آزادسازی قیمت‌ها رکن بزرگ توسعه صنعتی
حسین چمنی مشاور انجمن صنایع لبنی و مشاور شرکت صنایع شیر ایران یکی از مهمترین پیش نیازهای کنونی صنعت کشور، آزادسازی قیمت‌ها به معنای واگذاری قیمت‌گذاری به بخش خصوصی است تا آنها محصولات و تولیداتشان را با توجه به هزینه تمام شده قیمت‌گذاری کنند. در این مسیر ممکن است نگرانی عمده، افزایش قیمت‌ها باشد؛ این در حالی است که این نگرانی به خودی خود منتفی است؛ چرا که وقتی قیمت‌گذاری‌ها با نظر بخش خصوصی انجام می‌شود، قطعا تولیدکنندگان برای توسعه بازار خود و جذب بیشتر مصرف‌کنندگان، وارد فضای رقابتی با تولیدکنندگان رقیب می‌شوند و از این منظر، خود به خود قیمت‌ها نیز متعادل خواهد شد.
این اصل بزرگ اقتصادی را با بررسی اوضاع کنونی قیمت‌گذاری شیر خام و محصولات لبنی به عنوان یکی از بزرگترین صنایع کشور که مسیر صادرات را نیز به خوبی طی می‌کند، بیشتر واکاوی می‌کنیم.
در حالی که وزارت جهاد کشاورزی از افزایش 330 تومانی (30 درصدی) قیمت خرید هر کیلوگرم شیر خام خبر داده است، هنوز تصمیمی برای تغییر قیمت شیر پاستوریزه و لبنیات گرفته نشده و مسوولان صنایع لبنی خواستار افزایش 30 درصدی قیمت این محصولات هستند.
حال باید پرسید؛ چگونه است که مسوولان، به ‌رغم افزایش ۳۰ درصدی قیمت خرید شیر از دامداران، تاکید دارند که قیمت محصول نهایی تا اطلاع ثانوی باید ثابت بماند، آن‌هم در حالی که صنایع لبنی که خرید شیر خام را به صورت روزانه انجام می‌دهند، باید بتوانند در صورت افزایش قیمت این ماده اولیه، تغییرات منطقی را در قیمت محصول نهایی خود نیز اعمال کنند.
البته نباید از نظر دور داشت که افزایش قیمت شیر خام به این میزان، می‌تواند منجر به افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی و کاهش مصرف آن شود و همچنین صادرات این محصولات نیز به دلیل کاهش قدرت رقابت در بازارهای بین‌المللی، کاهش پیدا می‌کند، اما در هر حال، اکنون که این اتفاق رخ داده و قیمت پایه شیر خام افزایش پیدا کرده، نباید کاری کرد که تولیدکنندگان از مسیر افزایش تولیدات داخلی منحرف شوند و این موضوع در نهایت به ضرر صنایع لبنی کشور تمام شود.
از سویی، صنایع تبدیلی در تولید شیر و دیگر محصولات لبنی، همچنان با شرایط مطلوب فاصله دارند؛ چرا که بر اساس گزارش‌ها، کمترین میزان سود در میان صنایع مختلف کشور، به صنعت لبنیات با ۱.۵ درصد سود اختصاص دارد و کارخانه‌های صنایع لبنی در بهترین شرایط از تولید خود، حدود چهار درصد سود می‌برند.
همچنین افزایش هزینه‌هایی که به جهت هدفمندی یارانه‌ها به تولیدکنندگان وارد شده، آنها را خود به خود در شرایط سخت قرار داده است و مسوولان برای قیمت گذاری‌ها باید به این نکته نیز توجه کنند؛ برای مثال، در صنعت شیر و لبنیات، قیمت شیر خام 70 درصد هزینه‌های تولید محصولات لبنی را شامل می‌شود و با افزایش قیمت 30 درصدی شیر خام از کیلویی 1110 تومان به کیلویی 1440 تومان، حداقل 21 درصد قیمت محصول نهایی باید افزایش یابد. از سوی دیگر، 9 درصد نیز بابت هزینه‌های ناشی از اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها به هزینه‌های تولید محصولات لبنی اضافه می‌شود که نهایتا دولت باید به صنایع لبنی اجازه دهد قیمت محصول نهایی خود را نیز حداقل 30 درصد افزایش دهند.
در یک جمع‌بندی باید گفت، صنایع لبنی امروز، همانند دیگر صنایع کشور، خواستار انجام قیمت‌گذاری‌ها با نظر بخش خصوصی و با توجه به شرایط اقتصادی موجود هستند که امیدواریم دولت تدبیر و امید، در این زمینه، یعنی در واگذاری قیمت‌گذاری‌ها به بخش خصوصی، پیشقدم باشد.