اصفهان در توسعه سلامت عقب‌مانده است

اختلاف بین دو وزیر کابینه دولت تدبیر و امید، درست در ماه های پایانی دولت یازدهم حاشیه ساز شده است. در جلسه هایی که برسر تجمیع بیمه‌ها برگزار شد آنجا که وزیر بهداشت منکر وجود چیزی به عنوان وزارت رفاه و تامین اجتماعی شد، و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از حمایت بیش از حد بیمه ها گلایه ‌کرد و پیشنهادهای کمیسیون بهداشت مجلس را مخرب نظام بیمه‌ای دانست. وزیر بهداشت۵۷ ساله متخصص چشم و وزیر رفاه۶۱ ساله دارای دکترای مدیریت از یک سال پیش برسر پرداخت بدهی‎ها و تجمیع بیمه ها اختلاف پیدا کردند.

نسرین احمدی فخر- اختلاف بین دو وزیر کابینه دولت تدبیر و امید، درست در ماه های پایانی دولت یازدهم حاشیه ساز شده است. در جلسه هایی که برسر تجمیع بیمه‌ها برگزار شد آنجا که وزیر بهداشت منکر وجود چیزی به عنوان وزارت رفاه و تامین اجتماعی شد، و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از حمایت بیش از حد بیمه ها گلایه ‌کرد و پیشنهادهای کمیسیون بهداشت مجلس را مخرب نظام بیمه‌ای دانست. وزیر بهداشت۵۷ ساله متخصص چشم و وزیر رفاه۶۱ ساله دارای دکترای مدیریت از یک سال پیش برسر پرداخت بدهی‎ها و تجمیع بیمه ها اختلاف پیدا کردند. چند روز پیش هم نایب رییس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به سخنان اخیر وزیر بهداشت گفت: مطالبی که از وزیر بهداشت در مورد سهم درمان تأمین اجتماعی مطرح شد را باید بررسی و تحلیل کنیم که مطالب مطرح شده توسط ایشان تهمت است یا سوال؟

در میان جدال لفظی میان دو وزیر و زیرمجوعه‌هایشان، خبر راه اندازی کمپین سلامت اصفهان هم منتشرشد: طرحی نو و فراگیر که از سوی دکتر علی اعتصام‌پور- متخصص قلب و عروق و مدیر درمان تامین اجتماعی استان- چند روز پیش درحضور استاندار مطرح‌ شد؛

میزگرد دنیای اقتصاد اصفهان با حضور دکتر علی اعتصام‌پور مدیر درمان تامین اجتماعی استان اصفهان، دکتر محمد رضایتمند- متخصص اقتصاد درمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- دکترمسعود فردوسی - متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- با موضوع کمپین سلامت اصفهان انتخاب شد که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

دنیای اقتصاد: این روزها شاهد ایجاد و راه اندازی کمپین‌های زیادی در جامعه هستیم. اما کمپین سلامت اصفهان خاص به نظر می‌رسد، چراکه به هرحال عمومیت و دربرگیری بالایی دارد و انتخاب کلمه اصفهان در نام کمپین نیز برای بسیاری از مخاطبان نیازمند توضیح است. در ابتدا بفرمایید این طرح از کجا آغازشده و هدف آن چیست؟

دکتر اعتصام پور: پیشنهاد کمپین توسعه در جشنواره شهیدرجایی از طرف بنده مطرح شد. از دلایل طرح این پیشنهاد هم توجه به زیرساخت‌های توسعه استان است. اگر توسعه را به معنای رشد افقی در نظر بگیریم، ممکن است در قالبی همچون یک شرکت خودروسازی مطرح شود که خودرویی مانند پراید تولید‌کند. اما چنانچه توسعه را در مفهوم و معنای پیشرفت درنظر بگیریم، با توجه به مثال ممکن است در تغییرات و پیشرفت در تولید همان خودرو محقق ‌شود تا به مدل پیشرفته تری تبدیل‌گردد. لذا وقتی بحث توسعه مطرح می‌شود، باید عوامل انسانی و شاخص های دیگر هم به این رشد و پیشرفت اضافه ‌گردند. عواملی که شامل افزایش اعتماد اجتماعی، ارتقای شاخص‌های رضایتمندی وکاهش هزینه بیان مطالب، رواداری و تحمل یکدیگر است.

