گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: کاهش قیمت نفت که منجر به رقابت شدید بین تولیدکنندگان در این بازار شده، این بار افت صادرات نفت ایران را به دنبال داشته است. میزان صادرات نفت ایران در ژانویه سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۱ درصد کاهش داشته و به زیر یک میلیون بشکه در روز رسیده است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در حال حاضر دو عامل در میزان صادرات نفت ایران تاثیرگذار است؛ اول اینکه به دلیل تحریم‌ها مقاصد صادراتی نفت ایران به شدت کاهش یافته است و محدود شدن بازار صادراتی باعث شده هر تغییری در کشورهای هدف بر میزان صادرات ایران تاثیرگذار باشد چراکه بازار جایگزینی برای نفت ایران وجود ندارد. از طرفی کاهش قیمت نفت در چند ماه اخیر به تخفیف‌های آنچنانی از سوی کشورهای تولید‌کننده نفت منجر شد که اوضاع این بازار را آشفته‌تر کرده و همین امر، بازاریابی نفت ایران را دشوارتر از پیش کرده است.

فروش نفت کمتر از یک میلیون بشکه

بعد از تشدید تحریم‎های غرب علیه ایران، کشورمان بسیاری از مشتریان نفتی خود را از دست داد و خریداران نفت ایران به چهار کشور آسیایی چین، ژاپن، هند و کره جنوبی محدود شد. واردات کشورهای نامبرده در حالی از ایران ادامه یافت که آمریکا و اتحادیه اروپا این کشورها را تهدید کردند درصورتی که واردات خود از ایران را کاهش ندهند شامل تحریم‌های غرب خواهند شد. بر همین اساس این چهار کشور آسیایی به‌طور منظم مقدار واردات خود از ایران را کاهش دادند و تداوم این روند میزان صادرات کشورمان را در برخی ماه‌ها به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز رساند.

با توافق موقت ژنو بین ایران و گروه ۱+۵ بر سر مسائل هسته‌ای، مشتریان آسیایی نفت کشورمان با آسودگی خاطر بیشتری شروع به واردات نفت از ایران کردند. به‌طوری‌که ظرف چند ماه صادرات نفت ایران به شکل قابل توجهی افزایش یافت. اما در حال حاضر یعنی حدود یک سال بعد از این توافق، براساس آمار منتشر شده توسط خبرگزاری رویترز، صادرات نفت کشورمان در ژانویه امسال به کشورهای آسیایی کاهش داشته است. ایران که در ژانویه سال ۲۰۱۴ بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه در روز نفت صادر کرده بود، در ژانویه امسال حدود ۹۸۰ هزار بشکه نفت به چهار کشور آسیایی فروخته است که نشان از کاهش ۲۱ درصدی میزان صادرات در این بازه زمانی دارد. همچنین در ماه ژانویه نسبت به ماه پیش از آن (دسامبر ۲۰۱۴) حدود ۱۹ درصد کاهش صادرات داشته‌ایم. در دسامبر ۲۰۱۴ صادرات روزانه نفت حدود ۲۲/ ۱ میلیون بشکه بود. بر اساس این آمار، هر چهار کشور چین، هند، ژاپن و کره جنوبی در ژانویه ۲۰۱۵ نسبت به ژانویه سال قبل واردات خود از ایران را کاهش داده‌اند.

میزان صادرات نفت تحت تاثیر مسائل داخلی کشورهای خریدار

به گزارش «دنیای اقتصاد»، محدود شدن بازار نفت ایران موجب شده است مسائل داخلی کشورهای خریدار نفت بر میزان صادرات نفت کشور اثر‌گذار باشد. به‌طور مثال اگر یکی از کشورهای خریدار نفت به دلیل قرار گرفتن در زمان تعمیر و نگهداری واردات خود را به‌طور کلی کاهش دهد، میزان صادرات نفت ایران به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد، چراکه بازار جایگزینی برای نفت به فروش نرفته ایران وجود ندارد. در ماه ژانویه درباره هند و ژاپن این اتفاق افتاد.

