با تاکید بر عدم اعمال خاموشی در بخش خانگی عنوان شد
برنامه جبران کمبود ۱۰هزار مگاوات برق
در همین راستا مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر با تاکید بر اینکه برای افزایش ۴ هزارمگاواتی مدیریت سمت تقاضا و افزایش ظرفیت پاسخگویی بار شبکه به ۱۰ هزارمگاوات در تابستان سال آتی برنامه‌ریزی‌هایی جدی انجام شده است اضافه کرد: این برنامه در چهار حوزه صنعت، کشاورزی، اداری و (خانگی و تجاری) و در دو اولویت تدوین شده که گام اول شامل مدیریت سمت تقاضا در بخش‌های کشاورزی، عمومی و اداری بوده و گام دوم نیز مربوط به مشترکان تجاری و خانگی پر مصرف است.
افزایش برنامه‌های پاسخگویی بار در سال آتی
هادی مدقق گفت: در بخش کشاورزی ظرفیت از ۲۲۰۰ مگاوات به ۵ هزارمگاوات و مجموع ظرفیت پاسخگویی بار شبکه در تابستان آینده به ۱۰هزارمگاوات بالغ می‌شود تا دیگر شاهد خاموشی‌های بخش خانگی و شهری نباشیم.
وی مدیریت سمت تقاضا را ظرفیتی عنوان کرد که عمدتا در تعامل با مشترکان عمده تجاری، صنعتی، اداری و کشاورزی که امکان جابه‌جایی بار به ساعات کم باری را دارند، حاصل می‌شود و با ارائه مشوق‌هایی همراه است.
مدقق تصریح کرد: سال گذشته توزیع برق شیراز و استان فارس موفق شدند حدود ۵۰۰ مگاوات از مصرف چاه‌های کشاورزی را با برنامه‌ریزی بین ساعات ۱۲ تا ۱۸ و بهره‌گیری از کنتورهای هوشمند و تابلوهای مکمل مدیریت کنند که البته بسیاری از استان‌های کشور نیز از این ظرفیت برخوردارند. بر همین اساس تلاش داریم با تجهیز ۱۶۰هزار چاه کشاورزی به کنتورهای هوشمند و تابلوهای مکمل، این امکان را برای بقیه استان‌ها فراهم کنیم و ظرفیت مدیریت بار کشاورزی را به ۵ هزارمگاوات افزایش دهیم.
وی ادامه داد: برنامه تکمیل نصب کنتورهای هوشمند برای مشترکان دیماندی که شامل مشترکان صنعتی، اداری بزرگ و تجاری بزرگ می‌شود را هم اجرا می‌کنیم و ۱۰درصد باقی‌مانده از ظرفیت پاسخگویی بار این مشترکان را نیز به کار خواهیم گرفت و تاکید ویژه کرده ایم تمامی مشترکان عمومی و اداری تا تابستان آتی به کنتور هوشمند مجهز شوند و با اجرای این برنامه‌ها در بخش‌های مختلف اداری، صنعتی، کشاورزی، تجاری و خانگی، ظرفیت مدیریت بار تابستان ۱۴۰۱ را به ۱۰ هزار مگاوات ارتقا می‌دهیم.
۱۰هزار مگاوات بهینه‌سازی مصرف انرژی تا ۱۴۰۴
مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر، راهکار پیشنهادی دوم را برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی به ویژه جایگزینی کولرهای گازی فرسوده و افزایش راندمان کولرهای آبی، افزایش بازدهی روشنایی معابر و روشنایی ساختمان‌های اداری با لامپ‌های LED و استفاده از فناوری اینترنت اشیا (IOT) در مدیریت بار ذکر کرد که راهکاری بلندمدت محسوب می‌شود و تا سال ۱۴۰۴ دستیابی به ۱۰ هزار مگاوات مدیریت مصرف در این بخش برنامه‌ریزی شده است.
