حرف و حدیث‌های مشارکت با سیتروئن

بعد از عقد قرارداد پژو با ایران‌خودرو، طی هفته جاری مدیرعامل سایپا به‌طور رسمی از واگذاری نیمی از سهام شرکت خودروسازی سایپا کاشان به سیتروئن خبر داد. مشارکت سایپا با سیتروئن در حالی به‌عنوان دومین سرمایه‌گذاری یک شرکت خارجی در بخش صنعت خودروی کشور پس از برجام خوانده می‌شود که دیگر خودروساز فرانسوی یعنی پژو را می‌توان در این زمینه پیشتاز دانست. حال حضور این دو فرانسوی این روزها به انحصار فرانسوی‌ها در صنعت خودروی ایران تعبیر می‌شود؛ به‌طوری‌که در هفته جاری یکی از خبرگزاری‌های رسمی کشور تاکید کرد که با شراکت سیتروئن بار دیگر بازار خودرو به انحصار فرانسوی‌ها درآمد. حال این سوال مطرح است که چرا حضور دوباره سیتروئن در ایران حاشیه‌ساز شده است؟

حضور پررنگ سیتروئن در ایران را بسیاری از مشتریان با خودروی زانتیا به یاد دارند. حال این شرکت پس از ترک ایران بار دیگر در صنعت خودروی کشورمان حضور خواهد داشت، اما نه با زانتیا بلکه با خودروی الیزه .آن طور که برخی از منابع آگاه عنوان می‌کنند گروه پژو سیتروئن قصد دارد با پلت‌فرم کلاس سی که pf۱ نام دارد به ایران باز گردد. روی این پلت‌فرم خودرو‌های پژو ۳۰۱، ۲۰۰۸،۲۰۸ و سیتروئن الیزه توسعه یافته‌اند که قرار است هر چهار خودرو در ایران تولید شود.

این منابع آگاه همچنین عنوان می‌کنند که ایران‌خودرو تولید‌کننده اصلی‌ترین قطعات پلت‌فرم pf۱ در ایران خواهد بود و این قطعات از طریق ایران‌خودرو به سایپا برای تولید خودروی سیتروئن الیزه تحویل داده خواهد شد. با این استراتژی دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا می‌توانند روی یک پلت‌فرم تیراژ تولید خودرو را تا بالای ۲۰۰ هزار دستگاه افزایش دهند که این روش ساخت قطعات این خودرو‌ها را در ایران اقتصادی می‌کند. گذشته از تولید محصولات پژو و سیتروئن در شرکت ایران‌خودرو و سایپا، این دو شرکت اجازه طراحی خودرو‌های خود روی این پلت‌فرم را هم دارند. بر این اساس برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو پیش‌بینی می‌کنند که تولید «سیتروئن دی‌اس۳» و «سیتروئن سی-زیرو» متعلق به این شرکت در سایپا کاشان دور از ذهن نیست. در این بین به نظر می‌رسد که در حال حاضر تولید خودرو الیزه نهایی شده است. قرار است که خودرو سیتروئن C الیزه جدید با موتور ۶/۱ لیتری با قدرت ۱۱۴ اسب بخار و جعبه دنده ۵ سرعته دستی و یا CVT عرضه شود، اما با شراکت پژو سیتروئن این گروه سعی می‌کند در استراتژی خود روی پلت‌فرم‌های مشترک، خودرو‌های متفاوت با نشان‌های پژو و سیتروئن را تولید کند.