بنده معتقدم در اصفهان نه تنها در رشد که در پیشرفت نیز نسبت به شهرهای بزرگ کشور پیشرفت قابل ملاحظه ایی نداشته ایم. اصفهان در شاخص‌ های بسیاری نسبت به شهرهای همطراز خود پایین تر قرارگرفته است. اصفهان صادرکننده نخبه در همه زمینه های علمی، فرهنگی و سیاسی است و نقش این نخبه ها در زمینه پزشکی هم بسیار پررنگ بوده اما وضعیت کنونی استان در زمینه سلامت و پزشکی، مناسب اصفهان نخبه پرور نیست. ازطرفی در زمینه آب و هوا دچار مشکلات عدیده هستیم. پس باید برای رفع این مشکلات چاره اندیشید.

پیشنهاد بنده به نخبگانی که برای اصفهان ارزش قائل هستند؛ تشکیل کمپینی دور از تمام اختلافات، مشکلات و جناح بندی‌های سیاسی و اعتقادی و دور از تنگ نظری‌ها است تا مسائل اصفهان را در تمامی حوزه‌ها حل‌کند. هرچند بنده در حوزه تخصصی و کاری خود و همکارانم کمپین سلامت اصفهان را مطرح کرده‌ام ولی لازمه اجرایی شدن این کمپین بررسی و شناسایی همه مشکلات و زیرساخت ها و ابزارهاست.

دنیای اقتصاد: بسیاری از کمپین ها با هدف تاسیس و یا دستیابی به یک وضعیت یا ساختار و یا برنامه از پیش تعیین شده طراحی و اجرا می‌شوند. در طراحی این کمپین هدف نهایی چه بوده است. مثلا به دنبال آن بوده اید که یک مرکز جامع پزشکی تاسیس شود یا برنامه ای با قابلیت سنجش و پایش مداوم شاخص های پزشکی و سلامت را درنظر داشته اید یا موارد دیگر؟

دکتر اعتصام پور: بهترین پیشنهاد مطرح شده برای اصفهان، توریسم بود و بهترین شکل آن توریسم سلامت. پیشنهادی که بعد از شناسایی و رفع مشکلات زیرساختی عملی می‌شود.

دکتر فردوسی: سلامت هم شکل نهایی توسعه است و هم شرط اساسی توسعه. به این معنا که اگر بخواهید جامعه را توسعه دهید ابتدا باید به سلامت بها دهید زیرا توسعه از دل جامعه و انسان‌های سالم بیرون می‌آید. اما اینجا سوالی مطرح می‌شود که برای چه توسعه می‌خواهیم؟ پاسخ این است که توسعه را برای سالم تر بودن انسان‌ها می‌خواهیم... در مجموع توسعه پایدار و همه جانبه، سلامت انسان را درپی خواهد داشت. اصفهان سرمایه‌های انسانی نابی دارد که نیاز است این سرمایه‌ها به کارگرفته شود. دکتر اعتصام پور به ظرفیت های بالای اصفهان برای رشد و پروش در زمینه های سلامت وپزشکی اشاره کردند، بنده هم این ظرفیت ها را قبول دارم اما اجازه می‌خواهم متذکر شوم که اصولا چه کسانی سراغ گردشگری سلامت می‌روند؟ کسانی که تمام مشکلات داخلی نظام سلامت را حل و زیرساخت‌ها را فراهم کرده باشند و تمام مردم خود را در این حوزه راضی نگه داشته و از خود بپرسند که چرا تمام مردم دنیا از مواهب و مزایای نظام سلامت ما استفاده نکنند. لذا ابتدا باید مشکل مردم خود را حل کنیم و هرزمان که در پاسخگویی به مردم خودمان توانا شدیم به گردشگری سلامت روی بیاوریم.

