الکتریسیته جهان در سال ۲۰۲۲ از چه منابعی تامین می‌شود؟
زغال سنگ هنوز هم پادشاه است
زغالسنگ هنوز هم در صنعت برق پیشتاز است و ۴/ ۳۵درصد از تولید برق جهان در سال ۲۰۲۲ را تشکیل میدهد، پس از آن گاز طبیعی با ۷/ ۲۲درصد و برق آبی با ۹/ ۱۴درصد قرار دارند. این در حالی است که بیش از سه چهارم کل برق تولید شده از زغالسنگ در جهان فقط در سه کشور مصرف می‌شود. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده زغالسنگ در جهان است که ۳/ ۵۳درصد از تقاضای جهانی زغالسنگ را به خود اختصاص داده است و پس از آن هند با ۶/ ۱۳درصد و ایالات‌متحده با ۹/ ۸درصد قرار دارند. سوزاندن زغالسنگ برای تولید برق و همچنین مصرف این کامودیتی در متالورژی و تولید سیمان، بزرگ‌ترین منبع انتشار CO۲ در جهان می‌باشند. با وجود این، استفاده از آن در تولید برق از سال ۱۹۹۷، سالی که اولین توافق‌نامه جهانی آب و هوا در کیوتو، ژاپن امضا شد، ۲/ ۹۱درصد رشد داشته است.
چقدر با حذف تدریجی زغالسنگ فاصله داریم؟
در کنفرانس COP۲۶ سال گذشته، ۴۰ کشور موافقت کردند که زغالسنگ را از ترکیب انرژی خود حذف کنند. با وجود این، در سال ۲۰۲۱، تولید برق با سوخت زغال سنگ به بالاترین حد خود در سطح جهانی رسید و نشان داد که حذف زغال سنگ از ترکیب انرژی کار ساده‌ای نخواهد بود. همه نمودارها کاهش تدریجی مصرف انرژی مبتنی بر زغالسنگ را نشان میدهد که برای دستیابی به اهداف صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ لازم است.
حذف تدریجی زغال سنگ چقدر ضروری است؟
به گفته سازمان ملل، انتشار کربن از زیرساخت‌های انرژی فسیلی فعلی و برنامه‌ریزی شده در حال حاضر بیش از دو برابر میزانی است که سیاره را به بیش از ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد گرمایش جهانی سوق دهد، سطحی که دانشمندان می‌گویند می‌تواند افزایش دمای شدیدتر از ۲/ ۱ درجه سانتی‌گراد کنونی، همچنین بحران‌هایی مانند آتش سوزی، توفان، سیل و خشکسالی را به همراه داشته باشد. احتراق زغال سنگ جدا از اینکه بزرگ‌ترین منبع انتشار CO۲ است، به دلیل ذرات ریز منتشر شده در هوا، یک تهدید بزرگ برای سلامت عمومی انسان‌ها نیز محسوب می‌شود. به عنوان یک مثال از این تاثیر، مطالعه اخیر دانشگاه هاروارد تخمین می‌زند که آلودگی هوا ناشی از احتراق سوختهای فسیلی مسوول یک مرگ از هر ۵ مرگ در سراسر جهان است.
حرکت به سمت انرژیهای تجدیدپذیر
تولید برق با سوخت زغالسنگ باید تا سال ۲۰۳۰ هر سال ۱۳درصد کاهش یابد تا به اهداف توافق پاریس برای حفظ گرمایش جهانی تنها به ۵/ ۱ درجه برسد. برای رسیدن به این هدف، کشورها باید از مسیرهای کربنی فعلی خود به سمت منابع انرژیهای تجدیدپذیر مانند باد و خورشید سرعت بخشند. سرعت گذار از زغالسنگ به تعادل پیچیده بین کاهش انتشار کربن و حفظ رشد اقتصادی بستگی دارد، که دومی هنوز تا حد زیادی به نیروی زغالسنگ وابسته است.
انرژیهای تجدیدپذیر در حال افزایش
در سال ۲۰۲۲، انرژیهای تجدیدپذیر مانند بادی، خورشیدی و زمین گرمایی، ۴/ ۱۴درصد از کل تولید برق را با نرخ رشد سالانه فوق‌‌‌العاده ۷/ ۱۴درصد تشکیل می‌‌‌دهند که ناشی از دستاوردهای بزرگ انرژی خورشیدی و بادی در این سال‌هاست. در مقابل، انرژیهای تجدیدناپذیر تنها ۴/ ۰درصد کمبود صنعت برق را مدیریت کردند. در این بررسی آماری، برق آبی در محاسبات انرژیهای تجدیدپذیر لحاظ نشده، با این حال، بسیاری دیگر، از جمله آژانس بین‌المللی انرژی، آن را یک «فناوری انرژی تجدیدپذیر تثبیت‌‌‌شده» می‌‌‌دانند. با انتقال برق آبی به ستون تجدیدپذیر، آنها با هم بیش از ۳/ ۲۹درصد از کل برق تولید شده در سال ۲۰۲۲ را با نرخ رشد سالانه ۴/ ۷درصد به خود اختصاص دادند.
سال وحشتناک صنعت هستهای فرانسه
یکی دیگر از محرک‌های مهم در گزارش امسال، موضوع انرژی هستهای بود. علاوه بر اختلال در نیروگاه هستهای Zaporizhzhia در اوکراین، تعطیلی ناوگان هستهای فرانسه برای مقابله با خوردگی در سیستم‌‌‌های تزریق ایمنی چهار راکتور، منجر به کاهش ۴ درصدی استفاده جهانی نسبت به سال گذشته شد. میزان برق تولید شده توسط انرژی هستهای در آن کشور با ۲۲درصد کاهش به ۷/ ۲۹۴ تراوات ساعت در سال ۲۰۲۲ رسیده است. در نتیجه، فرانسه از بزرگ‌ترین صادرکننده برق جهان به یک واردکننده خالص تبدیل شد.
قدرت بخشیدن به آینده
تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی فرآیند نسبتا ساده‌ای است. مطمئنا نیروگاه‌‌‌های مدرن از لحاظ مهندسی شگفت‌‌‌انگیز هستند، اما همچنان بر اساس همان اصل اولین ژنراتور اختراع شده توسط مایکل فارادی در سال ۱۸۳۱ کار می‌‌‌کنند. اما در خصوص دریافت انرژی مکانیکی همه چیز پیچیده می‌شود. زغالسنگ اولین انقلاب صنعتی را به جریان انداخت، اما در این فرآیند سیاره را گرم کرد. باد آزاد و تمیز اما غیر‌قابل اعتماد است و شکافت هستهای به طور قابل اعتمادی برق بدون انتشار تولید می‌کند، اما زباله‌های رادیواکتیو نیز ایجاد می‌کند که از نظر زیست‌محیطی می‌تواند مشکل‌زا باشد. با ثبت رکوردهای دمایی در سراسر جهان در تابستان امسال، حل این تنش‌ها فقط آکادمیک نیست و گزارش سال آینده می‌تواند آزمونی مهم برای تعهد جهان به آینده انرژی پاک باشد.
