راه‌های مقابله با کاهش آب بدن در ماه مبارک رمضان

معمولا تحمل گرسنگی در ماه مبارک رمضان ساده‌تر از تحمل تشنگی است. ولی برای در امان بودن از تشنگی نیز راه حل‌هایی وجود دارد. از آنجا که آب حدود ۷۰ درصد از بدن ما را تشکیل می‌دهد، اهمیت آن را نمی‌توان نادیده گرفت. تقریبا هر عملی که در بدن انجام می‌شود با کمک آب صورت می‌گیرد: از حذف مواد زائد گرفته تا کمک به هضم غذا، نگهداری سالم پوست و حمل‌ونقل مواد غذایی در سراسر بدن. اگر نتوانید مواد مغذی و مواد معدنی از دست رفته از طریق تعریق را جایگزین کنید، ادامه این روند سبب تضعیف بدن شما در پایان ماه مبارک رمضان خواهد شد. حتی از دست دادن مقدار کمی آب بدن می‌تواند سبب خستگی، سرگیجه، سردرد و عدم تمرکز شود. تامین این مواد شدنی نیست مگر با وعده‌های افطار و سحر سالم و اصولی.

چند پیشنهاد مفید

۱- با توجه به اینکه ماه رمضان امسال در فصل گرم سال قرار دارد به روزه‌داران توصیه می‌شود برای پیشگیری از کاهش شدید آب بدن تنها در صورت ضرورت از منزل خارج شوند. در طول روز از نور خورشید فاصله بگیرید و حتی‌الامکان در مناطق سایه‌دار و خنک بایستید. در صورت امکان از پوشش کلاه استفاده کنید و فعالیت‌های بدنی را کاهش دهید.

۲- با فاصله یک ساعت بعد از افطار سعی کنید ۸ لیوان آب و مایعات خنک را به مرور تا هنگام خواب بنوشید و حتی‌الامکان از نوشیدن چای، قهوه و نوشابه‌ها، به‌دلیل دارا بودن سطح بالایی از کافئین و شکر خودداری کنید چرا که این مایعات باعث از دست رفتن سریع‌تر آب بدن می‌شوند. دقت داشته باشید که نوشیدن آب زیاد در هنگام سحر تأثیری در پیشگیری از تشنگی ندارد، زیرا در صورت نوشیدن آب بیش از حد نیاز، بدن آب اضافی را دفع می‌کند. پس، آب مورد نیاز بدن باید در فاصله میان افطار تا سحر به تدریج و از طریق مصرف آب و میوه‌های آب‌دار تامین شود.

۳- برخی مواد غذایی و شیرینی‌های مصنوعی مانند زولبیا و بامیه، غلظت مایعات بدن را افزایش می‌دهند و در نتیجه روزه‌دار احساس تشنگی می‌کند. توصیه می‌شود برای پیشگیری از افزایش غلظت مایعات بدن از قندهای گیاهی مانند خرما به جای زولبیا و بامیه استفاده شود.

۴- از میوه‌هایی چون زردآلو و هلو استفاده کنید، چرا که این میوه‌ها به‌طور چشمگیری در کاهش درد و ناراحتی ناشی از اسید معده کمک می‌کنند و تا حدودی مواد معدنی از دست رفته ناشی از تعریق را جبران خواهند کرد.

۵- جایگزین مواد مغذی از دست رفته از طریق نوشیدن آب‌میوه‌ها و مصرف سبزیجات و میوه‌های آبکی بسیار مفید است. میوه‌هایی چون مرکبات و توت فرنگی که می‌توانند علاوه‌بر آب، مواد ضروری چون کلسیم و فیبر، آهن، پتاسیم و دیگر مواد معدنی و همچنین ویتامین‌های c، b۱ و b۲ را تامین کنند. میوه‌های آب‌دار مانند هندوانه و خربزه نیز نقش مهمی در تامین مایعات بدن دارند و توصیه می‌شود در فاصله افطار و سحر این میوه‌ها مصرف شوند و دیگر اینکه مصرف لیموترش نیز در پیشگیری از تشنگی و گرمازدگی موثر است.