دکتر رضایتمند: ابتدا باید چند سوال که در ذهنم نقش بسته را مطرح کنم. هر زمان که از خیابان آمادگاه عبور می‌کنم این سوال برایم پیش می‌آید که آیا ما واقعا این همه بیمار داریم یا تعداد پزشکان ما اندک است؟ در مقایسه با کشورهای دیگر دنیا ما مریض‌تر هستیم یا از نظر ارائه خدمات پزشکی در استان کمبود داریم؟ به نظر بنده اصلا اینگونه نیست. اینجا بحث سواد سلامت و فرهنگ سلامت مطرح می‌شود. در گردشگری سلامت با آقای دکتر اعتصام پور موافق هستم. این که ابتدا مشکلات داخلی را حل‌کنیم و بعد درها را به روی گردشگران سلامت بازکنیم را قبول ندارم. چراکه بعید است ورود گردشگر سلامت، موجب حل مشکلات نظام سلامت ما شود. همان مشکلاتی را که گمان می‌کنیم مانع ورود گردشگران می‌شود، می‌توان همزمان با نهادینه ساختن ارتقای فرهنگ سلامت تدبیرکرد.

دنیای اقتصاد: البته بحث توریسم سلامت از مدت ها پیش مطرح شده و در حد حرف و بیان برخی نظرات باقی مانده؛ قبول که برای تحقق توریسم سلامت اصفهان باید حرفی برای گفتن داشته باشیم، اما باید ابتدا مشکلات زیرساختی سلامت شهر را شناسایی و حل‌کرد. به نظر شما این مشکلات چیست و چگونه حل و فصل می‌شود؟

دکتر اعتصام پور: در راستای توسعه سلامت در استان اصفهان، برای اولین بار شورای هماهنگی درمان را ایجاد کرده ایم. این جمع متشکل از روسای (دانشگاه علوم پزشکی، نظام پزشکی، بیمه های پایه و بخش خصوصی) است. اما بسیار مهم است که سیاست های اجرایی و اختیارات لازم به مدیریت داخلی اعطا شود. باید بیمارستان‌هایی که چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی ناکارآمد هستند جای خود را به بیمارستان‌های کارآمد بدهند. خدمات دراین حوزه بهینه نیست و رودربایستی مانع از حل مشکلات شده است. بیمارستان‌هایی هستند که با تجهیزات قدیمی کار می کنند. به نظرمی‌رسد که باید با قاطعیت و دقیق با این مراکز درمانی روبه روشد و از آنها برونده خواست.

وقتی بیمارستانی اسماٌ هست اما رسماٌ نیست مشکلاتی که دکتر فردوسی فرمودند پیش می‌آید. مورد دوم خیریه‌ها هستند که درذهن ما نقش بسته شده اند. اما آیا واقعآ اینگونه است؟تعرفه بیمارستان های دولتی دانشگاهی یک عدد ثابت به فرض مثال 1k است ولی تعرفه خیریه در کنار همان بیمارستان دولتی 2k است. شاید بهتر باشد به صراحت عنوان کنم که برای تولیگری‌ها باید کاری کرد. چراکه این گونه رفتارها چهره سلامت شهر را ناپسند جلوه می دهند.

ما در برخی بیمارستان‌ها تخت دیالیز اضافه داریم در حالی که بیمارستان هایی هستند که روی همه تخت‌های دیالیز آنها بیمار خوابیده است. این عدم هماهنگی به نفع سلامت شهر نیست. هرچند ما گام هایی برای رفع این مشکلات برداشته ایم اما شرایط کنونی مناسب نیست.

