افزایش قیمت کالا دورنمای اقتصادی کشورهای غنی از منابع را تحکیم کرده و روسیه هم از این وضعیت نهایت استفاده را می‌کند و تمرکز خاصی روی نفت‌خام و گاز طبیعی داشته است، با این حال گازپروم تمایلی برای عرضه بیشتر به مشتریان اروپایی نشان نمی‌دهد.

صادرات گازپروم از ۱۹۹ میلیارد متر‌مکعب در سال ۲۰۱۹ به ۱۷۰ میلیارد متر‌مکعب در سال ۲۰۲۰ کاهش یافت. عمده این گاز از طریق خطوط لوله ترانزیت روسیه از بلاروس و اوکراین می‌گذرد. حدود ۵۵میلیارد متر‌مکعب دیگر ظرفیت در سال ۲۰۱۱ با تکمیل خط لوله نورد‌استریم اضافه شد و هنگامی که فعالیت نورد‌استریم۲ آغاز شود، این ظرفیت دو برابر شده و تا دو سال آینده به ۱۱۰ میلیارد متر‌مکعب می‌رسد.

احیای اقتصاد اروپا تقاضا برای کالاها را افزایش داده و به بالا رفتن قابل‌ملاحظه قیمت‌ها منجر شده است. اگرچه واردات LNG طی سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده اما عمده گاز طبیعی مورد نیاز اروپا از طریق خطوط لوله تامین می‌شود.

در صادرات خط لوله‌ای، روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده و تاثیرگذارترین کشور گازی به دلیل بزرگی صنعت انرژی و ظرفیت بالا  است. اگرچه قیمت‌ها مناسب است اما به‌نظر نمی‌رسد گازپروم عجله‌ای برای فرستادن حجم بیشتر علاوه بر قراردادی که با مشتریان اروپایی دارد، داشته باشد.

پس از یک فصل سرد کم‌سابقه، ذخایر اروپایی در رکورد پایینی قرار دارد که تقاضا به‌منظور آماده بودن برای زمستان بعدی را بیشتر می‌کند. همچنین بخش‌هایی از اروپا گرمای غیرمعمولی را در تابستان تجربه می‌کنند که به تقاضای بالاتر برای برق منجر شده است. تحت شرایط عادی نیروگاه‌های زغال‌سوز شکاف موجود را پر می‌کردند اما قیمت دی‌اکسید‌کربن در سیستم تجارت آلایندگی اروپا از نوامبر دوبرابر شده است و به ۵۲ یورو رسیده است، بنابراین نیروگاه‌های گازسوز که تقریبا ۵۰ درصد آلایندگی کمتری تولید می‌کنند، تقاضای بالاتری دارند. در گذشته گازپروم به سرعت صادرات گاز را افزایش می‌داد تا نیازهای بیشتر مشتریانش را تامین کند و به هدف خود برای افزایش سهم بازارش دست پیدا کند، با این حال این شرکت روسی از ارسال حجم بیشتر گاز از طریق سیستم خط لوله اوکراین خودداری کرده است. نیک کمپل، مدیر شرکت مشاوره اینسپایرد انرژی در این‌باره گفت: در تابستان امسال تاکنون گازپروم از خرید ظرفیت در مناقصه‌های ماهانه اوکراین خودداری کرده است، بنابراین می‌توان این اقدام را یک استراتژی برای پیش‌بردن تکمیل خط لوله نورداستریم‌۲ ارزیابی کرد. النا بورمیسترووا، مدیرکل صادرات گازپروم تغییر در استراتژی این شرکت را تکذیب کرده است با این حال درخواست مشتریان برای دریافت حجم بیشتر گاز را مورد تایید قرار داده است. اظهارات وی که گفته است با تکمیل نورداستریم‌۲ گاز بیشتری جریان پیدا خواهد کرد، نیت مسکو درخصوص تحت‌فشار گذاشتن اروپا برای تکمیل ساخت این خط لوله را تایید می‌کند. این پروژه به دلیل تحریم‌های آمریکا به تاخیر افتاده است، با این حال گازپروم متعهد مانده است ساخت نورد‌استریم‌۲ را تکمیل کند. دو کشتی روسی احداث لوله در بستر دریا بدون‌وقفه کار می‌کنند. به گفته ماتیاس وارنیگ، مدیرعامل شرکت نورد‌استریم‌۲، احداث یکی از دو خط لوله به پایان رسیده و دومی هم در اوت تکمیل خواهد شد.

یک نظریه دیگر درخصوص عدم تمایل گازپروم برای ارسال حجم بیشتر گاز، استراتژی استوار بر سود است. در گذشته افزایش سهم بازار هدف اصلی گازپروم بود و گاهی به‌بهای سودآوری تمام می‌شد. بنابراین گاز طبیعی به عنوان یک سلاح سیاسی در بحرا‌ن‌های متعدد در اروپای‌شرقی که وابستگی زیادی به گاز دارد، مورد استفاده قرار گرفت. از این نظر نقش گازپروم بیشتر شبیه اوپک است با این تفاوت که نفوذش به اروپا محدود است که در آنجا ارتباط خوبی با مشتریان دارد. توجه اتحادیه اروپا به مساله پایداری و کربن‌زدایی ممکن است روسیه را به این سمت بکشاند که ارزش گاز طبیعی خود را در حالی که بازار قابل‌توجهی وجود دارد، حداکثری کند.

با این حال می‌تواند یک فرصت‌طلبی کوتاه‌مدت هم باشد. قیمت گاز طبیعی در بازار اروپایی از ۱۳۰ دلار به ازای هر هزار متر مکعب در سال ۲۰۲۰ به ۴۰۰ دلار در حال‌حاضر افزایش پیدا کرده است.

اخبار مرتبط