۶- خوردن چای مخصوصا چای پر رنگ، برای رفع تشنگی پس از سحری اشتباه است. افراد دقت کنند که این باور که چای پس از سحری می‌تواند باعث رفع تشنگی شود درست نیست زیرا چای دفع مکرر مثانه را در بر دارد.

رفع تشنگی با طب سنتی در ماه رمضان

در میان عرقیات تنها کاسنی خاصیت خنک‌‌کنندگی بدن را دارد، از این رو پیشنهاد می‌شود نوشیدنی‌هایی مانند خاکشیر را با کمی کاسنی و گلاب مخلوط و سپس استفاده کرد. برای کاهش تشنگی در ایام روزه‌داری، می‌توان عرق کاسنی و شاتره، را به نسبت مساوی تقسیم کرد و در یخچال گذاشت و در فاصله افطار تا سحر از آن استفاده کرد. مصرف این نوشیدنی، تشنگی طول روز را بسیار کم می‌کند. دکتر سیدوحید فرزادفر پزشک و محقق طب اسلامی با بیان این مطلب می‌گوید: مصرف زیاد گوشت قرمز می‌تواند باعث افزایش صفرا و تشنگی شود، از این رو مصرف آن باید محدود شود. البته افرادی که سابقه کم خونی، ضعف و افت مکرر فشار خون دارند از این قاعده مستثنا هستند. وی افزود: مصرف آب یخ اگر چه در ابتدا تشنگی را فرو می‌نشاند اما در نهایت باعث تشدید تشنگی می‌شود. همچنین دوش گرفتن در طول روز باعث کاهش حرارت بدن می‌شود. برای این کار باید از آب ولرم استفاده کرد زیرا آب سرد باعث منقبض شدن منافذ پوست و احتباس گرما می‌شود و فرد در طول روز احساس گرما می‌کند. افرادی که دچار تشنگی شدید می‌شوند، بهتر است بعد از نماز ظهر و عصر دوش بگیرند و ساعتی را در مکان خنک استراحت کنند. مصرف میوه‌های آب‌دار و خنک مانند هندوانه، خیار و غذاهای لعاب‌دار مانند کدو، شیر، فرنی و سبزی‌هایی مانند کاهو و خرفه در زمان افطار و سحر به کاهش تشنگی در طول روز می‌انجامد. از آنجا که هندوانه طبع لطیفی دارد وقتی وارد معده خالی می‌شود، ممکن است به خلط صفرا تغییر ماهیت دهد و عملا به جای خنک کردن، باعث افزایش حرارت شود بنابراین باید هندوانه را زمانی مصرف کرد که با مصرف خوراکی‌های دیگر داغی کبد و معده را فرو نشانده باشیم.

چند پیشنهاد ضد عطش

اقباله ذاکر حسینی، متخصص طب سنتی می‌گوید: مصرف عرقیجات در ماه رمضان توصیه نمی‌شود، زیرا این نوشیدنی‌ها خنک کننده کبد هستند و نه خنک‌ کننده بدن. او، با تاکید بر مصرف نوشیدنی‌های ولرم در وعده‌های افطار، اظهار کرد: به‌دلیل طبع سرد بدن لازم است در وعده افطار از نوشیدنی‌های ولرم همراه با مواد دارای قند طبیعی مانند خرما، عسل یا انگور شیرین استفاده شود چرا که این مواد شیرین علاوه‌بر تنظیم قند خون بدن خاصیت سم‌زدایی نیز دارند. وی با اشاره به مواد غذایی پیشنهادی در ماه رمضان که به رفع عطش کمک می‌کنند، گفت: دم کردن برگ خشک نعناع و یا مخلوط آن با عسل و تهیه به صورت شربت و نوشیدن آن بین افطار تا سحر موجب رفع تشنگی خواهد شد. این متخصص طب سنتی، تمبر هندی را به عنوان یکی از مواد غذایی مفید در ماه رمضان معرفی کرد و گفت: خیس کردن تمبر هندی و صاف کردن آن و سپس مخلوط آن با عسل و تهیه به صورت شربت، نوشیدنی مفیدی برای رفع یبوست در ماه رمضان محسوب می‌شود. می‌توان از دم کرده لیمو عمانی و همچنین مخلوط زردآلوی تازه همراه عسل نیز به عنوان مواد غذایی مناسب جهت رفع عطش و سنگینی معده استفاده کرد.