وی بهینه‌سازی را یک فعالیت ماندگار توصیف کرد که لازمه آن جلوگیری وزارت صمت از تولید یا ورود لوازم برقی پرمصرف جدید به ویژه کولرهای گازی کم بازده به کشور است کاری که پیش از این در مورد لامپ‌های التهابی و پرمصرف و جایگزینی آن با لامپ‌های پربازده با موفقیت انجام شد و با جلوگیری از تولید یا ورود لامپ‌های رشته‌ای بالای ۴۰ وات، استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف به یک فرهنگ در کشور تبدیل شده است.
مدقق از برنامه‌ریزی برای ۵۰۰ مگاوات کاهش پیک ۱۴۰۱ به کمک بهینه‌سازی انرژی خبرداد که عمدتا از طریق جایگزینی کولرهای فرسوده و اصلاح روشنایی معابر انجام می‌شود و به طور قطع نمی‌توان میزان تحقق آن را پیش‌بینی کرد.
وی تاکید کرد: در این بخش لازم است سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهبود بهره‌وری انرژی (ساتبا) که متولی حوزه بهره‌وری انرژی است، به طور جدی و عملیاتی فعال شود و امیدواریم در دوره جدید شاهد تحقق این اقدام باشیم.
مدقق با بیان اینکه بهینه‌سازی مصرف انرژی، کاری زمانبر است افزود: یک ظرفیت ۱۰ هزار مگاواتی تا سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده که نیاز است خیلی از مسائل دیگر هم کنار آن دیده شود از جمله از ادامه تولید یا واردات لوازم کم بازده جلوگیری و لوازم فرسوده باید جمع‌آوری شود که نیازمند همکاری با وزارت صمت است و هم اکنون نیز ارتباط تنگاتنگی با این وزارتخانه داریم.
مدیریت سوخت و امکان سهمیه‌بندی انرژی در زمستان
مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر با تاکید بر اینکه بحران کمبود سوخت در زمستان به لحاظ گستردگی می‌تواند مانند تابستان اثرگذار باشد، افزود: عمده بار مصرفی زمستان با توجه به نبود بارهای سرمایشی، به بارهای مصارف صنعتی مربوط است که تنها ابزار برای مدیریت بار زمستانی محسوب می‌شود.
وی شرایط تامین انرژی اعم از گاز و برق برای صنایع طی زمستان ۱۴۰۰ را حائز اهمیت دانست و بر لزوم تسریع در برگزاری جلسات با وزارت صمت، نمایندگان صنایع، شرکت گاز و توانیر با هدف مدیریت سوخت و سهمیه‌بندی انرژی برای هریک از ۴۰۰ صنعت عمده در بازه چهار ماهه آذر تا آخر زمستان تاکید کرد.
مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر سهمیه‌بندی انرژی را راهکار پیشگیری از بحران کمبود سوخت و یکی از تدابیر بسته پیشنهادی توانیر برای مدیریت سمت تقاضا عنوان کرد که در این برنامه‌ریزی، سهم هریک از صنایع عمده مانند فولاد و سیمان تعیین شده و هر صنعت، سهمیه مشخص شده را بین کارخانه‌های خود تقسیم می‌کند و برنامه‌شان را برای کنترل و مدیریت انرژی اعلام می‌کنند که عمده کار مدیریت آن به وسیله شرکت مدیریت شبکه انجام می‌شود.
این کارشناس صنعت برق مشکل اصلی محدودیت زمستان را مربوط به کمبود انرژی عنوان و تاکید کرد: در صورت تامین سوخت ،هیچ محدودیتی برای تولید برق در زمستان نداریم و سهم هر یک از صنایع در بخش‌های پاسخگویی بار، بهینه‌سازی مصرف انرژی و سهمیه‌بندی سوخت را به تفکیک و برای مقاطع مختلف زمستان و تابستان تا سال ۱۴۰۴مشخص کردیم که به‌تدریج اعمال سهمیه‌بندی را کاهش داده و در زمستان ۱۴۰۴ به صفر می‌رسانیم.