دنیای اقتصاد: به نظر بسیاری از فعالان و صاحبنظران حوزه سلامت بسیاری از همین مشکلاتی که در توزیع خدمات و یا ساختارسازی برای تحقق نظام سلامت مطرح است به دیدگاه و سیاست های اشتباهی بازمی گردد که درمان را بر سلامت ترجیح داده یعنی به جای تقویت ذهنیت‌های مناسب و نگرش های صحیح؛ به سراغ درمان،آسیب ها و عوارض و بیماری ها رفته و روز به روز هم این بخش فربه تر شده تا جایی که همه سرمایه ها را بلعیده است. اکنون که حوزه آموزش و پیشگیری از مطالباتی که در طرح نظام سلامت مغفول مانده‌اند نقش مراکز آموزشی در رفع و حل این مشکلات چیست؟

دکتر اعتصام پور: مراکز آموزشی استان در حد و توان خود تلاش می‌کنند اما تا نظامند نشوند هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند مشکلی از دوش نظام سلامت شهر بردارد. یاد دارم دانشجویی در محضر مقام معظم رهبری گفت که تا سیستم دوزیستی این کشور حل نشود ساماندهی صورت نمی‌گیرد. شایدآن جوان درست بگوید. تازمانی که یک پزشک هم دغدغه دولتی دارد و هم خصوصی و یا بهتر بگویم صبح ها در دولت است و عصرها در حوزه خصوصی خود، این مسایل حل نخواهدشد. سوال شما نیاز به تدبیر ملی دارد که اصفهان می‌تواند پایلوت آن باشد و برای اقدام اصفهان در راستای یک تفکر استراتژیک جا دارد تا وارد این گود شود.

دکتر فردوسی: بگذارید ابتدا اشاره کوچکی به بحث قبل داشته باشم و بعد پاسخ شما رابدهم. ما دنبال توسعه درمان اصفهان هستیم. یکی از آیتم های حوزه توسعه سلامت؛ توریسم سلامت است نه همه آیتم ها.... شاید به گردشگری سلامت بتوان به چشم درآمد نگاه‌کرد.

به طور مثال هند را درنظر بگیرید که درمان در این کشور بسیار ضعیف است و از نظر فقر سلامت و درمانی رنج بسیاری را متحمل شده است. اما درهمین کشور بیمارستانی در راستای سیاست های گردشگری توریسم ساخته می‌شود و از همه دنیا بیمار می‌پذیرد. این بیمارستان برای هند یک بنگاه اقتصادی محسوب می‌شود. بنده شخصا ازاین دید به توریسم سلامت نگاه نمی‌کنم. بلکه می‌گویم اگر می‌توانیم به دیگران سرویس بدهیم، این سرویس و خدمات را به مردم خود بدهیم. وقتی جامعه ای تحت سایه سلامت و مردمانی سالم داشته باشیم می‌توانیم توریسم سلامت داشته باشیم.

دررابطه با نقش مراکز آموزشی در حل و فصل مشکلات؛ دانشگاه علوم پزشکی یک شان تربیت کننده پزشک و نیروی انسانی دارد و شان دیگر آن سیاستگذاری است که این نقش کمتر دیده می‌شود و از اهمیت خاصی هم برخوردار است که متاسفانه در وزارت بهداشت به دستاوردها و پیامدهای سیاستگذاری‌ این نهاد کمتر توجه می‌شود.

دنیای اقتصاد: اختلاف نظربین وزارت بهداشت و رفاه و تامین اجتماعی درباره بیمه ها وضعیت حوزه سلامت و درمان را کمی آشفته کرده است. در عین حال که نظرات کارشناسی این دو وزارتخانه درتجمیع بیمه ها قابل تامل و اعتناست. نظر شما دراین باره چیست؟

دکتر اعتصام پور: ما تحت عنوان طرح تحول سلامت کار بزرگی کرده‌ایم که نباید آن راکوچک شمرد. گفته شد که انسان سالم، محور توسعه است. این طرح هم شعار بزرگی است که می‌توان این شعارها و حرف ها را عملی‌کرد به شرط آنکه در تامین منابع دچار مشکل نباشیم. در اختلافات بین دو وزراتخانه که در این مدت به آن زیاد پرداخته شد بر سر دریافت منابع و هزینه کرد آن اختلاف است.