در واقع بیشترین کاهش از سوی هند با افت بیش از ۳۳ درصدی واردات از کشورمان رخ داده است. کاهش واردات هند در پی سفر اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا به این کشور رخ داد، چراکه دولت هند پیش از سفر اوباما از پالایشگاه‌های خود خواست که واردات نفت از ایران را کاهش دهند زیرا نمی‌خواهد مذاکرات در این سفر تحت تاثیر میزان واردات نفت بیش از حد مجاز از ایران قرار بگیرد. بر اساس این آمار واردات هند در ماه ژانویه ۲۰۱۵ نسبت به ماه پیش از آن بیش از ۱۹ درصد کاهش داشته است. به غیر از هند، میزان صادرات نفت ایران در ماه گذشته تحت تاثیر مسائل داخلی ژاپن نیز قرار گرفت. این کشور با وجود اینکه واردات خود در ماه ژانویه امسال را نسبت به مدت مشابه سال قبل به شکل قابل توجهی کاهش داده است، اما توجه به روند واردات نفت این کشور از ایران طی یک سال اخیر نشان می‌دهد واردات ژاپن نسبت به دسامبر ۲۰۱۴ افزایش داشته است. ژاپن کشوری است که طی یک سال گذشته با رکود اقتصادی روبه رو بوده است؛ اما آخرین اخبار از افزایش رشد اقتصادی این کشور خبر می‌دهد. احتمال می‌رود افزایش واردات این کشور در پی بهبود وضع اقتصادی آن اتفاق افتاده باشد.

نفت ارزان؛ بازاریابی دشوار

چین در ماه گذشته واردات نفت از ایران را کاهش داده است. این کشور در ماه ژانویه ۴۶۹ هزار بشکه نفت از کشورمان وارد کرده که نسبت به ژانویه سال پیش بیش از ۱۶ درصد و نسبت به دسامبر ۲۰۱۴ بیش از ۲۲ درصد کاهش داشته است. چین همچنین حدود ۱۵ درصد واردات خود از عربستان را در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داده، این در حالی است که صادرات نفت روسیه به این کشور در همین بازه زمانی ۳۱ درصد افزایش داشته است.

در شرایط کنونی بازار نفت که با مازاد عرضه روبه‌رواست، کشوری در رقابت برای جذب مشتری پیروز می‌شود که کالای خود را با تخفیف بیشتری عرضه کند. با کاهش قیمت نفت عربستان طی چند مرحله قیمت‌های خود را برای کشورهای آسیایی کاهش داد، مقامات نفتی این کشور بارها اعلام کردند که برای رقابت در بازار و جذب مشتریانشان به این اقدام دست زده‌اند. در همان زمان زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید که شروع‌کننده رقابت و جنگ قیمتی بین کشورهای اوپک و روسیه بود، در واقع این کشور که در چند سال اخیر با افزایش تولید نفت آمریکا برخی از بازارهای نفتی خود را از دست داده، فعالیت خود را در بازارهای آسیایی افزایش داده است.

از طرفی چین که برای پر کردن مخازن نفتی خود طی یک سال گذشته سعی در افزایش واردات نفت داشت، به دنبال فروشندگانی می‌گردد که نفت خود را با تخفیف بیشتری عرضه کنند. در این بین آمار واردات چین این گمانه را به وجود می‌آورد که درحالی که کشورهای اوپک درحال رقابت برای کسب بازار بودند این روسیه بوده است که احتمالا با تخفیفی بیش از ایران، عربستان و دیگر کشورهای عضو میزان صادرات نفت خود را افزایش داده است.

در این بین واردات نفت کره جنوبی در ژانویه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر خاصی نداشته، اما نسبت به ماه پیش از آن حدود ۵۰ درصد افت داشته است.

ثبات در تولید نفت ایران

در این بین جدیدترین گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد تولید نفت خام ایران در ژانویه و فوریه ۲۰۱۵ همچنان در سطح ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز باقی مانده است. این در حالی است که کویت و امارات متحده عربی با ۶/ ۲ و ۷/ ۲ میلیون بشکه در روز کمتر از کشورمان نفت تولید کرده‌اند. بر این اساس ایران بعد از عربستان(۶/ ۹ میلیون بشکه در روز) و عراق(۴/ ۳ میلیون بشکه در روز) سومین تولید‌کننده اوپک محسوب می‌شود.همچنین براساس این گزارش تولید سوخت مایع در ایران طی ماه‌های ژانویه و فوریه ۲۰۱۵ کاهش یافته است. در واقع کشورمان در ماه‌های ژانویه و فوریه ۲۰۱۵ روزانه ۳/ ۳ میلیون بشکه سوخت مایع شامل نفت خام و میعانات گازی تولید کرده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰۰ هزار بشکه کمتر است. همچنین بر اساس گزارش EIA متوسط تولید نفت کشورهای عضو اوپک در این ۲ ماه نیز روی هم رفته ۳۰ میلیون بشکه در روز برآورد شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۰۰ هزار بشکه کمتر است.

فروش نفت زیر مرز توافقی