانه‌های هندی خبر می‌دهند، قرار است بدهی باقی مانده با هماهنگی بانک مرکزی هند و به‌صورت اقساط به شرکت ملی نفت پرداخت شود تا از نوسان‌های شدید در ارزش پول ملی هند (روپیه) پیشگیری شود. این در حالی است که هندی‌ها پیش از این اعلام کرده بودند بدهی نفتی آنها به ایران به شکل سپرده در حساب‌های بانکی آنها ذخیره شده و در موقعیت مناسب آماده پرداخت است.

اما یک کارشناس صنعت نفت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» یکی از علل اصلی پرداخت بدهی‌های نفتی هند به شکل یورو را در سیاست‌های وزارت نفت جست‌وجو می‌کند و می‌گوید: به نظر می‌رسد وزارت نفت واگذاری قراردادهای جدید به هند در جریان سفر نخست‌وزیر این کشور به ایران را به روشن شدن تکلیف بدهی‌ها موکول کرده است.

حمید حسینی در ادامه می‌گوید: به خوبی می‌توان علت عجله هندی‌ها برای پرداخت بخشی از بدهی‌های خود به شکل یورو و پیش از رسیدن مودی به ایران را دریافت، این در حالی است که از سال ۹۱ به این سو ایران تقریبا موفق به دریافت پول نقد از هندی‌ها بابت بدهی‌های نفتی نشده و با پیشنهاد ارسال کالا یا پرداخت به شکل روپیه از سوی هندی‌ها مواجه بود.

پیشنهاد ارسال کالا از هند به ایران به جای پرداخت نقدی بدهی‌های نفتی در حالی از سوی هندی‌ها مطرح بود که حجم تجارت سالانه هند با ایران بسیار کمتر از بدهی ۶ و نیم میلیارد یورویی نفتی آنها به کشورمان بود. اما در آستانه سفر نخست‌وزیر هند به ایران و برای نخستین بار بعد از اجرای برجام، شرکت پالایش و پتروشیمی مانگلور معادل ٥٠٠ میلیون دلار و شرکت ایندین‌اویل معادل ٢٥٠ میلیون دلار از بدهی‌های خود را به ایران پرداخت کرده‌اند. شرکت اسار نیز به زودی ٥٠٠ میلیون دلار به ایران می‌پردازد. بر این اساس به نظر می‌رسد پس از چهار سال تاخیر در پرداخت بدهی‌های نفتی، امیدواری به همکاری‌های بیشتر با ایران در دوران پسابرجام، هندی‌ها را به پرداخت بدهی‌های نفتی خود به ایران تشویق کرده است.

از نگاه حمید حسینی، هند می‌تواند در زمینه‌های نفتی و پالایشگاهی شریک خوبی برای ایران باشد؛ چه در زمینه خرید و چه در زمینه همکاری در پروژه‌های اجرایی. هند به‌عنوان سومین ظرفیت بزرگ پالایشگری دنیا بعد از چین و کره، کشوری است که بر خلاف مشتری‌های اروپایی و سایر مشتری‌های آسیایی، خریدار نفت سنگین ایران است و در ماه گذشته خرید نفت خود از ایران را از ۱۵۰ هزار بشکه به ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داده‌ است. این میزان افزایش در حالی است که گفته می‌شود هند به دنبال دو برابر کردن واردات نفت از ایران است. هند همچنین در زمینه فعالیت‌های گازی، علاقه‌مند به حضور در میدان گازی فرزاد‌بی است و پیش از این نیز مذاکراتی برای حضور در این میدان انجام داده بود. حال باید دید بعد از سفر نخست‌وزیر هند به ایران، همکاری‌های نفتی و گازی ایران و هند در چه مسیری قرار خواهد گرفت.