کارشناسان در یک میزگرد مطرح کردند
صنعت روشنایی در وضعیت هشدار
این در حالی است که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تبدیل یک لامپ رشته‌ای به لامپ LED می‌تواند میزان مصرف روشنایی‌ها در ایران را که سالانه به تولید ۱۷۰ میلیون عدد لامپ نیاز دارد را به یک‌دهم کاهش دهد؛ عدد قابل‌توجهی که به‌زعم کارشناسان نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش مصرف برق آن هم در زمان پیک بار دارد. اما چرا با وجود چنین نیازی در زیرساخت‌ها، تولیدکنندگان داخلی لامپ در ایران با مشکلات و چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند و در رقابت با خارجی‌ها از گود رشد و توسعه عقب می‌مانند؟ به اعتقاد فعالان صنعت لامپ، تولیدکنندگان ایرانی توان تولید ۱۷۰ میلیون عدد لامپ در سال را دارند، اما به دلایلی مانند نوسانات نرخ ارز، کمبود مواد اولیه، کمبود نقدینگی، واردات لامپ‌های بی‌کیفیت و ارزان قیمت خارجی و ناتوانی در تامین به‌موقع مواد اولیه قادر به این میزان تولید نیستند و در نتیجه تیراژ تولید در کشور به شدت پایین آمده است. این در حالی است که لامپ‌های وارداتی با قیمت کمتری عرضه می‌شوند و این موضوع بر خرید لامپ‌های با‌کیفیت و استاندارد داخلی تاثیر بسزایی داشته است. از سوی دیگر عدم تامین به‌موقع ارز باعث شده اجزا و قطعات مورد نیاز برای کالاهایی که با مواد اولیه وارداتی کامل می‌شوند با دست‌اندازهایی مواجه شده و نهایتا پروسه تولید وارد ریل نشود. «دنیای اقتصاد» در میزگردی با حضور محمود کجوری هرج، عضو هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ روشنایی و احمد محسنی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ روشنایی مهم‌ترین گلوگاه‌های صنعت روشنایی و لامپ در کشور را بررسی کرده است که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به افزایش خاموشی‌های تابستان امسال، نقش لامپ‌های استاندارد را در کاهش و مصرف بهینه برق، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کجوری: یکی از مواردی که نقش مهمی در کاهش خاموشی دارد، مصرف لامپ‌های استاندارد است. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از مصرف برق کشور برای روشنایی است. هم‌اکنون بسیاری از لامپ‌های رشته‌ای به لامپ‌های کم‌مصرف و LED تبدیل شده‌اند که این موضوع کمک بزرگی به صرفه‌جویی در مصرف برق کرده است. بنابراین، تبدیل یک لامپ رشته‌ای به لامپ LED مصرف برق را یک‌دهم می‌کند و باید به این نکته توجه کرد که اگر بخواهیم مصرف برق را کاهش دهیم، بهترین گزینه کاهش مصرف در حوزه روشنایی است، زیرا در سایر حوزه‌ها کاهش مصرف تقریبا غیرممکن است.
محسنی: در فرهنگ ما ایرانی‌ها مصرف بالای برق و لامپ یک موضوع طبیعی است. در برخی خانه‌ها میزان روشنایی بسیار بیشتر از نیاز است و این الگو باید اصلاح شود.
در حال حاضر مصرف‌کنندگان ایرانی، بیشتر از محصولات تولید داخل استفاده می‌کنند یا خارجی؟
کجوری: مصرف‌کنندگان مشکلی با خرید و استفاده از محصولات داخلی ندارند، اما از لامپ‌های ایرانی و تولید داخل کمتر استفاده می‌کنند. دلیل این مشکل هم فروشندگان این محصولات هستند. متاسفانه فروشندگان ترجیح می‌دهند کالای قاچاق را به مشتری عرضه کنند، چراکه این کالاها موضوعاتی همچون مالیات بر ارزش‌افزوده ندارند.
محسنی: پورسانت فروش لامپ‌های وارداتی بسیار بیشتر از لامپ‌های ایرانی است. اما مصرف‌کنندگان ایرانی به‌طورکامل بر این موضوع اشراف دارند که محصولات ایرانی، از نظر کیفیت و خدمات پس از فروش، بسیار به صرفه‌تر از محصولات خارجی است.
سازوکار قیمت‌گذاری لامپ‌ها و روش تامین مواد اولیه این محصولات در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
محسنی: یکی از مشکلات تولیدکنندگان داخلی، عدم توانایی در تعیین یک قیمت‌تمام شده صحیح و به‌صرفه است؛ تا زمانی‌که نرخ ارز روزانه نوسان دارد و هیچ قیمت و شاخص اقتصادی در کشور ثابت نیست، چگونه می‌توان یک قیمت‌تمام شده مشخص و بدون افت و خیز را اعلام کرد؟ از سوی دیگر، ضوابط و قوانین قیمت‌گذاری سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، اجرایی نیست زیرا نوسانات قیمت ارز و شاخص‌های اقتصادی، به شدت بالاست.