حال به نظر می‌رسد که پژو سیتروئن این استراتژی خود را در ایران تکرار خواهد کرد و محصولات خود با پلت‌فرم مشترک را با آرم پژو در ایران‌خودرو و با آرم سیتروئن در سایپا تولید می‌کند، اما همانطور که گفته شد حضور دوباره سیتروئن در ایران همانند شریکش پژو حاشیه‌ساز شده است؛ چراکه برخی از دست‌اندرکاران خودرو معتقدند که صنعت خودروی کشور با حضور جدی فرانسوی‌ها بار دیگر عقبگرد خواهد کرد. در این بین کارشناسان دیگری عقد قراردادهای جدید با شرکت‌های فرانسوی را با اولین روزهای حضور پژو در ایران مقایسه می‌کنند و تاکید دارند که تجربه تلخ حضور فرانسوی‌ها در صنعت خودروی ایران دوباره در حال تکرار است، اما چرا فرانسوی‌ها در ایران حضور خوشایندی نداشته‌اند؟ پژو به‌عنوان شریک اصلی بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی ایران طی سال‌ها حضور در ایران نه تنها پولی وارد صنعت خودروی کشورمان نکرد؛ بلکه با عدم نظارت بر تولید محصولاتی از برند این شرکت، عامل عرضه خودروهای بی کیفیتی به بازار ایران شد. سهم پژو در ایران و سود سرشاری که از حضور خود در بازار خودروی کشورمان کسب می‌کرد غیرقابل انکار بود؛ به‌طوری‌که با ترک ایران این شرکت و قطعه‌سازی فرانسه با ضررهای هنگفتی مواجه شدند، اما این شرکت به‌واسطه تحریم‌های بین‌المللی و تحت فشار دولت آمریکا در حالی مجبور به ترک ایران شد که ایران‌خودرو نیز با مشکلاتی در تولید روبه‌رو بود. در هر حال بازگشت دوباره پژو همانقدر با مخالفت برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو، ‌نمایندگان مجلس و همچنین برخی از رجال سیاسی همراه بود که حالا حضور سیتروئن در سایپا با ساز مخالف و حاشیه‌هایی روبه‌رو شده است؛ به‌طوری‌که برخی از مخالفان به واگذاری فعال‌ترین شرکت زیرمجموعه سایپا یعنی سایپا کاشان به شرکتی خارجی اعتراض دارند و آن را به نوعی واگذاری بخش اعظمی از بازار خودروی کشور به خارجی‌ها تعبیر می‌کنند.

همچنین مخالفان با اصرار بر اینکه خودروهای سیتروئنی که قرار است تولید شود،دارای پلت‌فرم پژو بوده معتقدند که تولید دوباره پلت‌فرم پژو در سایپا ارزش افزوده جدیدی از منظر انتقال فناوری در صنعت خودروی کشور نخواهد داشت. از سوی دیگر حضور همزمان پژو و سیتروئن در دو شرکت بزرگ خودروسازی که بیش از ۸۰ درصد بازار خودروی کشور را در دست دارند به بهانه دیگری برای مخالفت‌ها منجر شده است به‌طوری‌که آنها تاکید دارند که قرارداد همکاری خودروسازان ایرانی با فرانسوی‌ها گویای ادامه انحصار فرانسوی‌ها در صنعت خودروی ایران است و ادامه این روند نشان می‌دهد که به این زودی‌ها شاهد ایجاد رقابت در این صنعت نخواهیم بود.

در این زمینه طی هفته جاری یکی از خبرگزاری‌های مخالف حضور فرانسوی‌ها در صنعت خودروی کشور عنوان کرده بود که این انحصار علاوه‌بر قبضه بازار خودروی کشور توسط فرانسوی‌ها، نوعی تبانی در قیمت‌گذاری محصولات گروه پژو سیتروئن را در ایران به همراه خواهد داشت و در این بخش نیز رقابتی را شاهد نخواهیم بود. به این ترتیب، همین رقابت نیم‌بندی هم که ایران‌خودرو و سایپا با هم دارند کمرنگ‌تر خواهد شد و گروه پژو سیتروئن با دو بازوی ایران‌خودرو و سایپا بازار خودروی ایران را کنترل خواهد کرد، در واقع گروه پژو سیتروئن محصولاتش را طوری قیمت‌گذاری خواهد کرد که رقابت ایران‌خودرو و سایپا اثر منفی بر فروش محصولاتش نداشته باشد.