چگونگی عقد تفاهم ‌نامه‌ها درغبار

«اظهار نظر در مورد قراردادهای خارجی تا اطلاع ثانوی ممنوع». بعد از قرارداد جوینت ونچر ایران‌خودرو و پژو، دیگر کمتر مدیر خودروسازی به اطلاع‌رسانی در مورد قراردادهای خارجی رضایت می‌دهد. بسیاری از مدیران شرکت‌های خودروساز معتقدند که هیاهوی مخالفان پژو مانع شنیدن اخباری شد که به واسطه حضور این شرکت فرانسوی قرار است در صنعت خودروی کشور اتفاق بیفتد. هر چند کوچ پژو از ایران را بسیاری دلیل بر بدعهدی این شرکت در قبال تعهدی که این شرکت فرانسوی به صنعت خودروی ایران داشت، می‌دانند اما فریاد مخالفان حضور پژو در مجلس و از تریبون‌های رسمی کشور همانند سنگی بود که پیش پای طرف ایرانی انداخته می‌شد و مانع امتیازگیری از طرف فرانسوی بود. در هر صورت با وجود مخالفت‌های زیاد، قرارداد پژو در شرایطی به امضا رسید که برخی حضور خودروسازان خارجی در صنعت خودروی کشور را مانع بزرگی در دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی می‌خواندند و همکاری مشترک را به معنای مخالفت با خودکفایی در این صنعت تعبیر می‌کردند. نگرانی از گسترش چنین ایده‌هایی منجر به آن شد که قدم‌های مذاکره با خودروسازان خارجی با احتیاط بیشتری برداشته شود.

به‌طوری که اطلاع‌رسانی از روند مذاکرات نیز از سوی مدیران در بسیاری از شرکت‌های خودروساز متوقف شد. هر چند برخی از مسوولان خودروسازی‌ها محرمانه خواندن مذاکرات را امری طبیعی برای دستیابی به نتایج بهتر برای هر دو طرف می‌خواندند اما آنچه ظاهرا بیش از محرمانه بودن مذاکرات، مذاکره‌کنندگان را نگران کرده است تکرار تجربه تلخ دخالت دولتی‌ها و نمایندگان مجلس و گروه‌های مخالف در قرارداد پژو بود، به‌طوری که مسوولان شرکت‌های خودروساز می‌خواهند به نوعی روند مذاکرات را بدون هیاهو و در سکوت کامل خبری سپری کنند. فعالیت دوباره رنو در ایران مصداق بارز سکوتی است که این روزها در دستور کار مدیران شرکت‌های خودروساز قرار گرفته است. به‌طوری که هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران خودرو در آخرین اظهارنظر خود در مورد روند مذاکرات با رنو عنوان کرد که فعلا در مورد قرارداد با رنو صحبتی نخواهم کرد. اما عدم تمایل به سخن گفتن در مورد رنو از آن جایی شروع شد که پیمان کارگر مدیر عامل شرکت رنوپارس در گفت‌وگو با یکی از سایت‌های خبری عنوان کرد که رنو تفاهم‌نامه خود با ایران خودرو و سایپا را نهایی کرده است. این اظهار نظر در شرایطی رسانه‌ای شد که مدیران دو شرکت خودروساز داخلی با سکوت خود در این زمینه به نوعی تفاهم‌نامه مذکور را نه تایید کردند و نه تکذیب.

پیمان کارگر عنوان کرده بود که «با هر دو شرکت تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده‌ایم و هم‌اکنون در حال کار بر روی جزئیات قرارداد هستیم. بر اساس برنامه‌ریزی جدید رنو، نوع همکاری ما با ایران‌خودرو و سایپا تغییر می‌کند. ما دو سرمایه‌گذاری مشترک جداگانه را با ایران‌خودرو و سایپا شکل خواهیم داد، یک جوینت‌ونچر با ایران‌خودرو و یک جوینت‌ونچر با سایپا».وی حتی وارد جزئیات تفاهم‌نامه مذکور نیز شد و عنوان کرد که «تا آنجا که مشخص شده رنو، بن‌رو را در اختیار خواهد گرفت. سهم رنو برای خرید و اداره این شرکت حداقل۶۰ درصد است.» وی اظهار کرده که «ما به گونه‌ای در ایران‌خودرو و سایپا کار خواهیم کرد که سهام مدیریتی داشته باشیم؛ در سایپا سهم ۶۰ درصد با رنو و ۴۰ درصد با سایپا خواهد بود و در ایران خودرو هم روش همکاری مشابه است.» کارگر همچنین به این نکته اشاره کرده که با این روش مدیریت فروش، خدمات پس از فروش و تولید با ما خواهد بود، این‌گونه مطمئن می‌شویم که می‌توانیم به مشتریان به بهترین روش خدمات بدهیم تا از ما راضی باشند و کیفیت را در بهترین شکل حفظ کنیم. اظهارات کارگر با واکنش هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران خودرو روبه‌رو شد به‌طوری که وی تاکید کرد: «متاسفانه نمی‌توانم در مورد امضای توافق‌نامه با رنو، صحبتی انجام بدهم، هرچند تولید کوئید را نیز نه تایید می‌کنم و نه تکذیب.» اگر چه که بنا بر برخی شواهد رنوپارس چند دستگاه کوئید را از هند به ایران آورده و به نظر می‌رسد هدف از این کار، انجام تست‌های لازم برای تولید (در ایران) است. اما مدیرعامل ایران‌خودرو حاضر به تایید تولید این خودرو در شرکتش نشد.

کوئید یکی از محصولات ارزان قیمت رنو به‌شمار می‌رود و به‌شدت مورد علاقه ایران‌خودرویی‌ها قرار گرفته، تا جایی که آنها پیش‌تر به خودروساز فرانسوی هشدار داده‌اند اگر این محصول را در اختیار آنها قرار ندهد، امکان همکاری مشترک وجود نخواهد داشت. تا اینجای کار به نظر می‌رسد می‌توان عقد تفاهم‌نامه میان رنو و خودروسازان ایرانی را پذیرفت، با این حال تایید نشدن این موضوع از سوی ایران‌خودرو و سایپا، تردیدهایی را در مورد قطعی بودن تفاهم‌نامه موردنظر ایجاد می‌کند. از طرفی، مسوولان ایران‌خودرو و سایپا قبلا تاکید کرده‌اند که رنو باید تنها با یکی از آنها کار کند، اما مدیرعامل رنوپارس از امضای تفاهم‌نامه مشترک با هر دو خودروساز ایرانی سخن گفته است و این موضوع نیز یکی دیگر از ابهامات تفاهم‌نامه اعلامی است. هرچه هست، به‌نظر می‌رسد مذاکرات میان خودروسازان ایرانی و رنو، هنوز در جریان بوده و طرفین همچنان در حال بررسی شرایط و امتیازگیری از یکدیگر هستند. با این حال مدیران شرکت‌های داخلی ترجیح می‌دهند در این زمینه سکوت اختیار کنند و تفاهنامه مذکور را در مسیر هیاهو و جنجال مخالفان قرار ندهند.

چگونگی عقد تفاهم ‌نامه‌ها درغبار