کجوری: قیمت لامپ‌ها در مراکز تولیدی و براساس قیمت مواد اولیه، هزینه دستمزد، استهلاک و در نهایت قیمت‌تمام شده، تعیین می‌شود. در حال حاضر، برای مصرف‌کنندگان قیمت دقیقی از طرف سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تعیین نشده، زیرا تامین مواد اولیه با مشکل و نوسانات قیمتی همراه است و نمی‌توان قیمت مشخصی را برای مشتری تعیین کرد. یکی دیگر از موانع قیمت‌گذاری دقیق کالا، مشخص نبودن میزان ارزی است که به این نوع محصولات تعلق می‌گیرد. برای برخی قطعات که برای تولید یک لامپ نیاز است، دلار ۴۲۰۰ تومانی تعلق نمی‌گیرد و این موضوع برای تولیدکنندگان مشکلات عدیده‌ای به‌وجود آورده است.
اگر بخواهید در یک جمع‌بندی از مشکلات صنعت لامپ و روشنایی بگویید، چه مواردی را مطرح می‌کنید؟
کجوری: همان‌طور که اشاره شد، مهم‌ترین مشکل صنعت لامپ و روشنایی، مشکل ارز است. تامین ارز مورد نیاز برای مواد اولیه به قدری سخت و زمانبر شده که تولیدکنندگان انگیزه‌ای برای توسعه فعالیت‌های خود ندارند. متاسفانه در بحث تخصیص ارز موضوع دیگری هم مطرح است؛ تولیدکننده باید بتواند برای حضور در سمینارهای خارجی، بازدید از کارخانه‌های روز دنیا و موارد این چنینی، ارز رسمی تهیه کند. اما نه ارز مورد نیاز برای تامین مواد اولیه موجود است و نه ارز رسمی برای حضور در سمینارها. چالش دیگر، کمبود نقدینگی است. این چالش به دو شکل به تولیدکنندگان آسیب می‌زند؛ یک مورد زمانی است که تولیدکنندگان محصول خود را به دولت یا شرکت‌های دولتی می‌فروشند و نمی‌توانند مطالبات خود را وصول کنند و مورد دیگر زمانی است که تولیدکننده برای حل مشکل نقدینگی خود، دست به دامن بانک‌هایی می‌شوند که تسهیلات خود را با سودهای کلان عرضه می‌کنند.
محسنی: یکی از چالش‌ها، موضوع مالیات ارزش‌افزوده است. مباحث مربوط به تامین‌اجتماعی دیگر چالشی است که ادامه کار برای تولیدکنندگان را سخت و دشوار کرده است. با درصدهای بالایی که تولیدکنندگان به تامین‌اجتماعی می‌پردازند، اگر کارگری اخراج شود یا بخواهد کار را ترک کند، تامین‌اجتماعی پس از دشواری‌های فراوان حقوق او را می‌پردازد. مشکل دیگر موضوع تخصیص کد ارزی است. به‌عنوان مثال کالاهای وارداتی که مربوط به یک فاکتور بوده و دارای کد تشخیص ارز است اگر به دلایلی قسمتی از آن ترخیص نشود، پس از رفع مشکل برای قسمت باقی‌مانده نیاز به کد تشخیص ارز جداگانه دارد اما بانک مرکزی از اختصاص کد جدید خودداری می‌کند و این موضوع باعث می‌شود نه‌تنها تولیدکننده وارد یک بوروکراسی پیچیده شود بلکه گاه اجناس تا ۹ ماه در گمرک می‌ماند.
به‌طورکلی چشم‌انداز صنعت لامپ را با توجه به شرایط امروز اقتصاد کشور چطور ارزیابی می‌کنید؟
کجوری: زمانی که یک تولیدکننده فعالیت در یک صنعت را آغاز می‌کند، تمام تفکرش ادامه این فعالیت است. وقتی یک صنعت‌گر روی صنعت لامپ سرمایه‌گذاری می‌کند، انتظار دارد بعد از مدتی بتواند برای خود نمایندگی ایجاد کند و کسب‌وکار خود را توسعه دهد. متاسفانه، شرکت‌های بسیاری بودند که با وجود فعالیت و تلاش بسیار، به‌دلیل وضعیت بد اقتصاد کشور، نتوانستند فعالیت‌های خود را ادامه دهند. با این حال انتظار می‌رود این صنعت با همکاری و همدلی نهادهای مربوطه همچنان با قدرت به حیات خود ادامه دهد.
محسنی: صنعت لامپ و روشنایی یک صنعت راهبردی است. حال اینکه در زمان کنونی هیچ صنعتی در هیچ کشوری به‌طور ۱۰۰ درصد داخلی نیست و بالاخره بخشی از آن وابسته به برخی مواد وارداتی است. در ایران گاه صحبت‌هایی مبنی بر خودکفایی در یک صنعت می‌شود که مبنای درستی ندارد، زیرا این روند صرفه اقتصادی ندارد. زمانی می‌توان ادعا کرد خودکفا هستیم که در صنعت جهانی دخل و تصرف جدی داشته باشیم. به‌عنوان مثال اگر روزی کالاهای صادراتی ما غیر از نفت، وارد بازارهای جهانی نشود و در بازار جهانی کمبود آن کالا احساس شود، آن زمان است که می‌توان ادعا کرد یک اقتصاد خودکفا، تاثیرگذار و مهم در جهان هستیم. بنابراین، اکنون در زمینه تولید و مونتاژ لامپ هیچ مشکلی نداریم و این کار صرفه اقتصادی بیشتری دارد.
ارسال نظر