دنیای اقتصاد: پیشنهاد مشخص شما چیست؟

دکتر اعتصام پور: ما پیشنهاد کرده‌ایم تمام کارشناسان و اساتید صاحبنظر طرح موضوع کنند، پیشنهاد دهند و نقدکنند. همانگونه که گفته ام یکی از معیارهای جامعه سالم رواداری است.

ما برای رسیدن به جامعه ای سالم، باید تحمل‌کنیم، نقدکنیم و در مسیر رسیدن به تکامل نقاط ضعف را پیدا و رفع کنیم.

جایی هم باید گفت حرف مرد دوتا است! بخشی از این مسیر را طی کرده ایم اما از این به بعد، مسیر را تغییر می‌دهیم و بهترین راه را انتخاب می‌کنیم.

مساله این است که منابع پایداری برای طرح سلامت دیده نشده بود. ما در مجلس ششم براساس موازی کاری که شد، مرجع نظام رفاه وسلامت را روی میز گذاشتیم، شناسایی کردیم که فردی در آن دوره هم از تحت حمایت کمیته امداد بود هم بیمه سلامت داشت و هم از تامین اجتماعی بازنشستگی می‌گرفت. واقعیت این است که به دلیل نظام مند نبودن و فقدان ساز و کار این اتفاق می افتد. درصورتی که یک شخص در همان دوران از هیچ یک از صندوق های بیمه و سلامت کشور استفاده نمی‌کرد.

شاید بتوان بنای نقد را بر عدم نظارت بر فعالیت‌ها نهاد. درست مانند یک ساختمان که همزمان هم به ناظر و هم به مجری طرح و پیمانکار نیاز دارد. شرح وظایف مختلف سه شخص نباید در یک نفر خلاصه باشد. اختلافات در دو وزراتخانه بدیهی است و باید رفع شود. مخصوصا که شرایط کنونی دولت مناسب اختلاف نظرهای کابینه ای نیست.

دکتر رضایتمند: در رابطه با بحث تجمیع بیمه ها باید عرض کنم نه کسانی که معتقدند تجمیع باید اتفاق بیفتد تاکنون دلیل محکمی ارائه داده اند و نه کسانی که می گویند نباید تجمیع رخ دهد. یکی از مباحثی که من به آن فکر می‌کردم این است که کسی که طرح تجمیع را ارائه داده چه ذهنیتی داشته است؟آیا این طرح براساس مطالعات و تحقیقات لازم بنا شده است؟

دنیای اقتصاد: شما در کمپین سلامت اصفهان فکری به حال این قضیه کرده اید؟

دکتر اعتصام پور: اصفهان شهریست با قدمت چند هزارساله با شخصیت های اثرگذار که در طول تاریخ این شهر در رشد و پیشرفت و توسعه دچار چالش شده است. شهر خلاق عنوان مناسبی برای این شهر است اما این خلاقیت بیشتر به سود شهرهای دیگر بوده است. رشد و توسعه این شهر راباید آسیب شناسی کرد. مثلا چرا کار گروهی دراصفهان جواب نمی دهد؟ شاید دلیل این باشد که اصفهانی ها باهوش هستند و اگر اینگونه باشد باید این هوش به اشتراک گذاشته شود.

در رابطه با تجمیع هم باید اینگونه بگویم که علم از ثروت بهتر است. ساده بگویم در دولت قبل ما ثروت داشتیم اما چون علم استفاده از آن را نداشتیم با مشکل روبه رو شدیم. اما دولت کنونی با نگاهی علمی طبق آمارها تورم را پایین آورده است. پس بهتر است با علم به موضوع بهترین روش را برای حل مساله تجمیع
بیمه ها در راستای حفظ ثروت ملی انتخاب کنیم.

دنیای اقتصاد: از همه عزیزان که در این میزگرد حضور یافتند، تشکر می‌کنم.