شبکه‌های سازماندهی شده مخرب در فوتبال ما وجود دارد

اسطوره‌های ورزشی گروهی از نخبگان جامعه هستند که نزدیکی آنها به توده مردم، حساسیت رسانه‌ها و تبادل فرهنگی با جامعه سبب می‌شود تا محبوب یا منفور شوند. هر چند که برخی از کارشناسان ورزش فوتبال عوامل غیر ورزشی را نیز در این پروسه بی‌تاثیر نمی‌دانند. وداع با دنیای قهرمانی در شرایطی محترمانه و پس از آن ایفای نقش موثر در بدنه اجرایی جامعه ورزش می‌تواند ایده‌آل‌ترین خواسته یک اسطوره ورزشی باشد. اما، ‌فرهنگ نامناسب در نحوه تعامل ستاره‌های ورزش و افکار عمومی وجود این ایده‌آل را نیز از ورزش ایران سلب کرده است.

مجید جلالی از کارشناسان فوتبال کشور این موضوع را چنین تفسیر می‌کند: فوتبال هر کشوری می‌تواند به ستارگان و قهرمانانش ببالد. بسیاری از کشورها با وجود داشتن سازماندهی مدیریتی مناسب به دلیل نبود ستاره‌ها به جایی نمی‌رسند. این ورزشکاران خاص سرمایه‌های فوتبال حساب می‌شوند و بی‌تردید در شرایط طبیعی باید به راهکاری دست یابیم تا ضمن حفظ و به کارگیری آنان حد توقع این اسطوره‌ها را نیز در برابر جامعه منطقی و معقول نگه داریم.

او ادامه داد: موضوعی که در ورزش کشور ما تبدیل به یک خصلت شده است نوعی حسادت نسبت به پیشرفت افراد است تا زمانی که یک ورزشکار یا مربی به موقعیتی دست نیافته کسی با او کاری ندارد. اما همین که ورزشکار و یا مربی مطرح می‌شود به جای آن که از طرف گروه‌های جریان‌ساز و تاثیرگذار بر افکار عمومی مورد حمایت و یاری قرار بگیرد به شکل‌های مختلف ضربه خورده و همه تلاش می‌کنند تا سد راه موفقیت او شوند.

جلالی ریشه ناملایمات در برخورد با اسطوره‌های ورزشی را وجود شبکه‌هایی می‌داند که به دنبال منافع خود در ورزش بوده و به همین دلیل قهرمانان را هدف قرار داده‌اند. گاهی اوقات این شبکه‌ها در حد کوچک واسطه‌گری فعالیت می‌کنند و گاهی اوقات در سطحی وسیع‌تر حتی نهاد اصلی ورزش را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. او گفت: حتی سازمان تربیت بدنی و فدراسیون فوتبال نیز به نوعی در چنگال و تار و پود این شبکه‌ها گرفتار شده است. وجود شبکه‌های تاثیرگذار که یک ورزشکار یا مربی یا تیم ورزشی را برای اهداف خود تخریب کرده و یا بی‌دلیل مطرح می‌سازند به صورت معضلی اساسی درآمده است و تنها راه مقابله با آن وجود ثبات مدیریت در فدراسیون فوتبال است.

رشته فوتبال ایستگاه جذابی است که حتی افرادی با سمت‌های سیاسی نیز زمانی که به این ایستگاه می‌رسند دیگر نمی‌خواهند آن را ترک کنند. ورزش فوتبال یکی از راه‌هایی است که افراد می‌توانند همواره در صدر افکار عمومی قرار بگیرند. به همین دلیل است که شبکه‌ای بزرگ طراحی می‌شود و افراد با نفوذ، چهره‌های سیاسی، برخی افراد مسوول رسانه‌ای و واسطه‌ها وارد آن شده و در جهت اهداف این شبکه فعالیت می‌کنند. البته ما مسوولان و رسانه‌هایی داریم که مستقل و پاک فعالیت می‌کنند اما، گروهی که شروع به جریان سازی کرده و گاهی یک فرد معمولی را به قهرمان تبدیل کرده و زمانی دیگر یک قهرمان را به هیچ تبدیل می‌کنند همین شبکه‌های قدرتمند هستند. سوال اینجاست که چگونه این گروه‌ها می‌توانند به راحتی چنین در عرصه ورزش تاثیرگذار باشند و حتی این قدرت را پیدا کنند تا برای فوتبال تصمیم‌گیری کنند؟

این کارشناس فوتبال کشور همچنین در مورد نحوه تعامل نخبگان ورزشی با افکار عمومی جامعه نیز گفت: بی‌تردید آنچه که در فوتبال جهان مشخص است تمامی چهره‌های بزرگ از مشاورانی سود می‌برند. تصور می‌کنم ستارگان فوتبال ایران نیز باید به این نتیجه برسند که در تمامی سطوح فوتبال خود نیاز به مشاورانی در زمینه مسائل حقوقی، پزشکی و روانی دارند تا بتوانند در کنار مسائل حاشیه‌ای و روانی که برای آنها در کنار فوتبال ایجاد می‌شود از وجود این مشاوران استفاده کنند.

