منبع برق پیشرو در آمریکا
چشمانداز انرژی جهانی (WEO) در سال 2023 که توسط آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) منتشر شده است، پتانسیل رشد در بخش انرژی خورشیدی را بر اساس عملکرد قوی آن در سال‌های اخیر بررسی می‌کند. بر اساس این چشمانداز، انتظار می‌رود منابع انرژی تجدیدپذیر حدود ۸۰درصد از ظرفیت تولید برق جدید را در سال ۲۰۳۰ بر اساس خط‌مشی فعلی به خود اختصاص دهند و انرژی خورشیدی بیش از نیمی از این فرآیند توسعه را تشکیل می‌دهد.
با این حال، WEO این نکته را برجسته می‌کند که انرژی خورشیدی به طور قابل‌توجهی پتانسیل بالاتری دارد. تا سال 2030، یک ظرفیت تولید سالانه حدود 1200 گیگاواتی جهانی برای پنل خورشیدی وجود خواهد داشت، اما انتظار می‌رود که تنها 500 گیگاوات از این ظرفیت تولید شود. با این حال، اگر 800 گیگاوات ظرفیت جدید نیروگاه‌‌‌های فتوولتائیک (PV) خورشیدی تا سال 2030 مستقر شود، می‌تواند تولید برق با سوخت زغالسنگ در چین را تا 20درصد دیگر و تا 25درصد در آمریکای لاتین، آفریقا، آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه بر اساس سناریوی پیش‌بینی‌شده آژانس بین‌المللی انرژی کاهش دهد.
سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی در دهه گذشته به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است و امکان رونق تولید برق خورشیدی را فراهم کرده است. آمار و ارقام نشان می‌دهند که استقرار سالانه تولید برق از منابع PV خورشیدی بیش از هفت برابر افزایش یافته است. انتظار می‌رود با گسترش قابل‌توجه در کل زنجیره تامین، از جمله تولید پلی‌سیلیکون برای ویفرها و سلول‌‌‌های خورشیدی، پتانسیل تولید جهانی ماژول‌‌‌های خورشیدی از حدود 640 گیگاوات در سال 2022 به بیش از 1200 گیگاوات در میان‌مدت افزایش یابد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که این امر از چند کشور در سراسر جهان در اهدافشان برای گذار سبز حمایت کند.
با این حال، در حال حاضر پنج کشور آسیایی در صنعت تولید تجهیزات برق خورشیدی تسلط دارند که شامل کشورهای چین، ویتنام، هند، مالزی و تایلند هستند. چین ظرفیت تولید ماژول‌‌‌های خورشیدی با خروجی بیش از 500 گیگاوات در سال را دارد که حدود 80درصد از ظرفیت تولید جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. این به آن معناست که بسیاری از کشورها به شدت به واردات پنل‌‌‌های خورشیدی برای توسعه پروژه‌‌‌های انرژی خورشیدی خود متکی هستند. افزایش ظرفیت در بازارهای کوچک تولید برق خورشیدی، مانند ایالات متحده، کره‌جنوبی، کامبوج، ترکیه و اتحادیه اروپا، می‌تواند وابستگی صرف به برخی بازارها را کاهش دهد و زنجیره‌‌‌های تامین را تقویت کند.
در ماه جاری به دنبال انتشار گزارش فصلی، دن شوگار، مدیرعامل Nextracker، شرکتی که پروژه‌‌‌های انرژی خورشیدی را ردیابی می‌کند، پیشرفت عظیمی را که در بازار خورشیدی مشاهده می‌شود تبیین کرد. وی گفت، انرژی خورشیدی در مسیری قرار دارد که در بحبوحه رشد بی‌سابقه تقاضا برای تولید برق جدید، هر دو تا سه سال یک‌بار دو برابر می‌شود. وی افزود: روند صنعت برق خورشیدی غیرقابل توقف است و شرایط آن هم در ایالات متحده و هم در خارج از این کشور خارق‌‌‌العاده است و هرگز تا این حد مطلوب نبوده است.