تامین برق مدیریت شده به جای خاموشی با کنتورهای هوشمند
مدقق کنتورهای هوشمند را ابزار رویت‌پذیری و مدیریت‌پذیرکردن بار و سهمیه‌بندی انرژی مشترکان عنوان کرد که استفاده از آن در قالب طرح فهام از ۱۰ سال پیش شروع و پیش‌بینی‌های لازم برای محدود کردن مصرف در مواقعی که امکان تامین برق به اندازه کافی وجود ندارد و ظرفیت‌های پاسخگویی هم جوابگو نیست، در این کنتورها دیده شده و امکان محدود کردن مصرف و تامین حداقلی بار به جای خاموشی وجود دارد و امسال به صورت پایلوت انجام شده است.
وی افزود: به عنوان مثال به ادارات دولتی تکلیف شده در ساعات اوج بار مصرفشان را به ۵۰درصد و بعد از ساعات اداری به ۱۰درصد محدود کنند و اگر اداره‌ای از آن عدول کند، کنتورها قابل برنامه‌ریزی است و درصورتی که مصرف در ساعات تعیین شده کاهش نیابد، قطع می‌شود و پس از کاهش بارهای اضافی، مجددا وصل خواهد شد.
به گفته مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر: در زمان بحران می‌توانیم به کمک کنتورهای هوشمند، انرژی را سهمیه‌بندی کنیم به عنوان مثال می‌توان مصرف برق مغازه‌ها را طی ساعات اوج بار به مقدار معینی محدود کرد و هرکس رعایت نکند تا زمانی که مصارف مازاد را خارج نکرده، برقش قطع می‌شود به این ترتیب شبکه همچنان برقدار است و به جای اعمال خاموشی، امکان استفاده محدود مشترکان از برق در شرایط پرباری شبکه فراهم می‌شود.
وی از تجهیز حدود صددرصد مشترکان ولتاژ اولیه (متصل به شبکه ۲۰ کیلوولت) همچنین ۹۰درصد مشترکان دیماندی (متصل به شبکه ۳۸۰ ولت سه فاز) و ۵۰درصد مشترکان کشاورزی به کنتورهای هوشمند خبر داد و اولویت اول این دفتر را تکمیل مشترکان کشاورزی و مشترکان دیماندی عنوان کرد که تا تابستان آینده انجام می‌شود و۱۰ هزار مگاوات ظرفیت مدیریت بار را تا خرداد ۱۴۰۱ محقق می‌سازد. وی در ادامه اولویت دوم این دفتر را مشترکان عمومی و اداری ذکر کرد که بخش عمده‌ای از آن هم فاقد کنتورهای هوشمند است.
مدقق اولویت‌های بعدی را تجهیز مشترکان عمومی از جمله مساجد و مدارس و سپس مشترکان تجاری و خانگی بالای ۲ برابر مصرف عنوان کرد که ۲درصد مشترکان به تعداد ۶۳۰ هزار مشترک را شامل می‌شوند و ۵/ ۴ میلیون مشترک پرمصرف نیز در اولویت بعدی قرار دارند که بنا به تکلیف قانونی باید کنتورهایشان با کنتورهای هوشمند جایگزین شود.
گسترش پایش و رویت‌پذیری به ترانس‌های عمومی توزیع
مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر یکی دیگر از برنامه‌های این دفتر را موضوع رویت‌پذیری و نصب کنتورهای هوشمند در بیش از ۷۰۰هزار ترانس عمومی پست‌های توزیع عنوان کرد که به تدریج و طی ۲ سال به کنتورهای هوشمند و ادوات ثبات بار مجهز می‌شود و به این ترتیب به جای اعمال مدیریت و قطع فیدر ۲۰ کیلو ولت که محدوده وسیعی از مشترکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، پایش بار در محدوده کوچک‌تر ترانس‌های عمومی اعمال و ضمن افزایش قابل توجه دقت پایش و مدیریت بار، امکان تامین بار به طور عادلانه فراهم می‌شود و از منظر بهره‌برداری، مدیریت دارایی، تعادل بار و کاهش تلفات نیز راه‌گشاست.