او با اشاره به اشتباهات برخی از اسطوره‌های ورزشی که راه‌های نادرست را برای تماس با افکار عمومی جامعه انتخاب می‌کنند گفت: بیشتر این ستارگان ورزشی از خانواده‌های ضعیف بیرون می‌آیند و به سختی بزرگ می‌شوند و مشقت‌های بسیاری می‌کشند تا بتوانند وارد عرصه ورزش شوند. اما به دلیل استعدادشان به سرعت پیشرفت می‌کنند و بسیار سریع مشهور می‌شوند. این شهرت برای آنها ثروت نیز به ارمغان می‌آورد. اما بی‌تردید آنها نمی‌توانند به همان سرعتی که صاحب شهرت و ثروت شده‌اند صاحب فرهنگ حرفه‌ای نیز شوند. به همین دلیل است که ناگهان وضعیت ظاهری و شرایط مادی آنها دچار تغییر می‌شود. در واقع اینجا نقش مربیان پایه‌ای مشخص می‌شود که باید پیش از این، این ستاره‌ها را شناسایی کرده و به آنها اصول زندگی حرفه‌ای را می‌آموختند.

مجید جلالی در مورد راهکار مقابله با جریان‌های ضد فرهنگ و حاشیه‌ساز در ورزش گفت: با نظام ورزشی - فرهنگی فعلی این کار غیر ممکن است و تا زمانی که مدیریت با ثباتی در راس فدراسیون فوتبال قرار نگیرد این شبکه‌ها با قدرت و به صورت ملوک‌الطوایفی به کار خود ادامه می‌دهند. بی‌تردید یک مسوول به ده سال زمان نیاز دارد، به خصوص اگر غیر فوتبالی باشد، دو سال وقت برای شناسایی و هشت سال برای پاکسازی این جریان‌ها. در فوتبال ایتالیا نیز زمانی که تصمیم گرفتند این معضل بزرگ فوتبال کشور را حل کنند از باشگاهی آغاز کردند که ریاست مافیای فوتبال ایتالیا را بر عهده داشت.

بیژن ذوالفقار نسب نیز با مجید جلالی هم عقیده است، او نیز می‌گوید: این جریانات حاشیه‌ای که بر روی زندگی قهرمانی ورزشکاران تاثیر می‌گذارد وجود دارد و من نیز در رابطه با آنها شنیده‌ام اما، ما نمی‌توانیم بیش از این چیزی در مورد آنها بگوییم. برای آن که راهی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. ما نمی‌توانیم بگوییم که چه جریاناتی وجود دارند که با سازماندهی هجمه علیه یک بازیکن یا یک مربی یا یک تیم را سازماندهی می‌کنند. او ادامه داد: بی‌تردید زمان و هزینه بسیاری صرف می‌شود تا ما یک اسطوره محبوب داشته باشیم و وجود این ستارگان به نفع جامعه جوان ماست. اما متاسفانه ورزش ما متوجه این موضوع نیست که حضور این قهرمانان و اسطوره‌ها تا چه اندازه می‌تواند به دلگرمی و موفقیت نسل جوان کمک کند.

به نظر سرمربی برق شیراز مهم‌ترین گروهی که می‌تواند جریان‌های تاثیرگذار بر جامعه ورزشی را معرفی کند خبرنگاران و مطبوعات هستند، او گفت: رسانه‌ها می‌توانند رسالت خود را به جای آورند و با شناسایی این جریان‌ها آنها را معرفی کنند. اما بی‌تردید وظیفه برخورد با این گروه‌ها با واحد فرهنگی سازمان تربیت بدنی است. متاسفانه در حال حاضر مهم‌ترین کار این واحد نصب پلاکاردهای عزاداری و جمع‌آوری ورزشکاران برای شرکت در مراسمات است. در حالی که در زمینه ترویج اخلاق و رفتار ورزشی هیچ برنامه‌ای وجود ندارد.

او گفت: متاسفانه نخبگان ورزشی ما نیز آموزش‌های لازم را در مورد شیوه تعامل اخلاقی با رسانه‌ها و افکار عمومی جامعه ندیده‌اند. بسیاری از آنها فرصت تحصیل را نداشته‌اند و بهتر است باشگاه‌های فرهنگی ورزشی ما در کنار کارهای ورزشی، کلاس‌های آموزشی را نیز برای این ورزشکاران بگذارند تا زیر بنای فکری و فرهنگی ورزشکاران نیز بالاتر برود. همچنین سازمان تربیت بدنی نیز باید با توجه به ابزارهای حقوقی که در اختیار دارد با جریاناتی که بی‌دلیل دست به تخریب و ضربه زدن به قهرمانان ملی را دارند برخورد کند. ذوالفقارنسب در پایان گفت: هر چه اسطوره‌ها و قهرمان‌های ورزشی ما مطرح‌تر شده و افتخارات شان در جامعه بازتاب وسیع‌تری پیدا کند غرور ملی و انگیزه جوانان ما بیشتر می‌شود.