در حالی که استقرار سیستم‌های خورشیدی در بخش مسکونی کاهش یافته است، تقاضای زیادی در میان مشتریان بزرگ در مقیاس شرکت‌های آب و برق برای این فناوری وجود داشته است، که بر اساس گزارش Nextracker در ایالات متحده، این تقاضا به دلیل راه‌‌‌اندازی مراکز داده، برقی کردن وسایل نقلیه و صنعتی‌‌‌سازی مجدد صنایع، بالغ بر 3 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
شوگار تاکید کرد که تقریبا 300 گیگاوات نیروگاه جدید طی 5 سال آینده و 500 گیگاوات در دهه آینده برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد برق خورشیدی موردنیاز خواهد بود. همچنین انتظار می‌رود بازار انرژی خورشیدی طی 5سال آینده یک رشد سالانه مرکب 26 درصدی را تجربه کند و در دهه آینده به منبع اصلی تولید برق در ایالات متحده تبدیل شود. علاوه بر این، نوآوری‌‌‌های اخیر و گسترش پروژه‌‌‌های خورشیدی در مقیاس وسیع، قیمت‌های تولید را پایین می‌‌‌آورد، این در حالی است که هزینه‌‌‌های تولید برق خورشیدی در مقیاس بزرگ بدون دریافت یارانه‌‌‌های دولتی، در حال حاضر بین 24 تا 96 دلار در هر مگاوات ساعت است. این عدد حدود 56درصد ارزانتر از تولید برق هسته‌‌‌ای و گازی و 42درصد ارزانتر از تولید برق مبتنی بر زغالسنگ است.
با تخصیص یارانه‌‌‌های ارائه‌شده از طریق قانون کاهش تورم دولت بایدن، این امر تولید انرژی خورشیدی در ایالات متحده را به طور قابل‌توجهی ارزانتر از بسیاری از منابع انرژی دیگر می‌کند. در همین حال، چین از نظر انرژی خورشیدی بسیار پیشرو در جهان است و نمونه‌‌‌ای برای سایر کشورهاست که باید از سیاست‌‌‌های انرژی آن پیروی کنند. انتظار می‌رود که تولید برق بادی و خورشیدی امسال از تولید نیروگاه‌‌‌های زغال‌‌‌سنگ‌سوز سبقت بگیرد و چین در سال 2023 بالغ بر 217 گیگاوات به ظرفیت برق خورشیدی خود اضافه کرده که بیشتر از مجموع سایر نقاط جهان است.
شورای برق چین پیش‌بینی می‌کند که برق خورشیدی و بادی این کشور تا پایان سال بالغ بر 40درصد از کل تولید برق شبکه این کشور را در مقایسه با سهم 37 درصدی زغالسنگ تامین کند. همچنین انتظار می‌رود چین تا سال 2030 با تولید حدود 1.3 تراوات برق ترکیبی در هر سال، از هدف 1.2 تراوات برق بادی و خورشیدی خود فراتر رود. این در حالی است که چین اکنون حدود 609 گیگاوات ظرفیت انرژی خورشیدی دارد که بسیار بیشتر از ایالات متحده، دومین بازار بزرگ خورشیدی جهان، با 175 گیگاوات است.
چین و ایالات متحده در زمینه انرژی خورشیدی پیشتاز هستند و بسیاری از کشورهای دیگر در سراسر جهان از آنها پیروی می‌کنند. با این حال، تنوع بیشتر بازار تولید قطعات و تجهیزات خورشیدی می‌تواند زنجیره تامین را بهبود بخشد و وابستگی به چند کشور با تولید بالا را کاهش دهد. همه حوزه‌‌‌های زنجیره تامین تجهیزات خورشیدی باید تقویت شوند تا اطمینان حاصل شود که ظرفیت تولید در حال رشد با تولید در طول زنجیره و همچنین تقاضا مطابقت دارد تا از نرخ‌های بهینه حمایت شود.