مدقق تصریح کرد: به طور مثال ممکن است حدود ۷۰۰ فیدر ۲۰ کیلوولت در یک شهر متوسط مورد پایش قرار بگیرد که با تجهیز ترانس‌های عمومی به کنتورهای هوشمند، این میزان به ۱۰هزار بلوک ترانس توزیع (هریک شامل ۵۰ تا ۱۰۰ مشترک)، افزایش می‌یابد و با کوچک شدن بلوک‌های پایش بار، امکان رویت‌پذیری و مدیریت بار در محدوده کوچک‌تر فراهم و ضمن افزایش دقت، امکان توزیع عادلانه فراهم خواهد شد.
نصب ۲۵۰هزار کنتور ریلی امسال
مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر با اشاره به برنامه نصب کنتور هوشمند برای ۳۸میلیون مشترک صنعت برق، از جمله اقدامات این دفتر برای سرعت بخشی به روند نصب و کاهش هزینه‌ها را استفاده از کنتورهای هوشمند ریلی ذکر کرد که خارج از دسترس مشترک و بیرون از منزل نصب می‌شود و کار ساخت و نصب حدود ۲۵۰ هزار کنتور ریلی برای امسال برنامه‌ریزی شده که در ۴ منطقه نمونه آزمایشی شامل استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و یکی از شهرستان‌های استان تهران نصب می‌شود و به ازای هر مشترک حدود ۳۵درصد کاهش قیمت را به دنبال دارد و پس از اجرای پایلوت، نصب آن برای حدود ۲۵ میلیون مشترک عمدتا خانگی و تجاری‌های پراکنده اجرا می‌شود.
این کارشناس صنعت برق در ادامه تصریح کرد: بر اساس بند دال تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۴۰۰ و به منظور اصلاح الگوی مصرف برق و گاز، دولت مکلف است از طریق شرکت‌های ذی‌ربط به نصب کنتورهای هوشمند ساخت داخل با اولویت مشترکان پر مصرف برق و گاز اقدام و هزینه را اقساطی از مشترک دریافت کند.
بهره‌گیری از IOT در مدیریت بارهای سرمایشی
مدقق با اشاره به استفاده از فناوری اینترنت اشیا (IOT) برای مدیریت بار سرمایشی ادارات در ۳ تا ۴ شرکت توزیع طی سال‌جاری، از انتخاب پلت‌فرم مربوطه در کشور و ادامه آزمایش‌ها در خصوص استفاده از این فناوری خبر داد.
وی یکی از اقدامات بلند مدت در خصوص ساماندهی بارهای سرمایشی را تجهیز کولرهای ساخت داخل به ریز تراشه اینترنت اشیا قبل از ورود به بازار مصرف عنوان کرد که هم اکنون نیز بسیاری از سازندگان جهانی لوازم خانگی از این تراشه در ماشین‌های لباسشویی، ظرفشویی و یخچال استفاده می‌کنند و صنعت برق نیز استفاده از این ظرفیت در سیستم‌های سرمایشی ساخت داخل را با توجه به نقش آن در پایش، اندازه‌گیری، تحلیل داده‌های مصرف و مدیریت تقاضا، در دست پیگیری دارد که البته امکاناتی را هم به لحاظ برنامه‌ریزی و کنترل راه دور برای مشترک فراهم می‌کند و شرکت‌های مدیریت انرژی (ESCO) نیز با استفاده از هوش مصنوعی از این ابزار استفاده می‌کنند.
ارائه تسهیلات خطرپذیر به شرکت‌های فعال در حوزه مدیریت مصرف
مدیرکل دفتر هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر در ادامه یادآور شد: طبق بند «ز» تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۴۰۰، تا سقف ۱۳ هزار میلیارد ریال صرف اعطای تسهیلات خطرپذیر به شرکت‌های دانش بنیان صنعت برق و شرکت‌های فعال در حوزه اصلاح الگوی مصرف انرژی خواهد شد.
وی در پایان گفت: این فرصت اولین بار است که به این حوزه اختصاص یافته و امیدواریم با درایت کارگروه ذی‌ربط که در پژوهشگاه نیرو فعال شده همچنین همت شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های حوزه مدیریت مصرف برق و شرکت‌های خدمات انرژی، حرکت مناسبی در جهت توسعه و رونق کسب و کارهای این حوزه و در نتیجه بهینه‌سازی انرژی در کشور انجام شود.
